Τράπεζα Κύπρου & Εφημερίδα Πολίτης

Τον Ιανουάριο του 1873, συστάθηκε η Κυπριακή Αδελφότης Αλεξανδρείας, σαράντα χρόνια μετά την Ελληνική Κοινότητα Αλεξανδρείας. Η πρώτη, όμως, Κυπριακή Αδελφότης ο Άγιος Ιωάννης ο Ελεήμων είχε ιδρυθεί στα 1861, και τα μέλη συνεδρίασαν στο πατριαρχείο, όπου εξέλεξαν προεδρείο από τους Γ.Ι. Κηπιάδη, Μιχ. Χάλαρη, Τ. Βενεδούτση, Ιω. Παπίδη και Χρ. Ιωάννου. Αλλά στις 8 Φεβρουαρίου 1865 τα μέλη ζήτησαν από το προεδρείο να παραιτηθεί, «πότε ἡ προκειμένη κοινότης νά μή προεδρεύηται παρ' οὐδενός», στα πλαίσια μιας «περίεργης» θεωρίας για ισότητα όλων. Ο Κηπιάδης και οι άλλοι του προεδρείου αντέδρασαν έντονα και η Αδελφότητα διαλύθηκε, για να ξανασυσταθεί στα 1873.

Στη νέα Αδελφότητα κυριαρχούσαν οι έμποροι, αλλά τον κανονισμό συνέταξε ο Γ. Κηπιάδης, που ήταν δικηγόρος και μετείχε στο συμβούλιο, του οποίου πρόεδρος ήταν ο Σ. Κακαθύμης.

Το πρώτο διοικητικό συμβούλιο της Κυπριακής Αδελφότητας αποτέλεσαν οι Συμεών Κακαθύμης (Πρόεδρος), Αναστάσιος Οράτης (Αντιπρόεδρος), Νικόλαος Γεωργιάδης (Γενικός Γραμματέας), Γεώργιος Κηπιάδης (Ειδικός Γραμματέας), Χαράλαμπος Μαυροσκούφης (Ταμίας), Ευθύμιος Οράτης, Νεοκλής Μιχαηλίδης, Μιλτιάδης Βίκης, Δημοσθένης Μιτζής, Λάμπρος Γρούτας, Λεωνίδας Μαυροϊδής και Λοΐζος Μιχαηλίδης (Σύμβουλοι).

Την ίδια χρονιά κυκλοφορεί στην Αλεξάνδρεια και ο πρώτος Κανονισμός της Αδελφότητας. Η ενασχόληση των κυπρίων με τις δραστηριότητες της αδελφότητας υπήρξε σημαντική, με αποτέλεσμα το 1902 η Κυπριακή Αδελφότητα να έχει περιουσία 12.000 Λιρών Αιγύπτου. και το 1904 να αποκτά τριώροφη πολυκατοικία, προσθέτοντας στην ακίνητη περιουσία της το 1906 μία ακόμη πολυκατοικά δίπλα ακριβώς στην πρώτη. Τα έσοδα από τα δύο αυτά ακίνητα βοήθησαν την αδελφότητα να αναπτύξει τα οικονομικά της σε σημαντικό βαθμό, καθιστώντας την σε ένα από τα ευπορότερα σωματεία της πόλης και της παροικίας, και ταυτόχρονοα έδωσε τη δυνατότητα για πολλαπή βοήθεια στον απελευθερωτικό αγώνα της Κύπρου.

Στην προεδρεία της Αδελφότητας ανήλθαν σημαντικές προσωπικότητες, όπως οι: Νικολής Γρόλλος, Φραγκούλης Γρόλλος, Νικόλαος Μιχαηλίδης, Αναστάσιος Οράτης, Λαμπριανός Γρούτας, Δημοσθένης Μιτζής, Σωτήρης Βιολαράς, Νικόλαος Πηλαβάκης, Αντώνιος Κουμίδης, Γεώργιος Ιακωβίδης, Κλεάνθης Παπαέλληνας κ.α. Με τη αρχή της αποχώρησης των μελών της παροικίας από την πόλη και την εν γένει συρρίκνωση του ελληνισμού στην Αίγυπτο, η Αδελφότητα μετονομάστηκε σε Ελληνική Αδελφότητα των εν Αιγύπτω Κυπρίων, για να τονίσει τον εθνικό χαρακτήρα της και να συμπεριλάβει τους Κυπρίους όλης της χώρας.

Η Αδελφότητα είχε μέλη και στην Κύπρο, όπου συντηρούσε τρία σχολεία, με εισφορές των εμπόρων μελών και επιτροπών της, που συλλέγονταν από ειδικό φόρο επιβαλλόμενο από την Αδελφότητα στα κυπριακά εμπορεύματα τα οποία εισάγονταν στην Αίγυπτο! Στα 1902 η Κυπριακή Αδελφότης είχε 12.000 λίρες περιουσία και ήταν ο μεγαλύτερος παροικιακός οργανισμός μετά την Ελληνική Κοινότητα (Μ. Γιαλουράκη, Η Αίγυπτος των Ελλήνων, 1967, σσ. 310-311). Οι Κύπριοι δρούσαν και στην Κοινότητα και στην Αδελφότητα παράλληλα, και αρκετοί διακρίθηκαν νωρίς (Κασσαβέτηδες, Σολομωνίδες, Σιβιτανίδες κλπ). Αμέσως μετά την ίδρυση της Αδελφότητας ιδρύθηκε στη Λεμεσό Φιλεκπαιδευτική Αδελφότης Λεμεσού με στόχο «νά ἑλκύσῃ τήν ὑποστήριξιν καί τῆς Κυπριακῆς Ἀδελφότητος Αἰγύπτου καί ἂλλων ὁμογενῶν ἐν τῇ ἀλλοδαπῇ»(Ιερ. Κ. Περιστιάνη, Ἱστορία τῶν Ἑλλην. Γραμμάτων ἀπό τῆς Τουρκικῆς κατακτήσεως μέχρι τῆς Ἀγγλικῆς κατοχῆς (1571-1878). Λευκωσία, 1939, σ. 248).

Στην Αίγυπτο αρκετοί Κύπριοι εκδίδουν βιβλία τους από τότε, και από την Αίγυπτο ήλθαν στην Κύπρο οι δυο πρώτοι πρωτοπόροι Κύπριοι δημοσιογράφοι αμέσως μετά την αγγλική κατοχή, ο Θεόδουλος Κωνσταντινίδης, Λαρνακέας και ο Θεμιστοκλής Θεοχαρίδης από την Ευρύχου.

Πηγές:

1. Μεγάλη Κυπριακή Εγκυκλοπαίδεια 
2. Οι αδελφότητες της ελληνικής παροικίας της Αλεξάνδρειας