Τράπεζα Κύπρου & Εφημερίδα Πολίτης

Μετά την καταστροφή της Κνωσού, ακριβώς λίγο πριν από το 1400 π.Χ., οι Μυκηναίοι εξαπλώθηκαν στην Ανατολική Μεσόγειο και εγκαταστάθηκαν σε μεγάλα εμπορικά κέντρα, κυρίως στην Κύπρο, απ' όπου εμπορεύονταν με τις γειτονικές χώρες. Κατά τη διάρκεια του 14ου και 13ου αιώνα π.Χ., κυριαρχούσε ο ζωγραφικός ρυθμός, που εικονιζόταν περισσότερο στους μεγάλους αμφοροειδείς και ανοικτούς κρατήρες. Τα πιο αγαπητά θέματα είναι σκηνές δίφρων, χταπόδια και ζωικές και ανθρώπινες μορφές, που πλαισιώνονται από τυποποιημένες φυτικές συνθέσεις.

Μετά το τέλος του 13ου αιώνα, ύστερα από μια συνεχή ακμή, που κράτησε σχεδόν δυο αιώνες, ο ζωγραφικός ρυθμός άρχισε να παρακμάζει. Ο κωδωνόσχημος κρατήρας είναι τώρα ο κυριότερος τύπος αγγείου για ζωγραφική διακόσμηση, αλλά η εικονιζόμενη παράσταση έχει πιο πολύ ένα σχηματοποιημένο χαρακτήρα και οι συνθέσεις περιορίζονται κυρίως στους ταύρους και τα πτηνά, σε συνδυασμό με διάφορα μοτίβα δένδρων. Αυτός ο ρυθμός, που είναι γνωστός σαν Rude style ή «Ποιμενικός» ρυθμός αναγγέλλει το τέλος του κυπρομυκηναϊκού ζωγραφικού ρυθμού. Μετά απ' αυτόν, γύρω στα τέλη του 13ου αιώνα, ένας διαφορετικός και πιο σοβαρός ρυθμός, ο Μυκηναϊκός IIIC:I, που συμπίπτει με την άφιξη των Αχαιών αποίκων, εισάγεται στο νησί. Ένας μεγάλος αριθμός μυκηναϊκών αγγείων του ρυθμού αυτού, που όλα βρέθηκαν στην Κύπρο, κυρίως στην Έγκωμη, αντιπροσωπεύεται από μεγάλους πήλινους κρατήρες και άλλα μικρότερα αγγεία, όπως ψευδόστομους αμφορίσκους, πυξίδες, αλάβαστρα, ποτήρια, κύπελλα, φλασκιά, ρυτά κ.ά. Μεταξύ του 1075 και 1050 π.Χ. εμφανίζεται ένας νέος ρυθμός αγγείων, τα γνωστά σαν Πρωτο-λευκά γραπτά . Πολλά από τα σχήματα των αγγείων αυτών θυμίζουν τα μυκηναϊκά πρότυπα, αλλά η διακόσμησή τους είναι γεωμετρική, με επιδράσεις από την Εγγύς Ανατολή και με μερικά χαρακτηριστικά μοτίβα των τελευταίων μυκηναϊκών χρόνων. Ανάμεσα σ' αυτά συμπεριλαμβάνονται κύπελλα, ποτήρια, αμφορείς, μικρά τελετουργικά αγγεία και άλλα, που προέρχονται κυρίως από τα νεκροταφεία στον «Αλαά» της Καρπασίας και στις «Σκάλες» των Κουκλιών της Πάφου και από διάφορα άλλα νεκροταφεία σε υστερομυκηναϊκούς αρχαιολογικούς χώρους.

Το γενικό χαρακτηριστικό γνώρισμα των διακοσμητικών στοιχείων των κυπρομυκηναϊκών αγγείων είναι η ζωτική ορμή, η ευλυγισία και το δυναμικό ξεδίπλωμα των φυσικών δυνάμεων στην πιο έντονη και ανυπόταχτη μορφή τους.