Τράπεζα Κύπρου & Εφημερίδα Πολίτης

Η χαλκολιθική αγγειοπλαστική στο σύνολό της παρουσιάζεται αρκετά πιο εξελιγμένη από τη Νεολιθική. Τα αγγεία με την «κτενιστή» διακόσμηση, που είχαν επιβληθεί όλων των άλλων και κυριαρχούσαν σ' ολόκληρη τη διάρκεια της Νεολιθικής II Περιόδου, είναι πολύ λιγοστά στη Χαλκολιθική Εποχή και φθίνουν σταδιακά, για να αντικατασταθούν από τα ερυθρά στιλπνά, τα ερυθρά με ερυθρή γραμμική διακόσμηση, τα ερυθρά με μελανή γραμμική διακόσμηση, τα μελανά στιλπνά και τα μελανά με «κτενιστή» διακόσμηση. Παράλληλα με τους νέους αυτούς τύπους αγγείων, τα παραδοσιακά λευκά ερυθροβαφή εξελίσσονται περισσότερο, τόσο στα σχήματα, όσο και στη διακόσμηση. Εκτός από τις μικρές, άωτες πρόχους και τα κύπελλα, κατασκευάζονται τώρα μεγάλοι, αποθηκευτικοί, ανοικτοί πίθοι με καμπυλόσχημα τοιχώματα, μεγάλες οξυπύθμενες, ραδινόσχημες, άωτες και μόνωτες πρόχοι, φιάλες, σύνθετα —πιθανόν τελετουργικά— αγγεία και ζωόμορφα ή τερατόμορφα, που θυμίζουν τα κενταυρόμορφα χαλκολιθικά αγγεία της περιοχής των Βαλκανίων. Η διακόσμησή τους, που γινόταν με μεγάλη υπομονή, προσοχή και δεξιοτεχνία, αποτελείται από διάφορα, αφηρημένα, γεωμετρικά και φυτικά μοτίβα, σχεδιασμένα με κοκκινωπό χρώμα πάνω στο λευκό επίχρισμα. Τα πιο αγαπητά από τα αφηρημένα, γεωμετρικά, διακοσμητικά σχήματα των αγγείων είναι οι κλιμακωτές οριζόντιες, κατακόρυφες και λοξές ταινίες, οι ρόμβοι, τα τρίγωνα και οι μαίανδροι. Με την αύξηση και εξέλιξη των πήλινων χαλκολιθικών αγγείων, μειώνονται αισθητά τα λίθινα αγγεία, που είναι και πολύ κατώτερα ποιοτικά σε σύγκριση με τα λίθινα αγγεία της Νεολιθικής II Περιόδου.

Τα χαλκολιθικά αγγεία προέρχονται από τους συνοικισμούς και τα νεκροταφεία στην «Παμπούλα» της Ερήμης και στην Καλαβασό Α της επαρχίας Λεμεσού, στο «Βαθυρκάκα» της Σουσκιού, στους «Λάκκους» της Λέμπας, στα «Μοσφίλια» και στα «Μηλούδκια» της Κισσόνεργας της επαρχίας Πάφου, στη Φιλιά Β και στον «Άγιο Γεώργιο» της Αμπελικού της επαρχίας Λευκωσίας.