Τράπεζα Κύπρου & Εφημερίδα Πολίτης

Οι κυριότερες ξηρικές καλλιέργειες στην επαρχία είναι τα σιτηρά, τα νομευτικά φυτά, οι ελιές, τα αμπέλια, οι αμυγδαλιές, οι χαρουπιές και τα ξηρικά όσπρια.

α) Σιτηρά: Καλλιεργούνται στις ξηρικές εκτάσεις, κυρίως της κεντρικής πεδιάδας, και σε μικρότερη έκταση στις κοιλάδες της λοφώδους και ημιορεινής περιοχής. Το 1985 καλλιεργούνταν στην επαρχία Λευκωσίας περί τα 15.820 εκτάρια γης με σιτηρά, από τα οποία μόνο τα 1.190 εκτάρια αρδεύονταν. Στην έκταση αυτή των σιτηρών περιλαμβάνονταν 15.140 εκτάρια κριθαριού, 655 εκτάρια σιταριού και 25 εκτάρια σιφωναριού. Η μεγαλύτερη έκταση των σιτηρών βρισκόταν στους Αγίους Τριμιθιάς (929 εκτάρια το 1985), το Παλαιομέτοχο (927 εκτάρια), την Αγλαντζιά (891 εκτάρια), το Γέρι (819 εκτάρια), την πόλη της Λευκωσίας (710 εκτάρια), το Ποτάμι (686 εκτάρια), το Μένοικο (653 εκτάρια), το Ακάκι (616 εκτάρια), την Αγία Βαρβάρα (577 εκτάρια), τον Αστρομερίτη (576 εκτάρια), το Δάλι (469 εκτάρια), το Τσέρι (458 εκτάρια), τα Λύμπια (430 εκτάρια), τα Πέρα (427 εκτάρια), τον Στρόβολο (310 εκτάρια), την Κοκκινοτριμιθιά (391 εκτάρια), τα Λατσιά (385 εκτάρια), τον Αναλιόντα (305 εκτάρια) και την Έγκωμη (268 εκτάρια). Μικρότερες εκτάσεις σιτηρών απαντώνται και σε πολλά άλλα χωριά της επαρχίας.

β) Νομευτικά φυτά: Στην επαρχία Λευκωσίας καλλιεργούνται διάφορα ξηρικά νομευτικά φυτά, τα κυριότερα από τα οποία είναι το κριθάρι για βόσκηση (φαρράς) και ο βίκος. Η έκταση των ξηρικών νομευτικών φυτών ανερχόταν το 1985 στα 3.800 εκτάρια περίπου και αυτή βρισκόταν κυρίως στα χωριά Δάλι (578 εκτάρια), Λύμπια (412 εκτάρια), Τσέρι (223 εκτάρια) και Λατσιά (162 εκτάρια), στην πόλη της Λευκωσίας (145 εκτάρια), καθώς και στα χωριά Λακατάμια (133 εκτάρια), Στρόβολος (132 εκτάρια), Ποταμιά (112 εκτάρια), Κοκκινοτριμιθιά (111 εκτάρια), Μαθιάτης (99 εκτάρια) και Αγία Βαρβάρα (97 εκτάρια). Σε μικρότερη έκταση εκαλλιεργούντο επίσης τα νομευτικά φυτά και σ' άλλα χωριά της επαρχίας.

γ) Ελιές: Τα ελαιόδεντρα βρίσκονται είτε σε συμπαγείς εκτάσεις είτε συγκαλλιεργούνται με άλλες ξηρικές ετήσιες καλλιέργειες. Η κυριότερη ποικιλία που καλλιεργείται είναι η κυπριακή λαδοελιά, που χρησιμοποιείται τόσο για επιτραπέζια χρήση όσο και για ελαιοποίηση. Τα τελευταία χρόνια ωστόσο εισήχθησαν και καλλιεργούνται νέες ποικιλίες ελιάς. Η έκταση των ξηρικών καλλιεργειών ελιών στην επαρχία, ανερχόταν το 1985 στα 1.424 εκτάρια. Οι μεγαλύτερες εκτάσεις ελαιοδέντρων βρίσκονταν στον Λυθροδόντα (316 εκτάρια), το Τσέρι (155 εκτάρια), τον Στρόβολο (94 εκτάρια), την πόλη της Λευκωσίας (78 εκτάρια), τα Λατσιά (77 εκτάρια), τον Λαζανιά (55 εκτάρια), την Αλάμπρα (46 εκτάρια), τα Λύμπια (44 εκτάρια), την Αγία Βαρβάρα (42 εκτάρια), την Σια (40 εκτάρια), τους Καπέδες (38 εκτάρια), τον Μαθιάτη (36 εκτάρια), τον Αναλιόντα (31 εκτάρια), τα Καμπιά (27 εκτάρια), το Γέρι (26 εκτάρια), την Αγλαντζιά (25 εκτάρια), τα Πέρα (22 εκτάρια), την Πάνω Λακατάμια (20 εκτάρια) και το Παλαιχώρι (19 εκτάρια). Μικρότερες εκτάσεις ελαιοδέντρων απαντώνται επίσης σε αρκετά άλλα χωριά της επαρχίας.

δ) Αμπέλια: Τα περισσότερα αμπέλια της επαρχίας Λευκωσίας είναι ξηρικά και στην πλειονότητά τους είναι οινοποιήσιμων ποικιλιών. Σύμφωνα με την απογραφή γεωργίας 1985, η συνολική έκταση των αμπελιών της επαρχίας ανερχόταν στα 2.788 εκτάρια από το σύνολο των 23.368 εκταρίων για ολόκληρη την ελεύθερη Κύπρο, δηλαδή αντιπροσώπευε ποσοστό 11,9% περίπου. Από την έκταση των 2.788 εκταρίων αμπελιών της επαρχίας τα 2.591 εκτάρια ήταν ξηρικά και τα υπόλοιπα 197 ήταν αρδευόμενα. Οι μεγαλύτερες εκτάσεις ξηρικών αμπελοκαλλιεργειών βρίσκονταν στην πόλη της Λευκωσίας (193 εκτάρια το 1985), καθώς και στα χωριά Παλαιχώρι (245 εκτάρια), Φαρμακάς (228 εκτάρια), Στρόβολος (190 εκτάρια), Γερακιές (155 εκτάρια), Έγκωμη (153 εκτάρια), Άλωνα (99 εκτάρια), Ασκάς (93 εκτάρια), Καμπί Φαρμακά (93 εκτάρια), Άγιος Δομέτιος (90 εκτάρια), Πλατανιστάσα (82 εκτάρια), Κάμπος (81 εκτάρια), Μηλικούρι (68 εκτάρια), Γούρρι (64 εκτάρια), Πολύστυπος (59 εκτάρια), Καλοπαναγιώτης (57 εκτάρια), Σπήλια (57 εκτάρια), Μουτουλλάς (50 εκτάρια), Φτερικούδι (46 εκτάρια), Οίκος (45 εκτάρια), Αγλαντζιά (42 εκτάρια) και Άγιος Επιφάνιος Ορεινής (42 εκτάρια). Μικρότερες εκτάσεις ξηρικών αμπελιών βρίσκονται επίσης σ' άλλα χωριά, ιδιαίτερα της λοφώδους και ορεινής περιοχής της επαρχίας.

ε) Χαρουπιές: Βρίσκονται είτε σε συμπαγείς εκτάσεις είτε συγκαλλιεργούνται με άλλες ξηρικές καλλιέργειες, ιδιαίτερα σιτηρά και ελιές. Το 1985 η συνολική έκταση των χαρουπιών της επαρχίας ανερχόταν στα 138 εκτάρια και αυτή βρισκόταν κυρίως στην πόλη της Λευκωσίας και στα προάστιά της (Αγλαντζιά, Στρόβολος και Άγιος Δομέτιος).

στ) Αμυγδαλιές: Η αμυγδαλιά καταλαμβάνει σημαντικές εκτάσεις γης στην επαρχία, όπου απαντάται είτε σε συμπαγείς εκτάσεις είτε σε συγκαλλιέργεια με άλλες ξηρικές καλλιέργειες. Το 1985 η έκταση των ξηρικών καλλιεργειών αμυγδαλιών της επαρχίας ανερχόταν στα 1.210 εκτάρια από το σύνολο των 2.824 εκταρίων για ολόκληρη την ελεύθερη Κύπρο, δηλαδή αντιπροσώπευε ποσοστό 42,8% περίπου. Οι μεγαλύτερες εκτάσεις αμυγδαλιών βρίσκονταν στην πόλη της Λευκωσίας (69 εκτάρια) καθώς και στα χωριά Παλαιχώρι (109 εκτάρια), Άλωνα (93 εκτάρια), Ασκάς (79 εκτάρια), Στρόβολος (75 εκτάρια), Φτερικούδι (68 εκτάρια), Πλατανιστάσα (67 εκτάρια), Άγιος Θεόδωρος Σολιάς (57 εκτάρια), Άγιος Επιφάνιος Ορεινής (50 εκτάρια), Γούρρι (41 εκτάρια), Αγία Μαρίνα Ξυλιάτου (33 εκτάρια), Κλήρου (32 εκτάρια), Μιτσερό (25 εκτάρια), Άγιος Δομέτιος (25 εκτάρια) και Πολύστυπος (24 εκτάρια).

ζ) Οσπρια ξηρικά: Η συνολική έκταση των ξηρικών οσπρίων στην επαρχία ήταν 131 εκτάρια το 1985 και αυτή βρισκόταν κυρίως στην Ορούντα, το Μένοικο, την Περιστερώνα, τον Στρόβολο, την πόλη της Λευκωσίας, την Αγία Μαρίνα Ξυλιάτου, τα Πέρα, τους Εργάτες, τον Αστρομερίτη, το Επισκοπειόν, το Ακάκι και την Αρεδιού. Την πρωτεύουσα θέση στην κατηγορία των ξηρικών οσπρίων κατέχει η καλλιέργεια των κουκκιών και ακολουθούν τα ρεβύθια, τα λουβιά, οι φακές, η λουβάνα και τα φασόλια.