Τράπεζα Κύπρου & Εφημερίδα Πολίτης

Το κλίμα της επαρχίας Λευκωσίας δεν ξεφεύγει από τα γενικότερα πλαίσια του μεσογειακού κλίματος που χαρακτηρίζει ολόκληρη την Κύπρο, με μικροκλιματικές διακυμάνσεις ανάλογα με το ανάγλυφο και την απόσταση από τη θάλασσα. Τα κύρια χαρακτηριστικά του κλίματος αυτού είναι τα ζεστά και ξηρά καλοκαίρια από τα μέσα Μαΐου ως τα μέσα του Σεπτέμβριο και ο βροχερός και ήπιος χειμώνας από τον Νοέμβριο μέχρι τον Φεβρουάριο. Η οροσειρά του Τροόδους, στο νότιο τμήμα της επαρχίας, διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στη διαμόρφωση των μετεωρολογικών συνθηκών στις διάφορες περιοχές της και στη δημιουργία τοπικών φαινομένων. Επίσης η παρουσία της θάλασσας που περιβρέχει την επαρχία στα βορειοδυτικά, είναι η αιτία της δημιουργίας τοπικών φαινομένων στις παράλιες περιοχές.

Στην επαρχία Λευκωσίας λειτουργεί ένα πυκνό δίκτυο μετεωρολογικών και βροχομετρικών σταθμών. Οι σταθμοί αυτοί βρίσκονται στις περιοχές: Κάτω Πύργος, Τρίπυλος, πριονιστήριο Λιμνίτη, Αλωνούδι, Κάμπος, μονή Κύκκου, Γαληνή, φράγμα Καλοπαναγιώτη, Πεδουλάς, Λεύκα, Γαλάτα, Κατύδατα, Ευρύχου, Κακοπετριά, Πλατάνια, Μόρφου, Καπουρά, Λαγουδερά, Βυζακιά, Πολύστυπος, Αστρομερίτης, Άλωνα, Παλαιχώρι, Καμπί, Απλίκι, Μένοικο, Φαρμακάς, Κλήρου, Άγιος Ιωάννης Μαλούντας, μονή Μαχαιρά, Κιόνια, Κοκκινοτριμιθιά, Μάντρα του Καμπιού, Πολιτικό, Γερόλακκος, Δευτερά, Τσέρι, Αναλιόντας, αεροδρόμιο Λευκωσίας, Πέρα Χωριό, Αθαλάσσα, πόλη της Λευκωσίας, Κυθρέα και Τύμπου.

α) Άνεμοι: Οι γενικοί άνεμοι που επικρατούν στην Κύπρο είναι νοτιοδυτικοί ως ανατολικοί τον χειμώνα, δυτικοί ως βορειοανατολικοί την άνοιξη, δυτικοί ως βόρειοι το καλοκαίρι και δυτικοί ως βορειοανατολικοί το φθινόπωρο. Οι γενικοί αυτοί άνεμοι τροποποιούνται στις διάφορες περιοχές του νησιού από τοπικούς ανέμους, τις θαλάσσιες και απόγειες αύρες και τους αναβατικούς και καταβατικούς ανέμους. Οι θαλάσσιες και απόγειες αύρες, που οφείλονται στη διαφορά θερμοκρασίας μεταξύ της ξηράς και της θάλασσας, επηρεάζουν τις παράλιες περιοχές της επαρχίας στην περιοχή του κόλπου της Μόρφου. Στις ορεινές περιοχές, οι διαφορές θερμοκρασίας ανάμεσα στις κορφές, τις βουνοπλαγιές και τις κοιλάδες δημιουργούν τους αναβατικούς ανέμους ή αύρες των κοιλάδων την ημέρα, και τους καταβατικούς ανέμους ή αύρες των ορέων τη νύχτα. Στην πόλη της Λευκωσίας οι άνεμοι που επικρατούν είναι συνήθως οι βορειοδυτικοί.

Όσον αφορά την ταχύτητα, οι άνεμοι είναι κυρίως ελαφροί ώς μέτριοι. Οι δυνατοί άνεμοι είναι μικρής διάρκειας και παρατηρούνται μόνο σε περιπτώσεις μεγάλης κακοκαιρίας. Στην πόλη της Λευκωσίας οι άνεμοι έχουν μια συχνότητα ακαλμίας η οποία είναι ψηλότερη στις 8 το πρωί (22,1%) παρά στις 2 το απόγευμα (5%).

β) Βροχόπτωση: Η μέση ετήσια βροχόπτωση στην επαρχία ποικίλλει μεταξύ 300 και 950 χιλιοστομέτρων. Η επίδραση του ανάγλυφου στην κατανομή της βροχόπτωσης είναι σημαντική. Γενικά οι ψηλότερες περιοχές δέχονται και μεγαλύτερη βροχόπτωση. Η κεντρική πεδιάδα δέχεται μια χαμηλή μέση ετήσια βροχόπτωση που δεν υπερβαίνει τα 400 χιλιοστόμετρα (299 χιλιοστόμετρα στη Μόρφου, 336 χιλιοστόμετρα στην πόλη της Λευκωσίας και 390 χιλιοστόμετρα στο Πολιτικό). Στις λοφώδεις και ημιορεινές περιοχές η βροχόπτωση αυξάνεται και κυμαίνεται μεταξύ 400 και 600 χιλιοστομέτρων (401 χιλιοστόμετρα στον Αναλιόντα, 448 χιλιοστόμετρα στον Κάτω Πύργο και 590 χιλιοστόμετρα στη Γαλάτα) ενώ στην ορεινή περιοχή κυμαίνεται μεταξύ 600 και 950 χιλιοστομέτρων (648 χιλιοστόμετρα στην Κακοπετριά, 707 χιλιοστόμετρα στον Κάμπο, 798 χιλιοστόμετρα στην Άλωνα και 922 χιλιοστόμετρα στη μονή Κύκκου).

Οι περισσότερες βροχές πέφτουν από τον Νοέμβριο ως τον Μάρτιο και οφείλονται είτε σε συστήματα χαμηλών ατμοσφαιρικών πιέσεων και μετώπων που κινούνται κυρίως από τα δυτικά προς τα ανατολικά, είτε σε αστάθεια στην ανώτερη ατμόσφαιρα. Κατά τους υπόλοιπους μήνες του χρόνου η βροχόπτωση είναι πολύ χαμηλή, σχεδόν ανύπαρκτη.

γ) Χιονόπτωση: Χιονόπτωση σημειώνεται όταν ψυχρά μέτωπα από τα δυτικά ή ψυχρές πολικές ή αρκτικές αέριες μάζες από τα βόρεια επηρεάζουν την περιοχή της Κύπρου. Χιόνια πέφτουν συνήθως σε περιοχές του Τροόδους με υψόμετρο πάνω από 1.000 μέτρα. Κατά μέσον όρο η πρώτη χιονόπτωση σημειώνεται την πρώτη εβδομάδα του Δεκέμβριο και η τελευταία τις πρώτες δέκα μέρες του Απριλίου. Σε υψόμετρα γύρω στα 1.500 μέτρα ο μέσος αριθμός ημερών χιονόπτωσης στη διάρκεια του χρόνου είναι 15 έως 17, σε 1.000 μέτρα 3 έως 5, και σε 500 μέτρα 1. Σε χαμηλότερα υψόμετρα η χιονόπτωση είναι σπάνια. Από το 1950 σημειώθηκε χιονόπτωση στην πόλη της Λευκωσίας το 1950, το 1967, το 1968, το 1969, το 1973, το 1974, το 1975, το 1976, το 1977, το 1980 και το 1983. Στις περισσότερες περιπτώσεις οι χιονοπτώσεις ήσαν ελαφρές ή πολύ ελαφρές. Βαρειές χιονοπτώσεις σημειώθηκαν στις 4 και 5 Φεβρουαρίου του 1950, όταν τα χιόνια στη Λευκωσία έφθασαν το ένα πόδι. Μέτριες χιονοπτώσεις σημειώθηκαν στις ακόλουθες ημερομηνίες: 16.1.1950,22.12.1967,14.1.1968-15.1.1968 (βράδυ), 2.3.1980 και 19.2.1983.

δ) Θερμοκρασία: Η επαρχία Λευκωσίας γενικά χαρακτηρίζεται από ζεστά καλοκαίρια και ήπιους χειμώνες. Ωστόσο η γενική αυτή κατάσταση διαφοροποιείται από τόπο σε τόπο από την επίδραση του ανάγλυφου και της θάλασσας. Η θερμοκρασία του αέρα κατά κανόνα ελαττώνεται κατά 6° Κελσίου κάθε 1.000 μέτρα. Αυτό σημαίνει ότι οι ορεινές περιοχές έχουν χαμηλότερη θερμοκρασία από τις πεδινές. Η μέση θερμοκρασία του αέρα κατά την περίοδο 1971-1980 ήταν 19,5° Κελσίου στην πόλη της Λευκωσίας και 13,8° Κελσίου στα Πλατάνια. Το ετήσιο εύρος της θερμοκρασίας του αέρα είναι αρκετά μεγάλο και κυμαίνεται γύρω στους 18° Κελσίου στις εσωτερικές περιοχές και γύρω στους 14° Κελσίου στα παράλια.

Ο χειμώνας είναι γενικά ήπιος με ψυχρότερους μήνες τους Ιανουάριο και Φεβρουάριο. Οι διαφορές μεταξύ της ψηλότερης θερμοκρασίας της ημέρας και της χαμηλότερης θερμοκρασίας της νύχτας κατά τον χειμώνα είναι 8-10° Κελσίου στις πεδινές περιοχές και 5°-7° Κελσίου στις ορεινές. Μερικές αντιπροσωπευτικές τιμές της θερμοκρασίας του αέρα κατά τον Ιανουάριο (1971-1980) δίνονται πιο κάτω:

Πολύ χαμηλές θερμοκρασίες σημειώνονται όταν πολικές ή αρκτικές αέριες μάζες εισβάλλουν στην Κύπρο από τα βόρεια ή τα βορειοανατολικά σαν αποτέλεσμα της δράσης του Σιβηρικού αντικυκλώνα.

Το καλοκαίρι είναι ζεστό στις παράλιες και ορεινές περιοχές και πολύ ζεστό στην κεντρική πεδιάδα της επαρχίας. Οι πιο ζεστοί μήνες του καλοκαιριού είναι ο Ιούλιος και ο Αύγουστος. Μερικές αντιπροσωπευτικές τιμές της θερμοκρασίας του αέρα για τον Ιούλιο (1971-1980) έχουν ως εξής:

Πολύ ψηλές θερμοκρασίες σημειώνονται όταν ζεστές και ξηρές αέριες μάζες εισβάλλουν στην Κύπρο από τα βορειοανατολικά ή ανατολικά. Οι διαφορές μεταξύ της ψηλότερης θερμοκρασίας της ημέρας και της χαμηλότερης θερμοκρασίας της νύχτας το καλοκαίρι είναι 15-16 Κελσίου στις πεδινές περιοχές και 9-10° Κελσίου στις ορεινές.

ε) Σχετική υγρασία: Το υψόμετρο και η απόσταση από την ακτή διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στη διαμόρφωση των τιμών της σχετικής υγρασίας του αέρα που σε μεγάλο βαθμό είναι ενδεικτικές των διαφορών στη θερμοκρασία του αέρα από περιοχή σε περιοχή. Στη διάρκεια της ημέρας τον χειμώνα και τα βράδια ολόκληρο τον χρόνο η σχετική υγρασία κυμαίνεται κυρίως μεταξύ 65% και 95%. Τα μεσημέρια του καλοκαιριού η σχετική υγρασία κατεβαίνει πολύ χαμηλά. Στην κεντρική πεδιάδα η υγρασία είναι γύρω στο 30% και κάποτε κατεβαίνει και στο 15%.

Η ημερήσια κύμανση της σχετικής υγρασίας στις παράλιες περιοχές το καλοκαίρι είναι πιο μικρή παρά στην κεντρική πεδιάδα λόγω της θαλάσσιας αύρας. Επίσης η κύμανση είναι μικρή στις ορεινές περιοχές τον χειμώνα λόγω των χαμηλών θερμοκρασιών. Στις πολύ ψηλές περιοχές του Τροόδους κατά τους καλοκαιρινούς μήνες η σχετική υγρασία το μεσημέρι ή νωρίς το απόγευμα μπορεί να ανεβεί πιο ψηλά παρά στις άλλες ώρες της ημέρας λόγω αναβατικών ανέμων. Το ίδιο φαινόμενο παρατηρείται και στις άλλες εποχές, σε μικρότερο όμως βαθμό. Μερικές αντιπροσωπευτικές τιμές της σχετικής υγρασίας του αέρα για τις ώρες 08.00 και 14.00 (Τοπικός Επίσημος Χρόνος) κατά τους χειμερινούς και καλοκαιρινούς μήνες (1971-1980) δίνονται στους πιο κάτω πίνακες: