Τράπεζα Κύπρου & Εφημερίδα Πολίτης

Η Λευκωσία υπήρξε από τα αρχαία χρόνια γεωργική επαρχία, παρόλο που μετά την τουρκική εισβολή του 1974 η βιομηχανία και σε μικρότερο βαθμό ο τουρισμός άρχισαν να κάνουν αισθητή την παρουσία τους στην όλη οικονομική της ανάπτυξη.

 

Βασικά στοιχεία διακατοχής γης: Σύμφωνα με την απογραφή γεωργίας του 1985 η οποία κάλυψε όλη την ελεύθερη περιοχή της Κύπρου, η μέση έκταση γεωργικού κλήρου στην επαρχία Λευκωσίας είναι 3,3 εκτάρια (σε σύγκριση με 3,8 εκτάρια για την Κύπρο), το μέσο μέγεθος τεμαχίου είναι 0,6 εκτάρια (σε σύγκριση με 0,7 εκτάρια για την Κύπρο), και ο μέσος αριθμός τεμαχίων κατά γεωργικό κλήρο 5,8 (σε σύγκριση με 5,2 για την Κύπρο). Ωστόσο τα στοιχεία διακατοχής της γης ποικίλλουν κατά χωριό. Έτσι η μέση έκταση γεωργικού κλήρου στο χωριό Κοράκου είναι 1,1 εκτάρια, στον Μουτουλλά 1,8, στο Φτερικούδι 2,6, στο Παλαιομέτοχο 4,1, στον Άγιο Ιωάννη Μαλούντας 6,3, στα Πέρα 8,5 και στους Αγίους Τριμιθιάς 11,8. Επίσης ενώ για ολόκληρη την ελεύθερη περιοχή της επαρχίας ο μέσος αριθμός τεμαχίων κατά γεωργικό κλήρο ήταν 5,8 το 1985, στο χωριό Κάτω Δευτερά ήταν 2,1, στη Ψημολόφου 4,1, στο Παλαιομέτοχο 8,8, στο Ακάκι 10,1, στο Μένοικο 14,6 και στην Άλωνα 24,1.

 

Καλλιέργειες: Οι κύριες καλλιέργειες της επαρχίας Λευκωσίας έχουν ως ακολούθως:

 

ΑΡΔΕΥΟΜΕΝΕΣ ΕΚΤΑΣΕΙΣ

Η συνολική αρδευόμενη έκταση της επαρχίας ανερχόταν το 1985 στα 8.610 εκτάρια και αντιπροσώπευε το 27,8% της αρδευόμενης έκτασης της ελεύθερης Κύπρου που ήταν 30.930 εκτάρια. Η άρδευση γίνεται από διατρήσεις (5.647 εκτάρια), απ' ευθείας από ποταμούς (1.898 εκτάρια), από φράγματα (584 εκτάρια) και από πηγές (481 εκτάρια). Η μεγαλύτερη αρδευόμενη έκταση βρίσκεται στο χωριό Περιστερώνα (888 εκτάρια). Η κατανομή της αρδευόμενης έκτασης γης στους υπόλοιπους οικισμούς της επαρχίας, κατά το 1985, έχει ως εξής: Πόλη Λευκωσίας 746 εκτάρια, Ακάκι 640, Αστρομερίτης 624, Στρόβολος 503, Ορούντα 361, Δάλι 280, Αγλαντζιά 268, Μένοικο 212, Παλαιομέτοχο 182, Πάνω Δευτερά 170, Γέρι 160, Άγιος Δομέτιος 147, Παλαιχώρι 128, Έγκωμη 128, Κάτω Πύργος 121, Λυθροδόντας 113, Ευρύχου 108, Κάτω Δευτερά 105, Κοκκινοτριμιθιά 104, Κάτω Φλάσου 100 και Τσέρι 98. Μικρότερες αρδευόμενες εκτάσεις απαντώνται και σ' άλλα χωριά της επαρχίας.

 

Στην κατεχόμενη περιοχή της επαρχίας αξιόλογες αρδευόμενες εκτάσεις απαντώνται στα χωριά Μόρφου, Κατωκοπιά, Αργάκι, Πάνω Ζώδια, Κάτω Ζώδια, Συριανοχώρι, Πραστειόν Μόρφου, Καλό Χωριό Μόρφου, Νικήτας, Αυλώνα, Πεντάγυια, Κυρά, Μάσαρη, Κυθρέα, Καραβοστάσι, Φιλιά, Γαληνή, Λεύκα και Καραβοστάσι. Στη διοικητική έκταση της κωμόπολης Μόρφου βρίσκεται η μεγαλύτερη αρδευόμενη έκταση της Κύπρου. Τόσο η Μόρφου όσο και τα γύρω της χωριά βρίσκονται στην περιοχή του σημαντικότερου υδροφόρου στρώματος της Κύπρου, εκείνου της Δυτικής Μεσαορίας ή Μόρφου. Η άντληση νερού από το υδροφόρο στρώμα συνέβαλε στην άρδευση, πριν από την τουρκική εισβολή του 1974, μεγάλων εκτάσεων γης.

 

Οι αρδευόμενες καλλιέργειες στην επαρχία περιλαμβάνουν κυρίως εσπεριδοειδή, φρουτόδεντρα, αμπέλια, ελιές, δέντρα ξηρών καρπών, μια αρκετά μεγάλη ποικιλία λαχανικών, όσπρια ποτιστικά και αρδευόμενα νομευτικά φυτά.

 

α) Εσπεριδοειδή: Πριν από την τουρκική εισβολή του 1974, η επαρχία Λευκωσίας ήταν η κυριότερη επαρχία της Κύπρου για την καλλιέργεια των εσπεριδοειδών. Η περιοχή γύρω από τη Μόρφου ή καλύτερα η έκταση μεταξύ Πεντάγυιας στα νότια, Αυλώνας στα ανατολικά και Καλού Χωριού Μόρφου στα βόρεια, ανέπτυξε σε αξιόλογο βαθμό την εσπεριδοκαλλιέργεια. Σύμφωνα με την απογραφή εσπεριδοειδών του 1966, στην επαρχία Λευκωσίας υπήρχαν 6.375 εκτάρια γης με εσπεριδοειδή (3.978 εκτάρια με πορτοκαλιές, 1.671 εκτάρια με κιτρομηλιές , 352 εκτάρια με γκρέιπφρουτ, 336 εκτάρια με λεμονιές και 43 εκτάρια με άλλα εσπεριδοειδή) από το σύνολο των 12.446 εκταρίων της Κύπρου, δηλαδή ποσοστό 51,2%. Οι κήποι των εσπεριδοειδών βρίσκονταν κυρίως στην κωμόπολη Μόρφου (2.147 εκτάρια), στην πόλη της Λευκωσίας (610 εκτάρια), και στα χωριά Κάτω Ζώδια (536 εκτάρια), Αργάκι (421 εκτάρια), Κατωκοπιά (357 εκτάρια), Πραστειόν Μόρφου (291 εκτάρια), Συριανοχώρι (212 εκτάρια), Πάνω Ζώδια (173 εκτάρια), Νικήτας (123 εκτάρια), Καραβοστάσι περιλαμβανομένου του Ξερού και του Ποταμού του Κάμπου (114 εκτάρια), Πεντάγυια (98 εκτάρια), Κυρά (87 εκτάρια) και Καλό Χωριό Μόρφου (85 εκτάρια).

 

Με την κατάληψη, το 1974, από τους Τούρκους εισβολείς των εκτεταμένων κήπων των εσπεριδοειδών της περιοχής Μόρφου, η εσπεριδοκαλλιέργεια άρχισε να επεκτείνεται και να αναπτύσσεται σε διάφορες άλλες περιοχές του ελεύθερου τμήματος της επαρχίας, χωρίς όμως η παραγωγή εσπεριδοειδών να πλησιάσει τα προ της εισβολής επίπεδα. Με βάση τα στοιχεία της επίσημης απογραφής γεωργίας του 1985, τα εσπεριδοειδή καταλάμβαναν έκταση 1.441 εκταρίων, που αντιπροσώπευαν το 24,4% της έκτασης των εσπεριδοειδών ολόκληρης της ελεύθερης Κύπρου. Από αυτά τα 703 εκτάρια καλλιεργούνταν με λεμονιές, τα 348 εκτάρια με πορτοκαλιές, τα 241 εκτάρια με γκρέιπφρουτ, τα 65 εκτάρια με κλεμεντίνια, τα 55 εκτάρια με μανταρινιές και τα 29 εκτάρια με κιτρομηλιές. Οι μεγαλύτερες εκτάσεις εσπεριδοειδών βρίσκονταν στην πόλη της Λευκωσίας (187 εκτάρια) και στα χωριά Περιστερώνα (226 εκτάρια), Στρόβολος (132 εκτάρια), Αστρομερίτης (127 εκτάρια), Κάτω Πύργος (83 εκτάρια) Ακάκι (51 εκτάρια), Κάτω Δευτερά (49 εκτάρια), Δάλι (48 εκτάρια), Έγκωμη (43 εκτάρια), Άγιος Δομέτιος (35 εκτάρια), Παλαιομέτοχο (32 εκτάρια), Κοκκινοτριμιθιά (31 εκτάρια) και Αγλαντζιά (29 εκτάρια). Μικρότερες εκτάσεις εσπεριδοειδών απαντώνται επίσης σε αρκετά άλλα χωριά της επαρχίας.

 

β) Φρουτόδεντρα: Η έκταση των φρουτοδέντρων στην επαρχία Λευκωσίας ανερχόταν το 1985 στα 856 εκτάρια. Τα κυριότερα από τα δέντρα αυτά είναι οι μηλιές (234 εκτάρια), οι κερασιές (165 εκτάρια), οι αχλαδιές (98 εκτάρια), οι συκιές (78 εκτάρια), οι καϊσιές (64 εκτάρια), οι δαμασκηνιές (53 εκτάρια), οι ροδακινιές (53 εκτάρια) και οι χρυσομηλιές (47 εκτάρια). Σε μικρότερη έκταση καλλιεργούνται επίσης οι μεσπιλιές, οι ροδιές, οι μπανανιές, οι κυδωνιές, τα ακτινίδια και τα αβοκάτο.

 

Τα φρουτόδεντρα βρίσκονται κυρίως στην πόλη της Λευκωσίας (73 εκτάρια το 1985) καθώς και στα χωριά Στρόβολος (62 εκτάρια), Μουτουλλάς (47 εκτάρια), Γαλάτα (45 εκτάρια), Πεδουλάς (37 εκτάρια), Κακοπετριά (35 εκτάρια), Κάμπος (34 εκτάρια), Εργάτες (33 εκτάρια), Καλοπαναγιώτης (33 εκτάρια), Παλαιχώρι (28 εκτάρια), Έγκωμη (26 εκτάρια), Άγιος Δομέτιος (26 εκτάρια), Τσακκίστρα (24 εκτάρια), Ευρύχου (21 εκτάρια), Τεμβριά (20 εκτάρια), Κάτω Πύργος (20 εκτάρια), Ψημολόφου (19 εκτάρια), Αγλαντζιά (18 εκτάρια), Κλήρου (14 εκτάρια), Άλωνα (14 εκτάρια) και Καλιάνα (14 εκτάρια). Μικρότερες εκτάσεις φρουτοδέντρων βρίσκονται και σε αρκετά άλλα χωριά, ιδιαίτερα της ημιορεινής και ορεινής περιοχής της επαρχίας.

 

γ) Αρδευόμενα αμπέλια:Αν και τα περισσότερα αμπέλια στην επαρχία είναι ξηρικά, ωστόσο το 1985 καλλιεργούνταν στην ελεύθερη περιοχή της περί τα 197 εκτάρια αρδευόμενων αμπελιών, επιτραπέζιων και οινοποιήσιμων ποικιλιών, που βρίσκονταν κυρίως στην Αγλαντζιά (74 εκτάρια) και στην πόλη της Λευκωσίας (74 εκτάρια). Πολύ μικρότερες εκτάσεις βρίσκονταν στο Στρόβολο, την Κάτω Δευτερά, την Αγία Βαρβάρα, τον Κάμπο, τον Κα-λοπαναγιώτη, την Κακοπετριά, την Κάτω Λακατάμια, την Περιστερώνα, την Έγκωμη, τον   Άγιο Δομέτιο, τον Άγιο Επιφάνιο Ορεινής, τη Γαλάτα και το Επισκοπειό.

 

δ) Ελιές: Σύμφωνα με την απογραφή γεωργίας 1985, η αρδευόμενη έκταση με ελιές στην επαρχία ανερχόταν στα 766 εκτάρια περίπου και βρισκόταν κυρίως στην πόλη της Λευκωσίας (81 εκτάρια) και στα χωριά Στρόβολος (84 εκτάρια), Τσέρι (38 εκτάρια), Πέρα (24 εκτάρια), Ακάκι (22 εκτάρια), Λυθροδόντας (21 εκτάρια), Αγλαντζιά (21 εκτάρια), Κατύδατα (21 εκτάρια), Άγιος Δομέτιος (18 εκτάρια), Κάτω Φλάσου (17 εκτάρια), Κάτω Δευτερά (16 εκτάρια), Άγιοι Τριμιθιάς (16 εκτάρια), Πάνω Λακατάμια (16 εκτάρια), Ευρύχου (15 εκτάρια), Αρεδιού (15 εκτάρια), Παλαιχώρι (15 εκτάρια), Μένοικο (14 εκτάρια), Ποτάμι (14 εκτάρια) και Εργάτες (14 εκτάρια). Μικρότερες αρδευόμενες εκτάσεις ελαιοδέντρων απαντώνται επίσης σε αρκετά άλλα χωριά της λοφώδους και ορεινής περιοχής της επαρχίας.

 

ε) Ξηροί καρποί: Η αρδευόμενη έκταση ξηρών καρπών ανερχόταν το 1985 στα 275 εκτάρια και περιελάμβανε 114 εκτάρια με αμυγδαλιές, 70 εκτάρια με φουντουκιές, 54 εκτάρια με χαλεπιανές και 37 εκτάρια με καρυδιές. Οι μεγαλύτερες εκτάσεις φουντουκιών βρίσκονται στα χωριά Άλωνα, Ασκάς, Λαγουδερά, Πλατανιστάσα, Φτερικούδι, Παλαιχώρι και Σαράντι. Οι χαλεπιανές καλλιεργούνται κυρίως στην πόλη της Λευκωσίας, στον Άγιο Ιωάννη Μαλούντας και τον Στρόβολο, ενώ οι καρυδιές βρίσκονται στα Σπήλια, τον Καλοπαωαγιώτη, τον Πεδουλά, τον Στρόβολο, τον Ασκά, το Μηλικούρι, την πόλη της Λευκωσίας και σε μερικά άλλα ορεινά και ημιορεινά χωριά. Οι μεγαλύτερες αρδευόμενες εκτάσεις αμυγδαλιών βρίσκονται στην πόλη της Λευκωσίας, τον Στρόβολο, το Παλαιχώρι, τα Λατσιά και την Αγία Ειρήνη.

 

στ) Λαχανικά: Το 1985 η έκταση των λαχανικών στην επαρχία ανερχόταν στα 1.396 εκτάρια. Στην περιοχή της καλλιεργείται μια μεγάλη ποικιλία λαχανικών που περιλαμβάνει κυρίως πατάτες (776 εκτάρια), πιζέλια (88 εκτάρια), φασολάκια (57 εκτάρια), τομάτες (53 εκτάρια), κρεμμύδια (51 εκτάρια), κόλιαντρο (50 εκτάρια), πεπόνια (34 εκτάρια), καρπούζια (32 εκτάρια), κραμβιά (30 εκτάρια), μαρούλια (30 εκτάρια), σπανάχι (28 εκτάρια), αγγουράκια (23 εκτάρια) και πολλά άλλα είδη. Το κυριότερο λαχανοπαραγωγικό χωριό της επαρχίας είναι η Περιστερώνα (221 εκτάρια το 1985). Άλλα σημαντικά λαχανοπαραγωγικά χωριά της επαρχίας Λευκωσίας είναι το Ακάκι (177 εκτάρια), ο Αστρομερίτης (130 εκτάρια), η Ορούντα (112 εκτάρια), το Παλαιχώρι (82 εκτάρια), το Παλαιομέτοχο (63 εκτάρια), η Πάνω Δευτερά (59 εκτάρια), το Μένοικο (58 εκτάρια), η Κοκκινοτριμιθιά (38 εκτάρια), ο Στρόβολος (28 εκτάρια), ο Ασκάς (24 εκτάρια) και ο Φαρμακάς (22 εκτάρια). Στην πόλη της Λευκωσίας η έκταση των λαχανικών ανερχόταν το 1985 στα 23 εκτάρια. Μικρότερες εκτάσεις λαχανικών απαντώνται επίσης σ' άλλα χωριά της επαρχίας.

 

ζ) Όσπρια ποτιστικά: Η συνολική έκταση των αρδευόμενων οσπρίων στην επαρχία ήταν 535 εκτάρια το 1985. Η μεγαλύτερη έκταση βρισκόταν στα χωριά Περιστερώνα (177 εκτάρια), Αστρομερίτης (109 εκτάρια), Ορούντα (59 εκτάρια), Ακάκι (34 εκτάρια), Μένοικο (20 εκτάρια), Κάτω Φλάσου (11 εκτάρια), Κοράκου (9 εκτάρια), Παλαιχώρι (8 εκτάρια) και Αγία Μαρίνα Ξυλιάτου (8 εκτάρια). Στα υπόλοιπα χωριά της επαρχίας είτε απουσιάζουν τα ποτιστικά όσπρια, είτε καλλιεργούνται σε πολύ μικρές εκτάσεις γης. Την πρωτεύουσα θέση στην κατηγορία των ποτιστικών οσπρίων κατέχει η καλλιέργεια των κουκκιών (327 εκτάρια το 1985) και ακολουθούν τα φασόλια (95 εκτάρια), τα λουβιά (65 εκτάρια), τα ρεβύθια (46 εκτάρια) και οι φακές (2 εκτάρια).

 

η) Αρδευόμενα νομευτικά φυτά: Παρόλο που τα περισσότερα νομευτικά φυτά της επαρχίας είναι ξηρικά, καλλιεργούνται ωστόσο και μερικά αρδευόμενα των οποίων η συνολική έκταση ανερχόταν το 1985 στα 647 εκτάρια. Τα αρδευόμενα νομευτικά φυτά βρίσκονται κυρίως στα χωριά Δάλι, Γέρι, Αγλαντζιά, Αστρομερίτης, Στρόβολος, Ακάκι, Περιστερώνα, Ορούντα, Καλό Χωριό Ορεινής, Νικητάρι, Βυζακιά, Ευρύχου, Κοράκου, Ποταμιά, Κάτω Φλάσου, Φαρμακάς, Μένοικο και Λύμπια. Αρδευόμενα νομευτικά φυτά βρίσκονται και στην πόλη της Λευκωσίας.

 

ΞΗΡΙΚΕΣ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΕΣ

 

Οι κυριότερες ξηρικές καλλιέργειες στην επαρχία είναι τα σιτηρά, τα νομευτικά φυτά, οι ελιές, τα αμπέλια, οι αμυγδαλιές, οι χαρουπιές και τα ξηρικά όσπρια.

 

α) Σιτηρά: Καλλιεργούνται στις ξηρικές εκτάσεις, κυρίως της κεντρικής πεδιάδας, και σε μικρότερη έκταση στις κοιλάδες της λοφώδους και ημιορεινής περιοχής. Το 1985 καλλιεργούνταν στην επαρχία Λευκωσίας περί τα 15.820 εκτάρια γης με σιτηρά, από τα οποία μόνο τα 1.190 εκτάρια αρδεύονταν. Στην έκταση αυτή των σιτηρών περιλαμβάνονταν 15.140 εκτάρια κριθαριού, 655 εκτάρια σιταριού και 25 εκτάρια σιφωναριού. Η μεγαλύτερη έκταση των σιτηρών βρισκόταν στους Αγίους Τριμιθιάς (929 εκτάρια το 1985), το Παλαιομέτοχο (927 εκτάρια), την Αγλαντζιά (891 εκτάρια), το Γέρι (819 εκτάρια), την πόλη της Λευκωσίας (710 εκτάρια), το Ποτάμι (686 εκτάρια), το Μένοικο (653 εκτάρια), το Ακάκι (616 εκτάρια), την Αγία Βαρβάρα (577 εκτάρια), τον Αστρομερίτη (576 εκτάρια), το Δάλι (469 εκτάρια), το Τσέρι (458 εκτάρια), τα Λύμπια (430 εκτάρια), τα Πέρα (427 εκτάρια), τον Στρόβολο (310 εκτάρια), την Κοκκινοτριμιθιά (391 εκτάρια), τα Λατσιά (385 εκτάρια), τον Αναλιόντα (305 εκτάρια) και την Έγκωμη (268 εκτάρια). Μικρότερες εκτάσεις σιτηρών απαντώνται και σε πολλά άλλα χωριά της επαρχίας.

 

β) Νομευτικά φυτά: Στην επαρχία Λευκωσίας καλλιεργούνται διάφορα ξηρικά νομευτικά φυτά, τα κυριότερα από τα οποία είναι το κριθάρι για βόσκηση (φαρράς) και ο βίκος. Η έκταση των ξηρικών νομευτικών φυτών ανερχόταν το 1985 στα 3.800 εκτάρια περίπου και αυτή βρισκόταν κυρίως στα χωριά Δάλι (578 εκτάρια), Λύμπια (412 εκτάρια), Τσέρι (223 εκτάρια) και Λατσιά (162 εκτάρια), στην πόλη της Λευκωσίας (145 εκτάρια), καθώς και στα χωριά Λακατάμια (133 εκτάρια), Στρόβολος (132 εκτάρια), Ποταμιά (112 εκτάρια), Κοκκινοτριμιθιά (111 εκτάρια), Μαθιάτης (99 εκτάρια) και Αγία Βαρβάρα (97 εκτάρια). Σε μικρότερη έκταση εκαλλιεργούντο επίσης τα νομευτικά φυτά και σ' άλλα χωριά της επαρχίας.

 

γ) Ελιές: Τα ελαιόδεντρα βρίσκονται είτε σε συμπαγείς εκτάσεις είτε συγκαλλιεργούνται με άλλες ξηρικές ετήσιες καλλιέργειες. Η κυριότερη ποικιλία που καλλιεργείται είναι η κυπριακή λαδοελιά, που χρησιμοποιείται τόσο για επιτραπέζια χρήση όσο και για ελαιοποίηση. Τα τελευταία χρόνια ωστόσο εισήχθησαν και καλλιεργούνται νέες ποικιλίες ελιάς. Η έκταση των ξηρικών καλλιεργειών ελιών στην επαρχία, ανερχόταν το 1985 στα 1.424 εκτάρια. Οι μεγαλύτερες εκτάσεις ελαιοδέντρων βρίσκονταν στον Λυθροδόντα (316 εκτάρια), το Τσέρι (155 εκτάρια), τον Στρόβολο (94 εκτάρια), την πόλη της Λευκωσίας (78 εκτάρια), τα Λατσιά (77 εκτάρια), τον Λαζανιά (55 εκτάρια), την Αλάμπρα (46 εκτάρια), τα Λύμπια (44 εκτάρια), την Αγία Βαρβάρα (42 εκτάρια), την Σια (40 εκτάρια), τους Καπέδες (38 εκτάρια), τον Μαθιάτη (36 εκτάρια), τον Αναλιόντα (31 εκτάρια), τα Καμπιά (27 εκτάρια), το Γέρι (26 εκτάρια), την Αγλαντζιά (25 εκτάρια), τα Πέρα (22 εκτάρια), την Πάνω Λακατάμια (20 εκτάρια) και το Παλαιχώρι (19 εκτάρια). Μικρότερες εκτάσεις ελαιοδέντρων απαντώνται επίσης σε αρκετά άλλα χωριά της επαρχίας.

 

δ) Αμπέλια: Τα περισσότερα αμπέλια της επαρχίας Λευκωσίας είναι ξηρικά και στην πλειονότητά τους είναι οινοποιήσιμων ποικιλιών. Σύμφωνα με την απογραφή γεωργίας 1985, η συνολική έκταση των αμπελιών της επαρχίας ανερχόταν στα 2.788 εκτάρια από το σύνολο των 23.368 εκταρίων για ολόκληρη την ελεύθερη Κύπρο, δηλαδή αντιπροσώπευε ποσοστό 11,9% περίπου. Από την έκταση των 2.788 εκταρίων αμπελιών της επαρχίας τα 2.591 εκτάρια ήταν ξηρικά και τα υπόλοιπα 197 ήταν αρδευόμενα. Οι μεγαλύτερες εκτάσεις ξηρικών αμπελοκαλλιεργειών βρίσκονταν στην πόλη της Λευκωσίας (193 εκτάρια το 1985), καθώς και στα χωριά Παλαιχώρι (245 εκτάρια), Φαρμακάς (228 εκτάρια), Στρόβολος (190 εκτάρια), Γερακιές (155 εκτάρια), Έγκωμη (153 εκτάρια), Άλωνα (99 εκτάρια), Ασκάς (93 εκτάρια), Καμπί Φαρμακά (93 εκτάρια), Άγιος Δομέτιος (90 εκτάρια), Πλατανιστάσα (82 εκτάρια), Κάμπος (81 εκτάρια), Μηλικούρι (68 εκτάρια), Γούρρι (64 εκτάρια), Πολύστυπος (59 εκτάρια), Καλοπαναγιώτης (57 εκτάρια), Σπήλια (57 εκτάρια), Μουτουλλάς (50 εκτάρια), Φτερικούδι (46 εκτάρια), Οίκος (45 εκτάρια), Αγλαντζιά (42 εκτάρια) και Άγιος Επιφάνιος Ορεινής (42 εκτάρια). Μικρότερες εκτάσεις ξηρικών αμπελιών βρίσκονται επίσης σ' άλλα χωριά, ιδιαίτερα της λοφώδους και ορεινής περιοχής της επαρχίας.

 

ε) Χαρουπιές: Βρίσκονται είτε σε συμπαγείς εκτάσεις είτε συγκαλλιεργούνται με άλλες ξηρικές καλλιέργειες, ιδιαίτερα σιτηρά και ελιές. Το 1985 η συνολική έκταση των χαρουπιών της επαρχίας ανερχόταν στα 138 εκτάρια και αυτή βρισκόταν κυρίως στην πόλη της Λευκωσίας και στα προάστιά της (Αγλαντζιά, Στρόβολος και Άγιος Δομέτιος).

 

στ) Αμυγδαλιές: Η αμυγδαλιά καταλαμβάνει σημαντικές εκτάσεις γης στην επαρχία, όπου απαντάται είτε σε συμπαγείς εκτάσεις είτε σε συγκαλλιέργεια με άλλες ξηρικές καλλιέργειες. Το 1985 η έκταση των ξηρικών καλλιεργειών αμυγδαλιών της επαρχίας ανερχόταν στα 1.210 εκτάρια από το σύνολο των 2.824 εκταρίων για ολόκληρη την ελεύθερη Κύπρο, δηλαδή αντιπροσώπευε ποσοστό 42,8% περίπου. Οι μεγαλύτερες εκτάσεις αμυγδαλιών βρίσκονταν στην πόλη της Λευκωσίας (69 εκτάρια) καθώς και στα χωριά Παλαιχώρι (109 εκτάρια), Άλωνα (93 εκτάρια), Ασκάς (79 εκτάρια), Στρόβολος (75 εκτάρια), Φτερικούδι (68 εκτάρια), Πλατανιστάσα (67 εκτάρια), Άγιος Θεόδωρος Σολιάς (57 εκτάρια), Άγιος Επιφάνιος Ορεινής (50 εκτάρια), Γούρρι (41 εκτάρια), Αγία Μαρίνα Ξυλιάτου (33 εκτάρια), Κλήρου (32 εκτάρια), Μιτσερό (25 εκτάρια), Άγιος Δομέτιος (25 εκτάρια) και Πολύστυπος (24 εκτάρια).

 

ζ) Οσπρια ξηρικά: Η συνολική έκταση των ξηρικών οσπρίων στην επαρχία ήταν 131 εκτάρια το 1985 και αυτή βρισκόταν κυρίως στην Ορούντα, το Μένοικο, την Περιστερώνα, τον Στρόβολο, την πόλη της Λευκωσίας, την Αγία Μαρίνα Ξυλιάτου, τα Πέρα, τους Εργάτες, τον Αστρομερίτη, το Επισκοπειόν, το Ακάκι και την Αρεδιού. Την πρωτεύουσα θέση στην κατηγορία των ξηρικών οσπρίων κατέχει η καλλιέργεια των κουκκιών και ακολουθούν τα ρεβύθια, τα λουβιά, οι φακές, η λουβάνα και τα φασόλια.