Τράπεζα Κύπρου & Εφημερίδα Πολίτης

Στις παρυφές του χωριού Τριμίθι στην επαρχία Κερύνειας, λίγο πριν την είσοδο σ’ αυτό, υπάρχει η εκκλησία της Παναγίας Τριμιθιώτισσας ή Χρυσοτριμιθιώτισσας, που υπήρξε παλαιότερα και για σύντομη σχετικά περίοδο, ναός ομώνυμου μικρού μοναστηριού. Είναι άγνωστο πότε ακριβώς ιδρύθηκε το μοναστήρι και για πόσο χρόνο λειτούργησε. Ούτε ο αρχιμανδρίτης Κυπριανός (1788), ούτε ο προγενέστερός του, κατά τον 18ο αιώνα, Ρώσος μοναχός Βασίλειος Μπάρσκι το αναφέρουν. Περιλαμβάνεται όμως στον κατάλογο των εν ενεργεία μοναστηριών που είχε συντάξει ο Άγγλος ιερωμένος Ιωάννης Χάκκετ αμέσως μετά την αγγλική κατάληψη της Κύπρου (1878). Προκύπτει συνεπώς ότι το μοναστήρι δεν υφίστατο ή δεν βρισκόταν σε λειτουργία τον 18^ο αιώνα αλλά βρισκόταν σε λειτουργία τον 19ο.

Στο πρώτο μισό του 19ου αιώνα μπορεί εξάλλου να χρονολογηθεί ο σωζόμενος ναός, σχετικά απλό κτίσμα με τρούλο και στέγη με πρόσθετα κεραμίδια αλλά και με απλό πρόσθετο καμπαναριό στο βορειοδυτικό άκρο. Θεωρείται ότι ο σημερινός ναός αποτελεί ανάπλαση πολύ αρχαιότερου μικρότερου ναού που βρισκόταν στον ίδιο χώρο. Ο ναός χρησιμοποιείται από τους Τούρκους ως εργαστήριο. Κοντά έχουν κτιστεί νέα σπίτια και συνεπώς δεν υπάρχουν ορατά ίχνη άλλων μοναστηριακών κτισμάτων. Δεν φαίνεται να πρόκειται πάντως για το ναό του 16ου αιώνα που είχε δει και αναφέρει ο Καμίλ Ενλάρντ και που αναφέρεται αργότερα από τον Τζώρτζ Τζέφρυ ότι είχε ξανακτιστεί. Μάλλον θα πρόκειται για τον μικρό ναό που βρίσκεται κάπως ψηλότερα, στο κέντρο του χωριού.

Εάν όντως υπήρχε στον χώρο παλαιότερος ναός, μπορούμε να θεωρήσουμε ότι είχε λειτουργήσει κάποτε μοναστήρι, που είχε διαλυθεί σε άγνωστο χρόνο και είχε αναβιώσει για λίγο αργότερα, τον 19ο αιώνα ή από τα τέλη του 18ου. Σύμφωνα προς καταγραφή στον Κώδικα της Μητρόπολης Κερύνειας, το μοναστήρι κατείχε σχετικά μικρή έκταση γης στην περιοχή του (25 περίπου σκάλες) με 236 ελαιόδεντρα και λίγα άλλα δέντρα. Συνεπώς δεν υπήρξε ούτε μεγάλο ούτε και πλούσιο.