Κύπρος Γεωγραφία

Πληθυσμός- Οικισμοί

Με βάση την τελευταία απογραφή πληθυσμού της 1ης Οκτωβρίου 2021 ο πληθυσμός της χώρας ανήλθε στις 918.100. Ειδικότερα ο πληθυσμός στην επαρχία Λευκωσίας ήταν 351.600 άτομα και αποτελούσε ποσοστό 38% στον συνολικό πληθυσμό, στην επαρχία Λεμεσού 258.900 (28%), στην επαρχία Λάρνακας 154.200 (17%), στην επαρχία Πάφου 101.900 (11%) και στην επαρχία Αμμοχώστου 51.500 (6%).

Η επαρχία Πάφου παρουσιάζει τη μεγαλύτερη πληθυσμιακή αύξηση σε σχέση με το 2011, με ποσοστό 15,4% και στη συνέχεια η Αμμόχωστος με ποσοστό 10,5%. Η επαρχία Λεμεσού παρουσιάζει αύξηση της τάξης του 10,0%, η επαρχία Λάρνακας 7,7% και η επαρχία Λευκωσίας 7,5%.

Ο πληθυσμός της Κύπρου γνώρισε συνεχή αύξηση από το 1881 μέχρι το 1973 με μέσο ετήσιο ποσοστό αύξησης μεταξύ 0,8% και 1,7%. Η αύξηση του πληθυσμού από το 1881 μέχρι το 1973 έχει ως ακολούθως:

ΠΛΗΘΥΣΜΟΣ ΤΗΣ ΚΥΠΡΟΥ, 1881- 1973
ΑΠΟΓΡΑΦΗ	ΠΛΗΘΥΣΜΟΣ
1881	186.173
1891	209.286
1901	237.022
1911	274.108
1921	310.715
1931	347.959
1946	450.114
1960	577.615
1973	631.778

Πηγή: Απογραφές Πληθυσμού.

Οι απογραφές πληθυσμού μετά το 1973 καλύπτουν μόνο τον πληθυσμό των ελεύθερων περιοχών της Κύπρου. Σύμφωνα με την απογραφή πληθυσμού του έτους 2001, ο πληθυσμός που κατοικούσε στις ελεύθερες περιοχές του νησιού ανερχόταν στις 689.565. Στο τέλος του 2006 ο πληθυσμός στις ελεύθερες περιοχές ανήλθε στις 788.700. Στην απογραφή του 2021 ο πληθυσμός της Κύπρου ανήλθε στις 918.000.

Βλέπε λήμμα: Ο πληθυσμός της Κύπρου

Η πολυπληθέστερη επαρχία της Κύπρου κατά την απογραφή του 1973 ήταν η επαρχία Λευκωσίας και ακολουθούν οι επαρχίες Λεμεσού, Αμμοχώστου, Λάρνακας, Πάφου και Κερύνειας. Η κατά επαρχία κατανομή του πληθυσμού το 1973 είχε ως ακολούθως:

ΚΑΤΑΝΟΜΗ ΠΛΗΘΥΣΜΟΥ ΚΑΤΑ ΕΠΑΡΧΙΑ, 1973

Λευκωσία 232.702

Λεμεσός 124.855

Αμμόχωστος 123.856

Λάρνακα 60.714

Πάφος 57.065

Κερύνεια 32.586

ΣΥΝΟΛΟ 631.778

Πηγή: Απογραφή Πληθυσμού 1973

Η κατανομή του πληθυσμού των ελεύθερων περιοχών του νησιού, κατά επαρχία, το 2001 είχε ως ακολούθως:

ΚΑΤΑΝΟΜΗ ΠΛΗΘΥΣΜΟΥ ΚΑΤΑ ΕΠΑΡΧΙΑ, 2001

Λευκωσία 273.642

Λεμεσός 196.553

Λάρνακα 115.268

Πάφος 66.394

Αμμόχωστος 37.738

ΣΥΝΟΛΟ 689.565

Πηγή: Απογραφή Πληθυσμού 2001

Η πυκνότητα του πληθυσμού το 1973 ήταν 68,3 κάτοικοι ανά τετραγωνικό χιλιόμετρο. Η πυκνότητα αυτή παρουσιάζει μεγάλες διακυμάνσεις. Οι αστικές περιοχές, λόγω της αστικοποίησης, έχουν πολύ μεγάλη πληθυσμιακή πυκνότητα. Σε βαθμό πυκνότητας ακολουθούν ορισμένα περιαστικά χωριά και εύφορες αρδευόμενες αγροτικές περιοχές. Τέτοιες περιοχές είναι εκείνες των Κοκκινοχωριών, της Μόρφου, της Λεύκας, της Λαπήθου, του Καραβά κ.α. Οι πιο αραιοκατοικημένες περιοχές του νησιού είναι οι ορεινές καθώς και οι περιοχές με πολύ φτωχά εδάφη.

Η αναλογία του αστικού/αγροτικού πληθυσμού το 1881 ήταν 18,7%/81,3%. Το 1960 η αναλογία αλλοιώθηκε σε 35,9%/64,1% και το 1973 σε 42,2%/57,8%. Αυτό δείχνει μια σαφή τάση για αστικοποίηση που εντάθηκε μετά το 1946 (βλέπε σχετικό πίνακα πιο κάτω).

ΑΝΑΛΟΓΙΑ ΑΣΤΙΚΟΥ ΚΑΙ ΑΓΡΟΤΙΚΟΥ ΠΛΗΘΥΣΜΟΥ, 1881-1973
% ΤΟΥ ΣΥΝΟΛΙΚΟΥ ΠΛΗΘΥΣΜΟΥ
	1881	1891	1901	1911	1921	1931	1946	1960	1973
Αστικός πληθυσμός	17,0	16,7	16,8	17,0	17,8	19,2	25,8	35,7	42,2
Αγροτικός πληθυσμός	83,0	83,3	83,2	83,0	82,2	80,8	74,2	64,3	57,8
ΣΥΝΟΛΟ	100,0	100,0	100,0	100,0	100,0	100,0	100,0	100,0	100,0

Ως αποτέλεσμα της τουρκικής εισβολής του 1974 και του βίαιου εκτοπισμού του ενός τρίτου περίπου του πληθυσμού στις μη κατεχόμενες περιοχές και της μετακίνησης των Τουρκοκυπρίων από τις ελεύθερες περιοχές του νησιού προς τις κατεχόμενες, η κατανομή του πληθυσμού κατά επαρχία, και κατά αστική και αγροτική περιοχή, αλλοιώθηκε σημαντικά. Οι εκτοπισμένοι Ελληνοκύπριοι, στη συντριπτική τους πλειοψηφία, εγκαταστάθηκαν στα μεγάλα αστικά κέντρα της ελεύθερης Κύπρου αυξάνοντας έτσι σημαντικά τον πληθυσμό τους. Σύμφωνα με την Απογραφή Πληθυσμού του 2001, το 68,8% του πληθυσμού της Κύπρου διαμένει σε αστικές περιοχές και το 31,2% σε αγροτικές. Έκδηλη είναι επίσης, μετά την εισβολή, η αύξηση του αστικού πληθυσμού σε βάρος του αγροτικού και κατά επαρχία όπως φαίνεται και από τον πιο κάτω πίνακα.

ΑΝΑΛΟΓΙΑ ΑΣΤΙΚΟΥ ΚΑΙ ΑΓΡΟΤΙΚΟΥ ΠΛΗΘΥΣΜΟΥ ΚΑΤΑ ΕΠΑΡΧΙΑ, 1973, 1982, 1992 ΚΑΙ 2001.
	ΑΠΟΓΡΑΦΗ 1973			ΑΠΟΓΡΑΦΗ 1982*
ΕΠΑΡΧΙΑ	ΑΣΤΙΚΟΣ ΠΛΗΘΥ- ΣΜΟΣ %	ΑΓΡΟΤΙΚΟΣ ΠΛΗΘΥ-ΣΜΟΣ %	ΟΛΙΚΟΣ ΠΛΗΘΥ-ΣΜΟΣ %	ΑΣΤΙΚΟΣ ΠΛΗΘΥ- ΣΜΟΣ %	ΑΓΡΟΤΙΚΟΣ ΠΛΗΘΥ-ΣΜΟΣ %	ΟΛΙΚΟΣ ΠΛΗΘΥ-ΣΜΟΣ %
Λευκωσία	49,7	50,3	100,0	70,8	29,2	100,0
Λεμεσός	63,8	36,2	100,0	73,6	26,4	100,0
Αμμόχωστος	31,4	68,6	100,0	—	100,0	100,0
Λάρνακα	32,3	67,7	100,0	57,2	42,8	100,0
Πάφος	15,7	84,3	100,0	45,6	54,4	100,0
Κερύνεια	11,9	88,1	100,0	—	—	—
	ΑΠΟΓΡΑΦΗ 1992*			ΑΠΟΓΡΑΦΗ 2001*
ΕΠΑΡΧΙΑ	ΑΣΤΙΚΟΣ ΠΛΗΘΥ- ΣΜΟΣ %	ΑΓΡΟΤΙΚΟΣ ΠΛΗΘΥ-ΣΜΟΣ %	ΟΛΙΚΟΣ ΠΛΗΘΥ-ΣΜΟΣ %	ΑΣΤΙΚΟΣ ΠΛΗΘΥ- ΣΜΟΣ %	ΑΓΡΟΤΙΚΟΣ ΠΛΗΘΥ-ΣΜΟΣ %	ΟΛΙΚΟΣ ΠΛΗΘΥ-ΣΜΟΣ %
Λευκωσία	72,5	27,5	100,0	73,3	26,7	100,0
Λεμεσός	78,8	21,2	100,0	79,9	20,1	100,0
Αμμόχωστος	—	100,0	100,0	—	100,0	100,0
Λάρνακα	60,4	39,6	100,0	61,2	38,8	100,0
Πάφος	62,0	38,0	100,0	69,8	30,2	100,0
Κερύνεια	—	—	—	—	—	—

Πηγή: Απογραφές Πληθυσμού 1973, 1982, 1992 και 2001.

* Μόνο ελεύθερες περιοχές

Σύμφωνα με την τελευταία απογραφή πληθυσμού που κάλυψε ολόκληρη την Κύπρο (1973), οι Ελληνοκύπριοι αποτελούσαν το 78,9% του πληθυσμού, οι Τουρκοκύπριοι το 18,4%, και άλλες εθνικότητες το 2,7%. Η κατανομή των διαφόρων εθνικοτήτων κατά επαρχία (βλέπε πίνακα πιο κάτω) δείχνει ότι ο τουρκοκυπριακός πληθυσμός κατά το 1973 ήταν κατεσπαρμένος σε όλες τις επαρχίες, και η εκατοστιαία του αναλογία κατά επαρχία κυμαινόταν μεταξύ 12% στην επαρχία Λεμεσού και 26,3% στην επαρχία Πάφου.

ΚΑΤΑΝΟΜΗ ΕΛΛΗΝΟΚΥΠΡΙΩΝ, ΤΟΥΡΚΟΚΥΠΡΙΩΝ ΚΑΙ ΑΛΛΩΝ ΚΑΤΑ ΕΠΑΡΧΙΑ, 1973
ΕΠΑΡΧΙΑ	ΟΛΙΚΟΣ ΠΛΗΘΥ-ΣΜΟΣ	ΕΛΛΗΝΟ-ΚΥΠΡΙΟΙ	%	ΤΟΥΡΚΟ-ΚΥΠΡΙΟΙ	%	ΑΛΛΟΙ	%
ΛΕΥΚΩΣΙΑ	232.702	184.007	79,1	47.000	20,2	1.695	0,7
ΛΕΜΕΣΟΣ	124.855	97.392	78,0	15.000	12,0	12.463	10,0
ΑΜΜΟΧΩΣΤΟΣ	123.856	102.005	82,4	20.000	16,1	1.851	1,5
ΛΑΡΝΑΚΑ	60.714	46.020	75,8	14.000	23,1	694	1,1
ΠΑΦΟΣ	57.065	42.003	73,6	12.000	26,3	62	0,1
ΚΕΡΥΝΕΙΑ	32.586	27.084	83,1	5.000	15,4	502	1,5
ΣΥΝΟΛΟ	631.778	498.511	78,9	116.000	18,4	17.267	2,7

Πηγή: Απογραφή Πληθυσμού 1973.

Η μόνη απογραφή πληθυσμού της Κύπρου η οποία παρέχει λεπτομερή στοιχεία για την πληθυσμιακή κατανομή κατά εθνικότητα είναι εκείνη του 1960. Κατά την απογραφή αυτή ο πληθυσμός της Κύπρου με βάση την εθνικότητα έδωσε τα πιο κάτω αποτελέσματα:

ΚΑΤΑΝΟΜΗ ΠΛΗΘΥΣΜΟΥ ΚΑΤΑ ΕΘΝΙΚΟΤΗΤΑ, 1960

ΕΘΝΙΚΟΤΗΤΕΣ ΠΛΗΘΥΣΜΟΣ %

Ελληνοκύπριοι 442.521 76,6

Τουρκοκύπριοι 104.350 18,1

Αρμένιοι 3.628 0,6

Βρετανοί 20.955 3,6

Μαρωνίτες 2.708 0,5

Άλλοι 3.453 0,6

ΣΥΝΟΛΟ 577.615 100,0

Πηγή: Απογραφή Πληθυσμού 1960

Ενδιαφέρον παρουσιάζει η νεότερη απογραφή του πληθυσμού που αφορά στο μη κατεχόμενο τμήμα της Κύπρου (Οκτώβριος, 2011). Σύμφωνα προς την επίσημη αυτή απογραφή, ο συνολικός πληθυσμός κατά τον Οκτώβριο του 2011 ανερχόταν στα 838.897 άτομα. Σε σύγκριση προς την προηγούμενη επίσημη απογραφή του 2001 (689.565 άτομα), σημειώθηκε κατά τη δεκαετία αύξηση του πληθυσμού κατά 149.332. Η αύξηση αυτή είναι της τάξης του 21.7%.

Ωστόσο από τις 149.332 άτομα της αύξησης, οι Κύπριοι ήσαν μόλις 34.605, ενώ οι 114.727 ήσαν ξένοι υπήκοοι. Οι ξένοι υπήκοοι, κάτοικοι Κύπρου, ήσαν το 2001 64.820, αυξήθηκαν δηλαδή κατά 84.512 άτομα. Η αύξηση του ποσοστού των ξένων ήταν της τάξης του 21.4%, σε σύγκριση με 9.4% της απογραφής του 2001. Οι ξένοι κάτοικοι της Κύπρου κατά το 2011 ήσαν κυρίως άτομα από ευρωπαϊκές χώρες (112.424 άτομα, ή 62.6%) και οι λοιποί ήσαν πολίτες άλλων χωρών (67.123 άτομα, ή 37.4%). Ο μεγαλύτερος αριθμός ξένων υπηκόων, χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, κατοίκων Κύπρου κατά το 2011, προερχόταν από την Ελλάδα (31.044 άτομα, ή 17.3%) και ακολουθούν η Αγγλία (26.659 άτομα, ή 14.8%), η Ρουμανία (24.376 άτομα, ή 13.6%), η Πολωνία (2.951 άτομα, ή 1.6%) και η Γερμανία (1.162 άτομα, ή 0.6%). Επίσης ένα ποσοστό 4% (7.035 άτομα) προέρχονταν από άλλες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Από τρίτες χώρες προέρχονταν συνολικά 67.123 άτομα (ποσοστό 37.4%), κυρίως από (κατά σειρά) Φιλιππίνες, Ρωσία, Σρι Λάνκα, Βιετνάμ, Συρία, Ουκρανία, Ινδία, Γεωργία και άλλες ακόμη χώρες. Ωστόσο η συντριπτική πλειοψηφία των ατόμων αυτών ήσαν εργάτες, οικιακές βοηθοί και άλλοι, που διέμεναν στην Κύπρο βάσει συμβολαίων εργοδότησής τους για συγκεκριμένα χρονικά διαστήματα, συνεπώς δεν πρέπει να λογίζονται ως μόνιμοι κάτοικοι.

Είναι επίσης ενδιαφέρον να σημειωθεί ότι επί του συνολικού αριθμού των κατοίκων του νησιού κατά το 2011, ένα ποσοστό 51.3% ήσαν γυναίκες, ενώ το ποσοστό των αντρών ήταν 48.7%.

Κατά επαρχία, ο συνολικός πληθυσμός ήταν κατανεμημένος κατά το 2011 ως εξής:

1. Επαρχία Λευκωσίας, 325.756 ή 38.8% – (273.642 το 2001)

2. Επαρχία Λεμεσού, 235.056 ή 28% – (196.553 το 2001)

3. Επαρχία Λάρνακας, 143.367 ή 17.1% – (115.268 το 2001)

4. Επαρχία Πάφου, 88.266 ή10.5% – (66.364 το 2001)

5. Επαρχία Αμμοχώστου (ελεύθερο τμήμα), 46.453 ή 5.5% – (37.738 το 2001).

Παρατηρείται, συνεπώς, αύξηση των κατοίκων σε όλες τις επαρχίες του ελεύθερου τμήματος της Κύπρου. Η αύξηση αυτή ανέρχεται στην επαρχία Πάφου κατά 33%, στην επαρχία Λάρνακας κατά 24.4%, στην επαρχία Αμμοχώστου κατά 23.1%, στην επαρχία Λεμεσού κατά 19.6% και στην επαρχία Λευκωσίας κατά 19%.

Ενδιαφέρον παρουσιάζει επίσης η θεαματική αύξηση των οικιστικών μονάδων σε μία δεκαετία. Συγκεκριμένα η απογραφή του 2011 έδειξε αύξηση των οικιστικών μονάδων (κατοικημένων και μη) της τάξης του 47.2%. Από 293.985 μονάδες το 2001, αυξήθηκαν σε 432.736 το 2011. Η μεγαλύτερη αύξηση σε αριθμό οικιστικών μονάδων σημειώθηκε στην επαρχία Πάφου (88%), όπου αγοράζουν κατοικίες κυρίως ξένοι, πολίτες της Ευρωπαϊκής Ένωσης κατά κύριο λόγο.

Πολλές των οικιστικών αυτών μονάδων είναι δεύτερες (εξοχικές) κατοικίες ή και κενές. Η αύξηση στην κατηγορία αυτή των κενών ή δεύτερων κατοικιών, υπήρξε ιδιαίτερα σημαντική και ανήλθε στο 90.1%.

Η ανάλογη απογραφή πληθυσμού στο κατεχόμενο τμήμα της Κύπρου, που έγινε από το εκεί καθεστώς, έδωσε πληθυσμό 294.996. Συνεπώς, ο συνολικός πληθυσμός ολόκληρης της Κύπρου κατά το 2011 (ελεύθερο και κατεχόμενο τμήμα) ανερχόταν σε 838.897 (ελεύθερες περιοχές) συν 294. 996 (κατεχόμενες περιοχές), σύνολο 1.133.893 κάτοικοι.

Πάντως η εγκυρότητα της απογραφής πληθυσμού που έγινε στο κατεχόμενο τμήμα του νησιού αμφισβητήθηκε σοβαρά, ακόμη και από τουρκοκυπριακά κόμματα και τουρκοκυπριακές εφημερίδες. Πιστεύεται δε ότι ο πληθυσμός των κατεχομένων περιοχών του νησιού είναι πολύ περισσότερος λόγω του εποικισμού.

β. Οικισμοί: Είναι συγκροτήματα κατοικιών ή άλλων οικημάτων μόνιμου χαρακτήρα και διακρίνονται σε αγροτικούς οικισμούς και αστικούς οικισμούς. Σύμφωνα με την Απογραφή Πληθυσμού του 1960, ο αριθμός των κυπριακών οικισμών -αστικών και αγροτικών- είχε ως ακολούθως:

ΑΡΙΘΜΟΣ %

Αμιγείς ελληνοκυπριακοί οικισμοί 388 61,2

Αμιγείς τουρκοκυπριακοί οικισμοί 117 18,4

Μαρωνιτικοί οικισμοί 3 0,5

Μεικτοί οικισμοί 126 19,9

ΣΥΝΟΛΟ ΟΙΚΙΣΜΩΝ 634 100,0

Στους μεικτούς οικισμούς περιελήφθησαν εκείνοι με Ελληνοκυπρίους και Τουρκοκυπρίους κατοίκους και πιθανόν κατοίκους άλλων εθνικοτήτων. Η Αγία Μαρίνα Σκυλλούρας, η οποία αποτελείται αποκλειστικά από Μαρωνίτες και Τουρκοκυπρίους, περιλήφθηκε στα μεικτά χωριά. Τα πιο πάνω στοιχεία δείχνουν ότι από το σύνολο των 634 οικισμών της Κύπρου το 61,7% είναι ελληνοκυπριακοί και μαρωνιτικοί και το υπόλοιπο 38,3% τουρκοκυπριακοί και μεικτοί οικισμοί.

Η κατά επαρχία κατανομή των οικισμών της Κύπρου έχει ως ακολούθως:

ΚΑΤΑΝΟΜΗ ΟΙΚΙΣΜΩΝ ΚΑΤΑ ΕΠΑΡΧΙΑ, 1960
	ΕΛΛΗΝΟ-ΚΥΠΡΙΑΚΟΙ		ΤΟΥΡΚΟ-ΚΥΠΡΙΑΚΟΙ		ΜΑΡΩΝΙ-ΤΙΚΟΙ		ΜΕΙΚΤΟΙ		ΣΥΝΟΛΟ
ΕΠΑΡΧΙΑ	ΑΡΙΘ -ΜΟΣ	%	ΑΡΙΘΜΟΣ	%	ΑΡΙΘ-ΜΟΣ	%	ΑΡΙΘ-ΜΟΣ	%	ΑΡΙΘ-ΜΟΣ	%
ΛΕΥΚΩΣΙΑ	113	62,4	29	16,0	—	—	39	21,6	181	100,0
ΛΕΜΕΣΟΣ	87	75,7	9	7,8	—	—	19	16,5	115	100,0
ΑΜΜΟ-ΧΩΣΤΟΣ	55	56,1	25	25,5	—	—	18	18,4	98	100,0
ΛΑΡΝΑΚΑ	28	46,7	10	16,7	—	—	22	36,6	60	100,0
ΠΑΦΟΣ	78	59,1	37	28,0	—	—	17	12,9	132	100,0
ΚΕΡΥΝΕΙΑ	27	56,3	7	14,6	3	6,2	11	22,9	48	100,0
ΣΥΝΟΛΟ	388	61,2	117	18,4	3	0,5	126	19,9	634	100,0

Όπως φαίνεται από τον πιο πάνω πίνακα, ο μεγαλύτερος αριθμός αμιγών τουρκοκυπριακών οικισμών βρίσκεται στην επαρχία Πάφου και ο μικρότερος στην επαρχία Κερύνειας.

Οι οικισμοί της Κύπρου κατά επαρχία είναι οι ακόλουθοι:

ΕΠΑΡΧΙΑ ΛΕΥΚΩΣΙΑΣ (181)

α) Αμιγείς ελληνοκυπριακοί οικισμοί (113)

1. Αγία Βαρβάρα

2. Αγία Ειρήνη (Κανναβιών)

3. Αγία Μαρίνα (Ξυλιάτου)

4. Άγιοι Τριμιθιάς

5. Άγιος Γεώργιος Καυκάλλου

6. Άγιος Δομέτιος

7. Άγιος Επιφάνιος (Ορεινής)

8. Άγιος Θεόδωρος (Σολέας)

9. Άγιος Ιωάννης (Μαλούντας)

10. Άγιος Νικόλαος (Λεύκας)

11. Αγροκηπιά

12. Αλάμπρα

13. Αληθινού

14. Άλωνα

15. Ανάγυια

16. Αναλιόντας και Καταλιόντας

17. Απλίκι

18. Ασκάς

19. Αστρομερίτης

20. Αυλώνα

21. Βαρίσια

22. Βυζακιά

23. Βώνη

24. Γαλάτα

25. Γαληνή

26. Γερακιές

27. Γέρι

28. Γερόλακκος

29. Γούρρι

30. Δευτερά Πάνω

31. Έγκωμη

32. Έξω Μετόχι

33. Επισκοπειό

34. Εργάτες

35. Ευρύχου

36. Ζώδια Κάτω

37. Ζώδια Πάνω

38. Καϊμακλί

39. Κακοπετριά

40. Καλιάνα

41. Καλό Χωριό Μόρφου (Καπούτι)

42. Καλό Χωριό (Ορεινής)

43. Καλοπαναγιώτης

44. Καμπί (Φαρμακά)

45. Καμπιά

46. Κάμπος

47. Καννάβια

48. Καπέδες

49. Κατύδατα

50. Κατωκοπιά

51. Κάτω Μονή

52. Κλήρου

53. Κοκκινοτριμιθιά

54. Κουτραφάς Κάτω

55. Κυθρέα

56. Κυρά

57. Λαγουδερά

58. Λαζανιά

59. Λακατάμια Κάτω

60. Λακατάμια Πάνω

61. Λατσιά

62. Λειβάδια (Πιτσιλιάς)

63. Λουτρός

64. Λυθροδόντας

65. Λύμπια

66. Μαλούντα

67. Μάμμαρι

68. Μάντρες (Μόρφου)

69. Μάσαρι

70. Μένοικο

71. Μηλικούρι

72. Μια Μηλιά

73. Μιτσερό

74. Μοσφιλερή

75. Μουτουλλάς

76. Νικητάρι

77. Νικήτας

78. Ξυλιάτος

79. Οίκος

80. Παλαιομέτοχο

81. Παλαιχώρι (Μόρφου)

82. Παλαιχώρι (Ορεινής)

83. Παλλουριώτισσα

84. Παχύαμμος

85. Πεδουλάς

86. Πέρα (Ορεινής)

87. Πέρα Χωριό

88. Πηγαίνια και Χαλέρι

89. Πλατανιστάσα

90. Πολιτικό

91. Πολύστυπος

92. Πύργος Κάτω

93. Πύργος Πάνω

94. Ποτάμι

95. Ποταμός του Κάμπου

96. Πραστειό (Μόρφου)

97. Σαράντι

98. Σιά

99. Σινά Όρος

100. Σκουριώτισσα

101. Σπήλια και Κούρδαλι

102. Συριανοχώρι

103. Τεμπριά

104. Τραχώνι

105. Τσακκίστρα

106. Τσέρι

107. Τύμπου

108. Φαρμακάς

109. Φικάρδου

110. Φιλιά

111. Φτερικούδι

112. Χρυσηλιού

113. Ψημολόφου

β) Αμιγείς τουρκοκυπριακοί οικισμοί (29)

1. Άγιος Επιφάνιος (Σολέας)

2. Άγιος Θεόδωρος (Τηλλυρίας)

3. Άγιος Ιωάννης (Σελέμανι)

4. Αγκολέμι

5. Αγυιά

6. Αλεύκα

7. Αμμαδιές

8. Βροΐσια

9. Δυο Ποταμοί

10. Ελιά (Μόρφου)

11. Άγιοι Ηλιόφωτοι

12. ΕπΙΧΌ

13. Καζιβερά

14. Καλυβάκια

15. Κανλί

16. Κιόνελι

17. Κόκκινα

18. Κουτραφάς Πάνω

19. Κοτσιάτης

20. Κουρού Μοναστήρι

21. Λουρουτζίνα

22. Μάντρες (Μόρφου)

23. Μαρκί

24. Μόρα

25. Μπέη Κιογιού

26. Ξερόβουνος

27. Ορνίθι*

28. Πέτρα του Διγενή

29. Σελλάδιν τ' Άππη

* Το χωριό Ορνίθι με βάση τις Απογραφές Πληθυσμού μέχρι και το 1960, ανήκε στην επαρχία Λευκωσίας. Με βάση την Απογραφή Πληθυσμού του 1973 το Ορνίθι περιλαμβάνεται στην επαρχία Αμμοχώστου.

γ) Μεικτοί οικισμοί (39)

1. Αγία Μαρίνα (Σκυλλούρας)

2. Άγιος Βασίλειος

3. Άγιος Γεώργιος (Λεύκας)

4. Άγιος Σωζόμενος

5. Αγλαντζιά

6. Ακάκι

7. Αμπελικού

8. Αργάκι

9. Αρεδιού

10. Δάλι

11. Δένεια

12. Δευτερά Κάτω

13. Καλό Χωριό (Λεύκας)

14. Καραβοστάσι

15. Κοράκου

16. Λεύκα

17. Λευκωσία (πόλη)

18. Λιμνίτης

19. Λινού

20. Μαθιάτης

21. Μανσούρα

22. Μόρφου

23. Νέο Χωριό (Κυθρέας)

24. Νήσου

25. Ξερός

26. Ομορφίτα

27. Ορούντα

28. Ορτά Κιογιού

29. Παλαίκυθρο

30. Πεντάγυια

31. Περιστερώνα (Μόρφου)

32. Περιστερωνάρι

33. Πέτρα

34. Ποταμιά

35. Πυρόι

36. Σκυλλούρα

37. Στρόβολος

38. Τράχωνας

39. Φλάσου

ΕΠΑΡΧΙΑ ΛΕΜΕΣΟΥ (115)

α) Αμιγείς ελληνοκυπριακοί οικισμοί (87)

1. Αγία Φύλα

2. Άγιος Αθανάσιος

3. Άγιος Αμβρόσιος

4. Άγιος Γεώργιος (Συλίκου)

5. Άγιος Δημήτριος

6. Άγιος Θεόδωρος (Αγρού)

7. Άγιος Θεράπων

8. Άγιος Ιωάννης (Αγρού)

9. Άγιος Κωνσταντίνος

10. Άγιος Μάμας

11. Άγιος Παύλος

12. Άγιος Τύχων

13. Αγρίδια

14. Αγρός

15. Αθρακός

16. Ακαπνού

17. Ακρούντα

18. Ακρωτήρι

19. Άλασσα

20. Αμίαντος Κάτω

21. Αμίαντος Πάνω

22. Απαισιά

23. Αρακαπάς

24. Άρσος

25. Ασγάτα

26. Αψιού

27. Βάσα (Κελλακίου)

28. Βάσα (Κοιλανίου)

29. Βίκλα

30. Βουνί

31. Γεράσα

32. Γερμασόγεια

33. Διερώνα

34. Δορά

35. Δύμες

36. Δωρός

37. Επταγώνια

38. Ερήμη

39. Ζακάκι

40. Ζωοπηγή

41. Καλό Χωριό

42. Καμινάρια

43. Καπηλειό

44. Κάτω Μύλος

45. Κελλάκι

46. Κιβίδες Πάνω

47. Κισσούσα

48. Κλωνάρι

49. Κορφή

50. Κουκά

51. Λάνια

52. Λεμύθου

53. Λιμνάτης

54. Λουβαράς

55. Λόφου

56. Μαθικολώνη

57. Μανδριά

58. Μέσα Γειτονιά

59. Μονάγρι

60. Μοναγρούλλι

61. Μονή

62. Όμοδος

63. Παλαιόμυλος

64. Παλώδια

65. Παραμύθα

66. Παρεκκλησιά

67. Πάχνα

68. Πελένδρι

69. Πέρα Πεδί

70. Πλάτρες Κάτω

71. Πλάτρες Πάνω

72. Ποταμιού

73. Ποταμίτισσα

74. Πραστειό (Κελλακίου)

75. Πρόδρομος

76. Πύργος

77. Σανίδα

78. Σωτήρα

79. Σούνι και Ζανατζιά

80. Σπιτάλι

81. Συκόπετρα

82. Τρεις Ελιές

83. Τριμίκλινη

84. Ύψωνας

85. Φοινί

86. Φοινικάρια

87. Χανδριά

β) Αμιγείς τουρκοκυπριακοί οικισμοί (9)

1. Άγιος Θωμάς

2. Αλέκτορα

3. Αρμενοχώρι

4. Αυδήμου

5. Καντού

6. Κιβίδες Κάτω

7. Μουτταγιάκα

8. Πλατανίσκια

9. Πολεμίδια Πάνω

γ) Μεικτοί οικισμοί (19)

1. Ανώγυρα

2. Ασώματος

3. Γεροβάσα

4. Επισκοπή

5. Κοιλάνι

6. Κολόσσι

7. Κυπερούντα

8. Λεμεσός (πόλη)

9. Μαλιά

10. Μονιάτης

11. Παραμάλι

12. Πεντάκωμο

13. Πισσούρι

14. Πολεμίδια Κάτω

15. Πραστειό Αυδήμου

16. Συλίκου

17. Τραχώνι

18. Τσερκέζ

19. Φασούλα

ΕΠΑΡΧΙΑ ΑΜΜΟΧΩΣΤΟΥ (98)

α) Αμιγείς ελληνοκυπριακοί οικισμοί (55)

1. Αγία Νάπα

2. Αγία Τριάδα

3. Άγιος Γεώργιος (Σπαθαρικού)

4. Άγιος Ηλίας

5. Άγιος Νικόλαος (Λευκονοίκου)

6. Άγιος Σέργιος

7. Αγκαστίνα

8. Ακανθού

9. Άρδανα

10. Άσσια

11. Αυγόρου

12. Αχερίτου

13. Άχνα

14. Βαθύλακας

15. Βασίλι

16. Βοκολίδα

17. Γαϊδουράς

18. Γαστριά

19. Γεράνι

20. Γιαλούσα

21. Γύψου

22. Δαυλός

23. Δερύνεια

24. Έγκωμη

25. Καλοψίδα

26. Κοντέα

27. Κώμα του Γιαλού

28. Λεονάρισσο

29. Λευκόνοικο

30. Λιμνιά

31. Λιοπέτρι

32. Λύση

33. Μακράσυκα

34. Μάντρες (Τρικώμου)

35. Μαραθόβουνος

36. Μελάναρκα

37. Μηλιά

38. Μουσουλίτα

39. Νέτα

40. Παραλίμνι

41. Πατρίκι

42. Περιστερώνα (Αμμοχώστου)

43. Πηγή

44. Μπογάζι

45. Πραστειό (Μεσαορίας)

46. Πυργά

47. Ριζοκάρπασο

48. Σπαθαρικό

49. Στύλλοι

50. Σωτήρα

51. Ταύρου

52. Τρίκωμο

53. Τρυπημένη

54. Φλαμούδι

55. Φρέναρος

β) Αμιγείς τουρκοκυπριακοί οικισμοί (25)

1. Άγιος Ευστάθιος

2. Άγιος Ιάκωβος

3. Άγιος Συμεών

4. Άγιος Χαρίτων

5. Αλόα

6. Άρτεμη

7. Αυγολίδα

8. Γαλάτεια

9. Γαληνόπωρνη

10. Κνώδαρα

11. Κορνόκηπος

12. Κούκλια

13. Κρίδια

14. Λειβάδια (Τρικώμου)

15. Μαράθα

16. Μελούντα

17. Όβγορος

18. Περιβόλια του Τρικώμου

19. Πλατάνι

20. Πλατανισσός

21. Σανταλάρης

22. Σίντα

23. Τζιάος

24. Τοπτσιού Κιογιού (Άγιος Ανδρόνικος Τρικώμου)

25. Ψυλλάτος

γ) Μεικτοί οικισμοί (18)

1. Άγιος Ανδρόνικος (Γιαλούσας)

2. Άγιος Θεόδωρος (Καρπασίας)

3. Αμμόχωστος (πόλη)

4. Αρναδί

5. Αφάνεια

6. Βατιλή

7. Βιτσάδα

8. Γέναγρα

9. Γούφες

10. Επτακώμη

11. Κοιλάνεμος

12. Κορόβια

13. Κώμη Κεπίρ

14. Λάπαθος

15. Λυθράγκωμη

16. Μοναρκά

17. Στρογγυλός

18. Σύγκραση

ΕΠΑΡΧΙΑ ΛΑΡΝΑΚΑΣ (60)

α) Αμιγείς ελληνοκυπριακοί οικισμοί (28)

1. Αβδελλερό

2. Άγιοι Βαβατσινιάς

3. Αθηένου

4. Αραδίππου

5. Βαβατσινιά

6. Βάβλα

7. Βορόκλινη

8. Δελίκηπος

9. Κάτω Δρυς

10. Κίτι

11. Κόρνος

12. Λάγια

13. Λειβάδια

14. Λεύκαρα Κάτω

15. Μαζωτός

16. Μελίνη

17. Μοσφιλωτή

18. Ξυλοτύμπου

19. Ξυλοφάγου

20. Οδού

21. Ορά

22. Ορμήδεια

23. Σκαρίνου

24. Τερσεφάνου

25. Τρούλλοι

26. Ψεματισμένος

27. Ψευδάς

28. Χοιροκοιτία

β) Αμιγείς τουρκοκυπριακοί οικισμοί (10)

1. Απλάντα

2. Κελλιά

3. Κιβισίλι

4. Κλαυδιά

5. Κόσιη

6. Μελούσια

7. Μενόγια

8. Πέργαμος

9. Πετροφάνι

10. Σοφτάδες

γ) Μεικτοί οικισμοί (22)

1. Αγία Άννα

2. Άγιος Θεόδωρος (Σκαρίνου)

3. Αγκλεισίδες

4. Αλαμινός

5. Αλεθρικό

6. Αναφωτία

7. Άρσος

8. Δρομολαξιά

9. Καλαβασός

10. Καλό Χωριό

11. Κοφίνου

12. Λάρνακα (πόλη)

13. Λεύκαρα Πάνω

14. Μαρί

15. Μαρώνι

16. Μενεού

17. Περβόλια

18. Πύλα

19. Πυργά

20. Τόχνη

21. Τρεμετουσιά

22. Ζύγι

ΕΠΑΡΧΙΑ ΠΑΦΟΥ (132)

α) Αμιγείς ελληνοκυπριακοί οικισμοί (78)

1. Αγία Μαρίνα (Κελοκεδάρων)

2. Αγία Μαρίνα (Χρυσοχούς)

3. Αγία Μαρινούδα

4. Άγιος Δημητριανός

5. Άγιος Μερκούριος

6. Άγιος Φώτιος

7. Ακουρδάλια Κάτω

8. Ακουρδάλια Πάνω

9. Αμαργέτη

10. Αναβαργός

11. Αναρίτα

12. Αργάκα

13. Αρμίνου

14. Άρμου

15. Αρχιμανδρίτα Κάτω

16. Γιόλου

17. Γουδί

18. Δρούσια

19. Δρύμου

20. Δρυνιά

21. Ελεδιώ

22. Έμπα

23. Επισκοπή

24. Θελέτρα

25. Ίνια

26. Κάθηκας

27. Καλλέπεια

28. Κανναβιού

29. Κέδαρες

30. Κελοκέδαρα

31. Κινούσα

32. Κισσόνεργα

33. Κοίλη

34. Κοιλίνια

35. Κονιά

36. Κρήτου Μαρόττου

37. Λάσα

38. Λεμώνα

39. Λετύμπου

40. Λυσός

41. Μαμώνια

42. Μαραθούντα

43. Μελαμιού

44. Μέσανα

45. Μέσα Χωριό

46. Μεσόγη

47. Μηλιά

48. Μηλιού

49. Μούσερε

50. Νατά

51. Νέα Δήμματα

52. Νέο Χωριό

53. Νικόκλεια

54. Παλιάμπελα

55. Παναγιά

56. Πέγεια

57. Πενταλιά

58. Περιστερώνα

59. Πολέμι

60. Πραιτώρι

61. Πωμός

62. Σαλαμιού

63. Σίμου

64. Σκούλλι

65. Στατός

66. Στενή

67. Στρουμπί

68. Τάλα

69. Τραχυπέδουλα

70. Τρεμιθούσα (Πάφου)

71. Τσάδα

72. Φιλούσα (Κελοκεδάρων)

73. Φιλούσα (Χρυσοχούς)

74. Φύτη

75. Χλώρακα

76. Χολέτρια

77. Χόλη

78. Ψάθι

β) Αμιγείς τουρκοκυπριακοί οικισμοί (37)

1. Άγιος Γεώργιος (Κελοκεδάρων)

2. Άγιος Ιωάννης (Σαλαμιούς)

3. Αναδιού

4. Ανδρολίκου

5. Αξύλου

6. Αρόδες Κάτω

7. Βρέτσια

8. Γιαλιά

9. Ευρέτου

10. Ζαχαριά

11. Ιστιντζιόν

12. Καραμούλληδες

13. Κιδάσι

14. Κολώνη

15. Κούρτακα

16. Λαπηθιού

17. Λέμπα

18. Λουκρούνου

19. Μακούντα

20. Μαμούνταλι

21. Μανδριά

22. Μάρωνας

23. Μελάδια

24. Μελάνδρα

25. Πελαθούσα

26. Πιταρκού

27. Πραστειό (Κελοκεδάρων)

28. Σαραμά

29. Σουσκιού

30. Σταυροκόννου

31. Τέρρα

32. Τριμιθούσα (Χρυσοχούς)

33. Φάλια

34. Φάσλι

35. Φασούλα (Κελοκεδάρων)

36. Φοίνικας

37. Χρυσοχού

γ) Μεικτοί οικισμοί (17)

1. Αγία Βαρβάρα (Πάφου)

2. Άγιος Ισίδωρος

3. Άγιος Νικόλαος (Σαλαμιούς)

4. Ακουρσός

5. Αρόδες Πάνω

6. Αρχιμανδρίτα Πάνω

7. Ασπρογιά

8. Αχέλεια

9. Γαλαταριά

10. Γεροσκήπου

11. Κούκλια

12. Κρήτου Τέρρα

13. Πάφος (πόλη)

14. Πόλη

15. Προδρόμι

16. Τίμη

17. Χούλου

ΕΠΑΡΧΙΑ ΚΕΡΥΝΕΙΑΣ (48)

α) Αμιγείς ελληνοκυπριακοί οικισμοί (27)

1. Άγιος Αμβρόσιος

2. Άγιος Επίκτητος

3. Αγριδάκι

4. Βουνό

5. Δίκωμο Κάτω

6. Δίκωμο Πάνω

7. Ελιά (Καραβά)

8. Θέρμια

9. Καλογραία

10. Καραβάς

11. Καράκουμι

12. Κάρμι

13. Κοντεμένος

14. Κουτσοβέντης

15. Κρέμμαμα Καμήλου

16. Λάρνακας της Λαπήθου

17. Μότιδες

18. Μύρτου

19. Όρκα

20. Παλαιόσοφος

21. Πάναγρα

22. Πέλλα-Παΐς

23. Συγχαρί

24. Σύσκληπος

25. Τριμίθθι

26. Φτέρυχα

27. Χάρτζια

β) Αμιγείς τουρκοκυπριακοί οικισμοί (7)

1. Αγίρτα

2. Καμπυλή

3. Κιομουρτσιού

4. Κρηνί

5. Πυλέρι

6. Τράπεζα

7. Φώττα

γ) Μαρωνιτικοί οικισμοί (3)

1. Ασώματος

2. Καρπάσια

3. Κορμακίτης

δ) Μεικτοί οικισμοί (11)

1. Αγία Ειρήνη

2. Άγιος Γεώργιος

3. Άγιος Ερμόλαος

4. Βασίλεια

5. Διόριος

6. Καζάφανι

7. Κερύνεια (πόλη)

8. Κλεπίνη

9. Λάπηθος

10. Λιβερά

11. Τέμπλος

Μετά το 1964, εξαιτίας των διακοινοτικών ταραχών που ακολούθησαν την τουρκοκυπριακή ανταρσία, οι Τουρκοκύπριοι κάτοικοι μερικών μεικτών χωριών (όπως το Διόριος, το Κολόσσι κ.α.) εγκατέλειψαν τα χωριά τους και μετακινήθηκαν σε γειτονικά αμιγή τουρκοκυπριακά και μεικτά χωριά, στο πλαίσιο οδηγιών της Άγκυρας για δημιουργία στο νησί ισχυρών τουρκοκυπριακών θυλάκων. Έτσι κατά την Απογραφή Πληθυσμού του 1973 τα χωριά αυτά εμφανίζονται ως αμιγή ελληνοκυπριακά.

Οι αγροτικοί οικισμοί της Κύπρου είναι κατανεμημένοι σ' όλη την επιφάνεια του νησιού. Συνήθως οι πεδιάδες και οι περιοχές κοντά στα αστικά κέντρα έχουν τους πιο πολλούς και πιο μεγάλους οικισμούς, ενώ οι ορεινές περιοχές τους πιο λίγους και πιο μικρούς σε μέγεθος πληθυσμού οικισμούς.

Ο αριθμός των οικισμών του ελεύθερου τμήματος του νησιού με βάση την Απογραφή Πληθυσμού του 2001 είναι 419 και η κατανομή τους κατά επαρχία έχει ως ακολούθως:

ΕΠΑΡΧΙΑ ΑΡΙΘΜΟΣ ΟΙΚΙΣΜΩΝ

Λευκωσία 116*

Λεμεσός 112**

Λάρνακα 56***

Πάφος 126****

Αμμόχωστος 9

ΣΥΝΟΛΟ 419

* Περιλαμβάνουν και 11 οικισμούς οι οποίοι εμφανίζονται ως εγκαταλειμμένοι. Αυτοί είναι οι εξής: Άγιοι Ηλιόφωτοι, Άγιος Γεώργιος (Λεύκας), Άγιος Επιφάνιος (Σολέας), Άγιος Ιωάννης (Τηλλυρίας), Άγιος Νικόλαος (Λεύκας), Αλεύκα, Βαρίσια, Βροΐσια, Καταλιόντας, Πάνω Κουτραφάς και Σελλάιν τ’ Άππη.

** Περιλαμβάνουν και 2 οικισμούς οι οποίοι εμφανίζονται ως εγκαταλειμμένοι. Αυτοί είναι οι εξής: Βίκλα και Γεροβάσα.

*** Περιλαμβάνουν και 2 οικισμούς οι οποίοι εμφανίζονται ως εγκαταλειμμένοι. Αυτοί είναι οι εξής: Απλάντα και Κόσιη.

**** Περιλαμβάνουν και 16 οικισμούς οι οποίοι εμφανίζονται ως εγκαταλειμμένοι. Αυτοί είναι οι εξής: Βρέτσια, Ζαχαριά, Ιστιντζιόν, Κούρτακα, Λαπηθιού, Λειβάδι, Λουκρούνου, Μάρωνας, Μελάνδρα, Μούσερε, Πιταρκού, Πραστειό (Κελοκεδάρων), Σαραμά, Τριμιθούσα (Χρυσοχούς), Φάσλι, Φοίνικας.

Οι πιο πάνω 419 οικισμοί του ελεύθερου τμήματος της Κύπρου θα μπορούσαν να καταταγούν, αναλόγως του μεγέθους τους, στις ακόλουθες έξι βασικές υποδιαιρέσεις:

ΚΑΤΟΙΚΟΙ ΑΡΙΘΜΟΣ ΟΙΚΙΣΜΩΝ

0 - 200 207*

201 - 500 79

501 - 1.000 44

1.001 - 2.000 36

2.001 - 5.000 32

5.001+ 21

ΣΥΝΟΛΟ 419

* Περιλαμβάνουν και 31 εγκαταλειμμένους οικισμούς.

Από τον πιο πάνω πίνακα φαίνεται ότι στην Κύπρο κυριαρχούν οι μικροί σε πληθυσμό οικισμοί. Το 68,3% των οικισμών έχουν πληθυσμό κάτω των 500 κατοίκων, ενώ το 49,4% έχουν πληθυσμό κάτω των 200 κατοίκων. Χωρίς αμφιβολία οι μικροί οικισμοί, παρά τον γραφικό τους χαρακτήρα, παρουσιάζουν κοινωνικοοικονομικά προβλήματα και δύσκολα μπορεί να κρατήσουν τον πληθυσμό τους. Οι οικισμοί άνω των 2.000 κατοίκων αποτελούσαν το 2001 μόνο το 12,6% του συνόλου των οικισμών.

Με βάση την Απογραφή Πληθυσμού του 2001, οι 25 μεγαλύτεροι σε πληθυσμό οικισμοί της ελεύθερης Κύπρου είναι οι ακόλουθοι:

1. Λεμεσός (πόλη) 94.250

2. Στρόβολος 58.525

3. Λευκωσία (πόλη) 47.832

4. Λάρνακα (πόλη) 46.666

5. Λακατάμια 28.477

6. Πάφος (πόλη) 26.530

7. Αγλαντζιά 18.953

8. Κάτω Πολεμίδια 18.452

9. Έγκωμη 13.644

10. Μέσα Γειτονιά 13.565

11. Λατσιά 12.195