Αλατζ΄ιά
Είδος χοντρού υφαντού κυπριακού υφάσματος που κατασκευαζόταν σε παλαιότερες εποχές σε ολόκληρη την Κύπρο και χρησίμευε για την κατασκευή τόσο ανδρικών όσο και γυναικείων παραδοσιακών ενδυμάτων. Η λέξη έχει και μεταφορική έννοια: Αλατζ΄ιάς, ο άνθρωπος που πολύ εύκολα και για προσωπικό όφελος αλλάζει ιδέες και αρχές.
Κατά τη διάρκεια του απελευθερωτικού αγώνα του 1955-59 η αλατζ΄ιά πήρε διαστάσεις συμβόλου παθητικής αντίστασης κατά των Βρετανών κατακτητών. Προκειμένου να μποϊκοταριστούν τα εισαγόμενα από την Αγγλία στην Κύπρο υφάσματα, αλλά και να γίνει πιο σαφής η αντίθεση των Κυπρίων προς την πολιτική της Αγγλίας τη σχετική με το νησί, οι Κύπριοι στράφηκαν μαζικά προς την αλατζ΄ιάν με την οποία κατασκεύαζαν τα κοστούμια και τα φορέματά τους.
Η ΕΟΚΑ, μέσα στα πλαίσια ευρύτερου σχεδίου παθητικής αντίστασης που εφάρμοσε στα 1958 (Γ. Γρίβα, Απομνημονεύματα, Αθήνα, 1961, σσ. 358 365), κήρυξε πραγματική εκστρατεία, μεταξύ άλλων, και υπέρ της αλατζ΄ιάς. Ο Γρίβας (αυτ., σ. 361), αναφέρει ότι στις 7 Απριλίου 1958 διετάχθη και «τό μποϊκοτάρισμα τῶν ἀγγλικῶν βαμβακερῶν ἐνδυμάτων, καθ’ ὃσον τά 80% τούτων εἰσήγοντο ἐξ' Ἀγγλίας...» Ο Γρίβας, αναφέροντας τα αποτελέσματα της παθητικής αντίστασης (αυτ., σ. 364), σημειώνει: «.... Ὁ ἀλατζᾶς τοῦ ἀργαλειοῦ εἶναι τό Ἐθνικόν Κυπριακόν ἒνδυμα. Εἶναι συγκινητική ἡ προτίμησις τοῦ λαοῦ εἰς τό ὓφασμα τοῦτο. Καί γάμοι ἀκόμη ἐγένοντο μέ ἒνδυμα νεονύμφων ἀπό ἀλατζᾶν! Οἱ ἀργαλειοί καί τό μόνον ὑφιστάμενον ἐν Κύπρῳ ἐργοστάσιον δέν προλαμβάνουν νά ἱκανοποιήσουν τήν ζήτησιν. Διά τήν διάδοσιν τοῦ Κυπριακοῦ ἀλατζᾶ γίνονται καθ' ἃπασαν τήν νῆσον διαγωνισμοί καί δίδονται βραβεῖα...». Σχετικά με τη χρήση ἀλατζ΄ιᾶς, ο Γρίβας αναφέρει ότι είχε δοθεί τότε το γενικό σύνθημα: «Νά φορᾶμε ὃ, τι παράγει ὁ τόπος καί νά τεθῇ εἰς λειτουργίαν ὁ ἐγκαταλελειμμένος ἀργαλειός.»
Πηγή
Μεγάλη Κυπριακή Εγκυκλοπαίδεια