Τράπεζα Κύπρου & Εφημερίδα Πολίτης

Η Αμμόχωστος είναι μια από τις έξι πόλεις της Κύπρου και πρωτεύουσα της ομώνυμης επαρχίας, μιας από τις έξι επίσης επαρχίες του νησιού. Η πόλη αυτή υπήρξε ξακουστό και σημαντικό λιμάνι της ανατολικής Μεσογείου και, κατά τη Φραγκοκρατία, γνώρισε μεγάλη ακμή και φήμη κι ήταν σε διάφορες εποχές της ιστορίας της Κύπρου, μια από τις πιο πλούσιες.

Κτισμένη ανάμεσα σε δυο ακρωτήρια, στον ομώνυμο κόλπο με την εξαιρετικής ομορφιάς αμμουδιά, πήρε το όνομα Αμμόχωστος σαν πόλη χωμένη στην άμμο. Η γεωγραφική της θέση με τα πολλά πλεονεκτήματα συνέτεινε στο να εξελιχθεί η πόλη σε σπουδαίο λιμάνι και κέντρο εμπορίου, καθώς και κέντρο γενικότερων σχέσεων της Κύπρου προς τη Μέση Ανατολή. Το εμπόριο επεσώρευσε στην πόλη κατά τον Μεσαίωνα τεράστιο πλούτο. Τότε η Αμμόχωστος ήταν η πιο φημισμένη πόλη της Κύπρου, διέθετε δε και τις ισχυρότερες οχυρώσεις.

Η Αμμόχωστος είναι η διάδοχος πόλη της Αρσινόης, της Κωνσταντίας, της Σαλαμίνας και, αν επεκταθούμε ακόμη πιο πίσω στο χρόνο, της Έγκωμης. Στη θέση της σημερινής πόλης είχε οικοδομηθεί, περί τα μέσα του 3ου π.Χ. αιώνα (274 π.Χ.), η πόλη Αρσινόη, μια από τις τρεις κυπριακές πόλεις με το ίδιο όνομα προς τιμήν της Αρσινόης Φιλαδέλφου. Η γειτονική Κωνσταντία, η οποία άκμασε κατά την Πρωτοβυζαντινή περίοδο, καταστράφηκε μερικώς κατά την εποχή των αραβικών επιδρομών (649 κ.ε.), αλλά εξακολουθούσε να κατοικείται ως τον 10ο περίπου αιώνα. Σταδιακά όμως αντικαθίστατο από την Αρσινόη-Αμμόχωστο. Η εξασθένιση των Αράβων, από τα μέσα του 8ου αιώνα, και η αποκατάσταση της κυριαρχίας των Βυζαντινών στην Κύπρο, ήσαν γεγονότα που δημιούργησαν ευνοϊκές συνθήκες για τη σχετική ανάπτυξη της πόλης της Αμμοχώστου, η οποία όμως κατελήφθη από τον Ριχάρδο τον Λεοντόκαρδο στα 1191. Κατά την περίοδο της Φραγκοκρατίας που ακολούθησε, η Αμμόχωστος απέκτησε πλούτη, αίγλη και παγκόσμια φήμη. Ισχυρά τείχη ανεγέρθησαν, ενώ στην πόλη κτίστηκαν λαμπροί ναοί και άλλα οικοδομήματα. Η παράδοση αναφέρει ότι στην πόλη της Αμμοχώστου υπήρχαν συνολικά 365 εκκλησίες, όσες δηλαδή και οι μέρες ενός χρόνου. Ο συσσωρευμένος πλούτος και ο ρόλος της Αμμοχώστου στο εμπόριο, την κατέστησαν αντικείμενο αντιζηλίας μεταξύ των Φράγκων, των Γενουατών και των Βενετών που ήσαν, τότε, οι ισχυρές ναυτικές και εμπορικές δυνάμεις. Η πόλη πέρασε από την κατοχή και των τριών: από τους Φράγκους ηγεμόνες και βασιλιάδες της Κύπρου (που μερικοί στέφθηκαν στην Αμμόχωστο) άρπαξαν την πόλη οι Γενουάτες στις 10 Οκτωβρίου .1373 και την κράτησαν για 78 χρόνια. Την πήρε πάλι από αυτούς, τον Μάρτιο του 1464, ο Φράγκος βασιλιάς της Κύπρου Ιάκωβος Β' Λουζινιάν. Μετά την παραχώρηση της Κύπρου στη Βενετία από τη βασίλισσα Αικατερίνη Κορνάρο στα 1489, η Αμμόχωστος περιήλθε στην κυριαρχία των Βενετών. Οι τελευταίοι, αφού άντεξαν μια σκληρή πολιορκία 11 ολόκληρων μηνών, τελικά αναγκάστηκαν να παραδώσουν την Αμμόχωστο στους Τούρκους στις 5 Αυγούστου 1571. Στα 1578 η πόλη συμμετείχε στην υποκινημένη από τους Βενετούς εξέγερση κατά των Τούρκων, και πλήρωσε ξανά με άφθονο αίμα την αποτυχία της. Αυτό επαναλήφθηκε αρκετές φορές ως το 1668, οπότε οι εξεγέρσεις σταμάτησαν. Το νησί διαιρέθηκε τότε σε 17 επαρχίες και η Αμμόχωστος ήταν η πρωτεύουσα της μιας απ' αυτές. Στα 1491 και στα 1735 ισχυροί σεισμοί κατάστρεψαν μέρος της πόλης.

Κατά τη διάρκεια της Τουρκοκρατίας η πόλη της Αμμοχώστου περιέπεσε σε μαρασμό και κατέληξε να είναι μια μικρή κι ασήμαντη πόλη. Μετά την κατάληψη της Κύπρου από την Αγγλία (1878), κατά την απογραφή του 1881, η Αμμόχωστος είχε μόνο 2.564 κατοίκους. Οι Τούρκοι κάτοικοί της είχαν περιοριστεί στην εντός των τειχών πόλη, ενώ οι Έλληνες σταδιακά οικοδομούσαν τη νέα, εκτός των τειχών, Αμμόχωστο (Βαρώσια).

Κατά τη διάρκεια της Αγγλοκρατίας η πόλη άρχισε δειλά να αναπτύσσεται, καθώς οι νέοι κυρίαρχοι του νησιού προχώρησαν στην κατασκευή διαφόρων αναπτυξιακών έργων (κυρίως στο λιμάνι της πόλης, η λειτουργία σιδηροδρόμου, η βελτίωση του οδικού δικτύου κλπ.). Όμως την τεράστια ανάπτυξή της η Αμμόχωστος την άρχισε μετά την ανακήρυξη της Κύπρου σε ανεξάρτητο κράτος (1960), οπότε δημιουργήθηκαν όλες οι προϋποθέσεις για οικονομική πρόοδο και ευημερία. Τότε ανακάλυψαν την πόλη οι ξένοι τουρίστες και οικοδομήθηκαν τα μεγάλα παραλιακά ξενοδοχεία. Μέχρι και το καλοκαίρι του 1974, ο τουρισμός ήταν η μεγαλύτερη βιομηχανία της Αμμοχώστου, που έδινε στην πόλη, εκτός από τα οικονομικά οφέλη, και μια ατμόσφαιρα κοσμοπολίτικη, μοναδική στην Κύπρο και καλά γνωστή έξω από αυτήν. Επίσης το λιμάνι της Αμμοχώστου, που ήταν το μεγαλύτερο της Κύπρου και ένα από τα πιο σημαντικά της Μέσης Ανατολής, συνέβαλε σημαντικά στην ανάπτυξή της. Το ίδιο φημισμένοι ήσαν και οι πορτοκαλεώνες της Αμμοχώστου, καθώς και η ταχύτατα αναπτυσσόμενη πνευματική και καλλιτεχνική ζωή της, οι ιδιωτικές και δημόσιες βιβλιοθήκες και πινακοθήκες της.

Την ραγδαία ανάπτυξη και την ευημερία της πόλης ανέκοψε η τουρκική εισβολή του 1974. Η Αμμόχωστος καταλήφθηκε από τους εισβολείς τον Αύγουστο του 1974 και από τότε η εκτός των τειχών νέα πόλη παραμένει ακατοίκητη, απρόσιτη και έρημη.

ΔΗΜΑΡΧΟΙ ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΑΝΕΞΑΡΤΗΣΙΑ