Η Κύπρος διαθέτει σήμερα τρία δημόσια Πανεπιστήμια και τρία ιδιωτικά. Τα δημόσια Πανεπιστήμια είναι: Το Πανεπιστήμιο Κύπρου, το Τεχνολογικό Πανεπιστήμιο Κύπρου (ΤΕΠΑΚ) και το Ανοικτό Πανεπιστήμιο. Λεπτομέρειες βλέπε στα λήμματα Πανεπιστήμιο Κύπρου, Τεχνολογικό Πανεπιστήμιο Κύπρου και Πανεπιστήμιο Ανοικτό. Τα ιδιωτικά Πανεπιστήμια είναι: Πανεπιστήμιο Λευκωσίας, Ευρωπαϊκό Πανεπιστήμιο Κύπρου και Πανεπιστήμιο Frederick. Λεπτομέρειες βλέπε στο λήμμα Πανεπιστήμια ιδιωτικά.
Ο συνολικός αριθμός των σπουδαστών που φοιτούσαν στα ιδιωτικά και δημόσια ιδρύματα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης της Κύπρου κατά το ακαδημαϊκό έτος 2007- 2008, ανερχόταν σε 24.859, εκ των οποίων οι 5.935 προέρχονταν από τρίτες χώρες. Κατά το ίδιο ακαδημαϊκό έτος 21.666 Κύπριοι φοιτητές παρακολουθούσαν προγράμματα σπουδών σε χώρες του εξωτερικού, όπως την Ελλάδα (13.470), το Ηνωμένο Βασίλειο (4.952) και τις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής (762).
Το ευρύ φάσμα επιλογών και η ποιότητα της ανώτερης εκπαίδευσης που προσφέρεται από διάφορα εκπαιδευτικά ιδρύματα στην Κύπρο και σ’ όλο τον κόσμο και ο αυξανόμενος αριθμός Κυπρίων φοιτητών και αποφοίτων τέτοιων εκπαιδευτικών ιδρυμάτων, οδήγησε στην αναγκαιότητα σύστασης ενός Εθνικού Συμβουλίου για την αναγνώριση τίτλων σπουδών που απονέμονται από εκπαιδευτικά ιδρύματα Ανώτερης και Ανώτατης Εκπαίδευσης. Το Συμβούλιο Αναγνώρισης Τίτλων Σπουδών (ΚΥ.Σ.Α.Τ.Σ.) ιδρύθηκε το 1996 και είναι η αρμόδια αρχή της Κυπριακής Δημοκρατίας για την αναγνώριση τίτλων σπουδών Ανώτερης και Ανώτατης Εκπαίδευσης που χορηγούνται στην Κύπρο και το εξωτερικό. Το ΚΥ.Σ.Α.Τ.Σ αναγνωρίζει τίτλους σπουδών, όπως πτυχία, διπλώματα ή πιστοποιητικά τα οποία εκδίδονται από αναγνωρισμένα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα Ανώτερης και Ανώτατης Εκπαίδευσης ή από Ιδρύματα τα προγράμματα των οποίων έχουν εκπαιδευτικά αξιολογηθεί-πιστοποιηθεί. Μέτρο κρίσης για την αναγνώριση τίτλων σπουδών, είναι οι τίτλοι που απονέμονται από το Πανεπιστήμιο Κύπρου στην ίδια ειδικότητα και τα διπλώματα που απονέμονται από τα δημόσια Εκπαιδευτικά Ιδρύματα Ανώτερης Εκπαίδευσης της Κύπρου.
Το ΚΥ.Σ.Α.Τ.Σ. διορίζεται από το Υπουργικό Συμβούλιο ύστερα από σχετική πρόταση του υπουργού Παιδείας και Πολιτισμού.
Σημειώνεται ότι πριν από την ίδρυση του Πανεπιστημίου Κύπρου, στο νησί υπήρχαν και λειτουργούσαν μη πανεπιστημιακές σχολές τριτοβάθμιας εκπαίδευσης από την περίοδο της βρετανικής αποικιακής διακυβέρνησης, οι οποίες συνέχισαν τη λειτουργία τους και μετά την ανεξαρτησία το 1960. Η Νοσηλευτική Σχολή και το Δασικό Κολέγιο ιδρύθηκαν από την αποικιοκρατική κυβέρνηση το 1945 και το 1951, αντίστοιχα. Το Ανώτερο Τεχνολογικό Ινστιτούτο και το Ανώτερο Ξενοδοχειακό Ινστιτούτο ιδρύθηκαν το 1968 και το 1969 από την κυπριακή κυβέρνηση, μέσω του Ταμείου Ανάπτυξης των Ηνωμένων Εθνών (UNDP). Το 1960 ιδρύθηκε επίσης από την κυπριακή κυβέρνηση η Παιδαγωγική Ακαδημία σε αντικατάσταση του Διδασκαλικού Κολεγίου που λειτούργησε επί αποικιοκρατίας. Το 1976 προστέθηκε το Μεσογειακό Ινστιτούτο Διεύθυνσης, για μονοετή κύκλο μεταπτυχιακών σπουδών στη Διοίκηση Επιχειρήσεων.
Παράλληλα με τις σχολές δημόσιας, μη πανεπιστημιακής, τριτοβάθμιας εκπαίδευσης δημιουργήθηκαν σταδιακά και ιδιωτικές σχολές τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, οι οποίες λειτουργούσαν είτε αυτοδύναμα είτε σε συνεργασία με Πανεπιστήμια του εξωτερικού για συγκεκριμένα προγράμματα. Μέχρι το 1996 που ιδρύθηκε το Συμβούλιο Εκπαιδευτικής Αξιολόγησης-Πιστοποίησης, οι σχολές αυτές λειτούργησαν χωρίς αξιολόγηση-πιστοποίηση των προγραμμάτων τους.
Παράνομα Πανεπιστήμια λειτουργούν στις κατεχόμενες περιοχές της Κύπρου.