Τράπεζα Κύπρου & Εφημερίδα Πολίτης

Το Ινστιτούτο Νευρολογίας και Γενετικής Κύπρου  ξεκίνησε τη λειτουργία της το 1990 σε ένα χώρο 300 τετργωνικών στο Μακάριο ΙΙΙ Νοσοκομείο στη Λευκωσία με βασικό εξοπλισμό και προσωπικό που αριθμούσε περίπου 20 άτομα. Ο χώρος αυτός παραχωρήθηκε από την Κυπριακή Κυβέρνηση, η οποία δώρισε επίσης το οικόπεδο για την ανέγερση των νέων εγκαταστάσεων του Ινστιτούτου σε περιοχή κοντά στο παλιό αεροδρόμιο Λευκωσίας. Η κυβέρνηση των Ηνωμένων Πολιτειών δώρισε στο ΙΝΓΚ, μέσω του κυπριακού γραφείου της Ύπατης Αρμοστείας των Ηνωμένων Εθνών για τους Πρόσφυγες, ένα ποσό για τη λειτουργία του Ινστιτούτου κατά τα έτη 1990-1995, καθώς και για τη δημιουργία των νέων του εγκαταστάσεων.

Το 1995, το Ινστιτούτο μετακόμισε στις δικές του ειδικά διαμορφωμένες εγκαταστάσεις που αποτελούνται από μια έκταση περίπου 10.000 τετραγωνικών μέτρων. Λόγω της ανάγκης της Κύπρου για παροχή υψηλού επιπέδου εργαστηριακών και κλινικών υπηρεσιών, η Κυπριακή Κυβέρνηση χρηματοδοτούσε το ΙΝΓΚ  ετησίως, με αντάλλαγμα την παροχή υψηλού επιπέδου κλινικών και διαγνωστικών υπηρεσιών στα Κυβερνητικά Νοσοκομεία.

Το Ινστιτούτο Νευρολογίας και Γενετικής Κύπρου λειτουργεί έκτοτε  ως ένας μη κερδοσκοπικός, μη κυβερνητικός δικοινοτικός οργανισμός, με σκοπό την ανάπτυξη ιατρικών και ερευνητικών προγραμμάτων στον τομέα της νευρολογίας και των κληρονομικών ασθενειών γενικότερα. 

Το Ινστιτούτο έχει τους ακόλουθους στόχους:

1. Την προσφορά εξειδικευμένων ιατρικών υπηρεσιών σε όλους τους Κυπρίους σε θέματα νευρολογίας, γενετικής και μοριακής ιατρικής και να προσφέρει διάγνωση και θεραπεία σε αυτές τις ασθένειες και για τις δύο κοινότητες της Κύπρου.
2. Να αναπτύξει προληπτικά προγράμματα με την εισαγωγή και συνεχή ανάπτυξη εξειδικευμένων νέων μεθοδολογιών και προσεγγίσεων για προγεννητική διάγνωση και άλλες τεχνικές μοριακής ιατρικής.
3. Την ανάπτυξη και εμπέδωση ερευνητικών και εκπαιδευτικών προγραμμάτων στην κατεύθυνση των νευροεπιστημών και όλων των κληρονομικών ασθενειών.
4. Να λειτουργήσει σαν κέντρο αναφοράς για την διάγνωση και πρόγνωση κληρονομικών ασθενειών στην ευρύτερη περιοχή της ανατολικής Ευρώπης και Μέσης Ανατολής με την παράλληλη ανάπτυξη προγραμμάτων συνεργασίας με ιατρικά κέντρα και πανεπιστήμια στις γειτονικές χώρες καθώς και χώρες της Ευρώπης και Ηνωμένων Πολιτειών.

Από εργαστηριακής απόψεως υπάρχουν τα ακόλουθα τμήματα: Τμήμα Μοριακής Παθολογίας και Ηλεκτρονικού Μικροσκοπίου, Τμήμα Βιοχημικής Γενετικής, Τμήμα Μοριακής Γενετικής και έμφαση σε διάφορους ιδιαίτερους τομείς όπως είναι η θαλασσαιμία, οι νευρογενετικές ασθένειες, η μοριακή νεφρολογία, η μοριακή καρδιολογία, καθώς επίσης η κυστική ίνωση και ο οικογενής μεσογειακός πυρετός. Λειτουργεί επίσης το μοναδικό στην Κύπρο εγκεκριμένο εργαστήριο για δικανική ιατρική και έλεγχο πατρότητας. Άλλα τμήματα είναι το Τμήμα Κυτταρογενετικής και το Τμήμα Μοριακής Ιολογίας και Τμήμα Τεχνητής Νοημοσύνης για ανάπτυξη εφαρμοσμένων προγραμμάτων στην κλινική έρευνα και διάγνωση. Ιδιαιτέρως επιτυχή υπήρξαν προγράμματα στον τομέα της διερεύνησης και εντοπισμού πληθυσμών υψηλού κινδύνου για ασθένειες όπως η κυστική ίνωση, η μυϊκή δυστροφία και διάφορες κληρονομικές νεφροπάθειες καθώς επίσης και κληρονομικές καρδιοπάθειες.

Ιδιαίτερο ρόλο διαδραματίζει το Ινστιτούτο στην ταυτοποίηση λειψάνων αγνοουμένων, Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων. Επίσης προσφέρει  υπηρεσίες στο Υπουργείο Δικαιοσύνης για αναλύσεις αστυνομικών τεκμηρίων.

Νέο κτίριο

Ο Θεμέλιος λίθος  του νέου κτηρίου του ΙΝΓΚ, το οποίο θα ανεγερθεί δίπλα ακριβώς από το υφιστάμενο κτίριο, κατατέθηκε στις 22 Ιουνίου 2023 από τον πρόεδρο της Δημοκρατίας Νίκο Χριστοδουλίδη.

Το νέο Ινστιτούτο Νευρολογίας και Γενετικής Κύπρου, συνολικού κόστους 23 εκατομμυρίων ευρώ, αφορά στην ανάπτυξη ενός υπερσύγχρονου ερευνητικού κέντρου διεθνών προδιαγραφών, έκτασης 11.651 τετραγωνικών μέτρων, που περιλαμβάνει ερευνητικά και διαγνωστικά εργαστήρια, χώρους διδασκαλίας, γραφειακούς χώρους, δωμάτια ασφαλείας, χώρους υποδοχής και κοινόχρηστους χώρους, χώρους κυκλοφορίας, υπηρεσιών και υποστήριξης, και υπόγειο και υπαίθριο χώρο στάθμευσης. Περιλαμβάνει, επίσης, την ανάπτυξη ενός εξωτερικού αμφιθεάτρου χωρητικότητας 600 θέσεων και περιμετρικό δρόμο.

Εξάλλου, πριν την κατάθεση του θεμέλιου λίθου ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας υπέγραψε την κτητορική πράξη, η οποία τοποθετήθηκε στο δοχείο, όπου υπήρχαν επίσης ημερήσιος Τύπος, αποκόμματα εφημερίδων με αναφορά στο υπό ανέγερση κτίριο, η ομιλία του Προέδρου Χριστοδουλίδη, η ομιλία του προέδρο του δ.σ. του Ινστιτούτου Γιάννη Μάτση, η ομιλία του εκτελεστικού διευθυντή του Ινστιτούτου Λεωνίδα Φυλακτού, καθώς και ένα σημείωμα από τον Καθ. Φυλακτού πώς προβλέπει το μέλλον 25 χρόνια από σήμερα, με σκοπό να διαβαστεί από τον Γενικό Εκτελεστικό Διευθυντή και Ιατρικό Διευθυντή του Ινστιτούτου, στις 22 Ιουνίου του 2048.

Το έργο:

Το 2023, το Κλινικό Τμήμα του ΙΝΓΚ παρείχε περίπου 30,000 υπηρεσίες σε περίπου 6,000 άτομα (από τους 14.000 ασθενείς, οι οποίοι είναι εγγεγραμμένοι στο μητρώο του Ινστιτούτου). Κατά τη διάρκεια της χρονιάς, διαγνώστηκαν περίπου 1,000 νέα περιστατικά σοβαρών νευρολογικών και γενετικών παθήσεων. 

Το Κλινικό Τμήμα αποτελείται από εξειδικευμένα Νευρολογικά Κέντρα και εργαστήρια (Κέντρο Νευρομυϊκών Παθήσεων, Κέντρο Πολλαπλής Σκλήρυνσης και Συναφών Παθήσεων, Κέντρο Κινητικών Διαταραχών, Κέντρο Άνοιας και Κέντρο Επιληψίας) όπως και το Κέντρο Κλινικής Γενετικής τα οποία προσφέρουν υπηρεσίες για νευρολογικές, νευρομυϊκές και νευροεκφυλιστικές παθήσεις όπως η Μυϊκή Δυστροφία, Σκλήρυνση κατά Πλάκας, Πάρκινσον, Αλτσχάιμερ, Επιληψία, Πλάγια Μυατροφική Σκλήρυνση (ALS), Huntington, Αταξία. Προσφέρονται επίσης, υπηρεσίες νευροψυχολόγου και αιματολογίας, ειδικότητες οι οποίες εντάχθηκαν από την προηγούμενη χρονιά, έχοντας ως στόχο τη συνεχή αναβάθμιση των υπηρεσιών του Ινστιτούτου προς τους ασθενείς.

Το Κλινικό Τμήμα, απαρτίζεται επίσης, από νευρολογικό θάλαμο ασθενών και τη Μονάδα Ημερήσιας Φροντίδας η οποία δέχεται ασθενείς του ΙΝΓΚ για την ολιγόωρη θεραπεία τους. Υπάρχει επίσης, Μονάδα Φυσιοθεραπείας, Φαρμακείο και Γραφείο Κοινωνικών Υπηρεσιών. Τέλος, το Κλινικό Τμήμα υποστηρίζεται και από μια πολυθεματική ομάδα γιατρών, συνεργατών του Ινστιτούτου, ενδυναμώνοντας και συμπληρώνοντας την ιατρική περίθαλψη που  χρειάζονται οι ασθενείς του ΙΝΓΚ με ειδικότητες στην Καρδιολογία, Πνευμονολογία, Ψυχολογία και Διαιτολογία.

Τα Βιοϊατρικά Εργαστήρια του ΙΝΓΚ, το 2023, πραγματοποίησαν περίπου 21,000 εξετάσεις μετά από παραπομπές από ιατρούς διαφόρων ειδικοτήτων, συμβάλλοντας στην έγκαιρη και ακριβή διάγνωση σοβαρών παθήσεων για σχεδόν 10,000 περιπτώσεις που αφορούσαν ενήλικες, παιδιά αλλά και προγεννητικές εξετάσεις. 

Οι υπηρεσίες που παρέχονται από τα Βιοϊατρικά Εργαστήρια του Ινστιτούτου αφορούν τη διάγνωση μεγάλου εύρους σοβαρών παθήσεων, προσφέροντας πρωτοποριακές διαγνωστικές υπηρεσίες μοριακής γενετικής, βιοχημικής γενετικής, κυτταρογενετικής, μοριακής παθολογίας, μοριακής ιολογίας κ.α., οι οποίες εξελίσσονται συνεχώς χρησιμοποιώντας τις πλέον σύγχρονες τεχνολογικές μεθόδους.  Ενδεικτικά, μερικές από τις κατηγορίες παθήσεων για τις οποίες εξειδικεύονται τα Εργαστήρια του Ινστιτούτου περιλαμβάνουν νευρολογικές παθήσεις, αιμοσφαιρινοπάθειες, χρωμοσωμικές ανωμαλίες, μεταβολικές ανωμαλίες, καρδιακά προβλήματα, ενδοκρινολογικές παθήσεις, μολυσματικές μεταδιδόμενες ασθένειες, καρκίνους κ.α. 

Παράλληλα, το Εργαστήριο Δικανικής Γενετικής του ΙΝΓΚ προσφέρει τις υπηρεσίες του στην Αστυνομία Κύπρου συμβάλλοντας έτσι στην μελέτη σημαντικών τεκμηρίων στο επίπεδο του DNA.  

Για το 2023, έχουν προσφερθεί περίπου 23,000 υπηρεσίες δικανικής γενετικής.

Συνεχίζοντας στον ερευνητικό τομέα, οι ερευνητές του Ινστιτούτου διεκπεραιώνουν ερευνητικά προγράμματα στις θεματικές δραστηριοποίησης του ΙΝΓΚ, λαμβάνοντας ανταγωνιστική χρηματοδότηση από χρηματοδοτικούς οργανισμούς της ΕΕ, άλλων Ευρωπαϊκών χωρών, των ΗΠΑ καθώς και της Κύπρου. Η επιτυχής διεκπεραίωση των ερευνητικών προγραμμάτων διαφαίνεται από τον αριθμό δημοσιεύσεων σε έγκριτα διεθνή επιστημονικά περιοδικά και βιβλία.  Για το 2023, οι δημοσιεύσεις σε επιστημονικά περιοδικά και βιβλία ανήλθαν στις 95.

Εκπαίδευση

Στον τομέα της εκπαίδευσης, το ΙΝΓΚ προσφέρει 8 μεταπτυχιακά προγράμματα σε επίπεδο Μάστερ (MSc) και Διδακτορικό (PhD), μετά και την έναρξη του MSc στη Βιοτεχνολογία, τον Σεπτέμβριο του 2023, με συνεργασίες με διάφορες εταιρίες του βιομηχανικού τομέα. Τα άλλα προγράμματα αφορούν τους εξειδικευμένους τομείς της Ιατρικής Γενετικής, της Μοριακής Ιατρικής, της Νευροεπιστήμης και της Βιοϊατρικής Έρευνας. Όλα τα προγράμματα είναι εγκεκριμένα από το  Φορέα Διασφάλισης και Πιστοποίησης της Ποιότητας της Ανώτερης Εκπαίδευσης και το Υπουργείο Παιδείας, Πολιτισμού, Νεολαίας και Αθλητισμού της Κυπριακής Δημοκρατίας. Για το ακαδημαϊκό έτος 2023-2024 έχουν εγγραφεί 36 φοιτητές Μάστερ και 7 φοιτητές Διδακτορικού. 

Πηγές:

1. Polignosi
2. Ινστιτούτο Γενετικής