Τρουλλί ή Τρουλλιά
Τοπωνύμιο που απαντάται σε πολλά μέρη της Κύπρου και δηλώνει χώρο όπου κυρίαρχο στοιχείο είναι χαμηλός λόφος που ομοιάζει με τρούλλο, οπότε το τοπωνύμιο είναι Τρουλλί (το), ή περισσότεροι από ένας λόφοι, οπότε το τοπωνύμιο απαντάται στον πληθυντικό, Τρουλλιά (τα). Τέτοιες ονομασίες φέρουν τοποθεσίες παραθαλάσσιες αλλά και άλλες στο εσωτερικό του νησιού.
Γνωστότερη και ωραιότερη τέτοια τοποθεσία είναι τα Τρουλλιά της επαρχίας Κερύνειας, παραθαλάσσια έκταση μεταξύ των χωριών Άγιος Επίκτητος και Άγιος Αμβρόσιος. Η έκταση αυτή, μήκους περίπου 3 χιλιομέτρων, σηματοδοτείται από τρεις παράκτιους βραχώδεις λόφους. Μεταξύ τούτων υπάρχουν ακτές αμμώδεις αλλά και βραχώδεις, με παράξενα σχήματα. Οι Τούρκοι έχουν αξιοποιήσει τουριστικά μία αμμώδη έκταση. Η ωραιότητα του χώρου χρησιμοποιήθηκε στο παρελθόν (πριν από το 1974) για γυρίσματα ξένων κινηματογραφικών παραγωγών (δες λήμμα Κινηματογράφος). Στην περιοχή του ενός από τα τρία Τρουλλιά, υπάρχει προϊστορικός αρχαιολογικός χώρος, για τον οποίο δες στο αμέσως επόμενο λήμμα.
Αδιερεύνητος προϊστορικός αρχαιολογικός χώρος, της Μέσης και Υστέρας Εποχής του Χαλκού, υπάρχει και στην τοποθεσία Τρουλλιά της Καρπασίας, βόρεια του ναού της Παναγίας Κανακαρίας, περί τα 2 χλμ. από το χωριό Λυθράγκωμη. Επίσης η τοποθεσία Τρουλλιά στη διοικητική έκταση του Ριζοκαρπάσου, περί τα 6 χλμ. ανατολικά της περιοχής της Αφέντρικας, όπου υπάρχει λόφος ύψους 107 μέτρων, εμπίπτει στον ευρύτερο αρχαιολογικό χώρο της αρχαίας πόλης Ουρανίας.
Τοπωνύμιο Τρουλλί, με χαμηλό λόφο ύψους μόλις 38 μέτρων, απαντάται και στα νοτιοανατολικά του χωριού Άγιος Θεόδωρος Καρπασίας, ενώ σε περιοχή του χωριού Κώμα του Γιαλού απαντάται το τοπωνύμιο Τρουλλωτή (η).
Με την ονομασία Τρουλλί απαντώνται και χαμηλοί λόφοι σε περιοχές των χωριών Φρέναρος, Μύρτου, Ασώματος, Τερσεφάνου, Φικάρδου, Γαλάτα, Καλιάνα, Κοκκινοτρεμιθιά και Κελλάκι.
Τοπωνύμιο Τρουλλί απαντάται και σε περιοχές των χωριών Γιαλούσα, Κιόνελι, Καζάφανι, Πηγαίνια, Αξύλου και Σίμου.
Λόφοι με την ονομασία Τρουλλιά υπάρχουν σε περιοχές των χωριών Ακανθού, Δαυλός, Δερύνεια, Φλαμούδι, Καμπυλή, Κοντεμένος, Λάρνακας της Λαπήθου, Λάπηθος, Ορμίδια, Τρούλλοι, Αγία Μαρίνα Σκυλλούρας, Άγιος Επιφάνιος Σολέας, Όρκα, Καννάβια, Κουτραφάς, Λινού, Μιά Μηλιά, Σαράντι, Άγιος Θεράπων, Φοινί, Σωτήρα Λεμεσού, Ύψωνας, Στενή, και σε άλλες ακόμη περιοχές.
Ως τοπωνύμιο, τα Τρουλλιά απαντώνται και σε περιοχές των χωριών Λευκόνοικο, Αυγόρου, Γαλάτεια, Καλοψίδα, Λύση, Κάτω Δίκωμο, Μια Μηλιά, Τίμη, Πολέμι, Πολιτικόν, Καμπιά και άλλα ακόμη.
Σε αρκετές περιοχές απαντώνται και σύνθετα σχετικά τοπωνύμια, όπως λ.χ. Τρουλλί του Δασκάλου, Τρουλλί του Βασίλη, Τρουλλιά της Μαρούς, Τρουλλιά του Μαύρου κλπ. Απαντώνται ακόμη και άλλα σχετικά τοπωνύμια, όπως Τρουλλίδες, Τρουλλοβούναρα, Τρουλλόροτσος, Τρουλλόπετρα, Τρουλλόλακκος, Τρουλλόκοννοι και άλλα.
Σε αρκετές περιπτώσεις απαντάται και το τοπωνύμιο Τρούλλοι (οι), όπως σε περιοχές των χωριών Φτερικούδι, Πεδουλάς, Ασγάτα, Συκόπετρα, Άχνα, Άρσος, Παραλίμνι, Αρόδες, Πέγεια κ.α. Εξάλλου και το τοπωνύμιο Τρούλλος (ο) απαντάται σε αρκετές περιπτώσεις, όπως σε περιοχές των χωριών Ασώματος Κερύνειας, Άγιος Ιωάννης Πάφου και Κοίλη, ενώ και σε αυτές τις περιπτώσεις απαντώνται και σύνθετα τοπωνύμια, όπως λ.χ. Τρούλλος του Σκόρτου, Τρούλλος του Παύλου κλπ.
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει το λεγόμενο Τρουλλίν του Πλατυμάτη, στην επαρχία Κερύνειας, το τρίτο από τρεις στη σειρά παράκτιους λόφους. Στο λόφο αυτό σώζονται λαξευμένα σκαλιά και διάδρομοι, ενώ τόσο στο βυθό όσο και στις πλαγιές απαντώνται πολλά θραύσματα αγγείων. Κατά την άποψη του Άντρου Παυλίδη που εξέτασε επανειλημμένα το χώρο, στην κορυφή θα πρέπει να είχε υπάρξει ναός, αφιερωμένος πιθανότατα στη θεά Αφροδίτη, που ήτανε, μεταξύ άλλων και προστάτιδα των λιμανιών. Στο χώρο φαίνεται να είχε υπάρξει αρχαίο λιμάνι, επίνειο αρχαίας πόλης που υφίστατο κάπως προς τα ενδότερα, όπου υπάρχει εκτενής αρχαιολογικός χώρος. Ο οποίος όμως καταστρέφεται, αφού οι Τούρκοι έκαναν την περιοχή οικιστική, έφτιαξαν δρόμους και έκτισαν αρκετές κατοικίες,
Φώτο Γκάλερι
