Τράπεζα Κύπρου & Εφημερίδα Πολίτης

Ακουρσός- Akoursos. Χωριό της επαρχίας Πάφου, στα αριστερά του διαμελισμένου οροπεδίου της Πάφου, 400 μ. πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας. Βρίσκεται 3 περίπου χμ. στα νότια του Κάθηκα και 15 περίπου χμ. στα βόρεια της Πάφου.

Mε την μεταρρύθμιση του 2022 ενσωματώθηκε στον ευρύτερο Δήμο Ακάμα, ο οποίος με 

με έδρα την Πέγεια, αποτελείται από τον δήμο Πέγειας και τις κοινότητες Ακουρσού, Ίνειας, Κάθικα, Κάτω Αρόδων, Κισσόνεργας και Πάνω Αρόδων

Βλέπε λήμματα: Δήμοι- Δημαρχεία και Δήμοι- Δημαρχεία- Οι 20 Δήμοι της μεταρρύθμισης του 2022

Γεωγραφία

Η διοικητική έκταση του χωριού είναι τοποθετημένη κυρίως πάνω σε κρητίδες και μαργαϊκές κρητίδες της Μειόκαινης και Κρητιδικής περιόδου, καθώς κι άλλες αποθέσεις του περίπλοκου σχηματισμού των Μαμωνιών. Τα είδη των εδαφών που αναπτύχθηκαν στην περιοχή του χωριού είναι τα ασβεστούχα και τα εδάφη του σχηματισμού των Μαμωνιών.

Το ανατολικό τμήμα του χωριού αποτελεί μέρος του γνωστού οροπεδίου της Λαόνας, που συνεχίζεται στα βόρεια μέσω Κάθηκα, Αρόδων, Δρούσιας και Νέου Χωριού. Στα δυτικά, το ανάγλυφο αρκετά διαμελισμένο από τον ποταμό Ξερό και ιδιαίτερα τον παραπόταμο του, Καταρράκτη, καταλήγει με μια σταθερή κλίση, προς την πεδιάδα της δυτικής Πάφου. Το χωριό είναι χτισμένο ακριβώς στη βάση της σχετικά απότομης δυτικής πλευράς, σ' ένα σημείο που αρχικά η πηγή νερού υπήρξε η αφορμή δημιουργίας του οικισμού.

Το χωριό δέχεται μια μέση ετήσια βροχόπτωση γύρω στα 650 χιλιοστόμετρα, στη δε λιγοστή του γεωργική έκταση καλλιεργούνται κυρίως τα αμπέλια, οι χαρουπιές, τα σιτηρά και τα νομευτικά φυτά. Η κτηνοτροφία είναι περιορισμένη.

Η Ακουρσός γνώρισε πληθυσμιακές αυξομειώσεις. Σύμφωνα με τα υπάρχοντα στοιχεία οι πλήρεις απογραφές πληθυσμού έχουν ως ακολούθως:

Ιστορικά στοιχεία

Το χωριό με το ίδιο όνομα, όπως αναφέρεται από τον de Mas Latrie (Histoire de l’ ile de Chypre, III, σ. 502) ανήκε μαζί με αρκετά άλλα κυπριακά χωριά στη Μεγάλη Κομμανταρία, στο Τάγμα δηλαδή των Ιπποτών του Αγίου Ιωάννη της Ιερουσαλήμ, που είχε εγκατασταθεί τα μεσαιωνικά χρόνια στην Κύπρο.

Το χωριό αναφέρει με το ίδιο ακριβώς όνομα (Akurzo) ο ιστορικός του 16ου αιώνα Φλώριος Βουστρώνιος, ως ένα των πολλών φεούδων που από την αρχή της περιόδου της Φραγκοκρατίας είχαν παραχωρηθεί στο Τάγμα των Ναϊτών ιπποτών. Μετά τη διάλυση του Τάγματος αυτού, το 1313, όλα τα χωριά που κατείχε, περιλαμβανομένου και του χωριού Ακουρσός, εδόθησαν στο Τάγμα των Ιωαννιτών ιπποτών. Το χωριό υφίστατο λοιπόν πολύ πριν από την έλευση των Τούρκων στην Κύπρο, κι έτσι η άποψη ότι η ονομασία του είναι τουρκική, δεν ευσταθεί.

Τοπων: Ακουρσός, από τις τουρκικές λέξεις ακάρ-σού (akar -su), που σημαίνουν τρεχούμενο νερό, κατά μια ερμηνεία που δόθηκε μετά την εγκατάσταση στο χωριό Τούρκων, στα χρόνια της τουρκοκρατίας, επειδή κοντά στο χωριό υπάρχει άφθονο τρεχούμενο νερό. Όμως το χωριό έφερε το όνομα αυτό και κατά την προ της Τουρκοκρατίας εποχή, συνεπώς είναι πιο πιθανή η ερμηνεία ότι οφείλει την ονομασία του στο ότι είχε γλυτώσει από διάφορες επιδρομές και λεηλασίες. Συνεπώς Ακουρσός, από το στερ. α και το ρήμα κουρσεύω.

Πηγή

Μεγάλη Κυπριακή Εγκυκλοπαίδεια

www.polignosi.com