Τράπεζα Κύπρου & Εφημερίδα Πολίτης

Μεσαιωνικό μοναστήρι της Κύπρου, το οποίο κι αναφέρει επανειλημμένα ο μεσαιωνικός χρονογράφος Γεώργιος Βουστρώνιος (Διήγησις..., έκδοση «Φιλόκυπρος», Λευκωσία, 1989, παρ. 104, 266, 267β):

...Καί εἶπαν, πῶς εἰς ταῖς ιε' [=15] αὐγούστου πῶς γινίσκεται προσκύνημαν εἰς τά Ψηθία καί εἰς τήν Ἀχειροποίητην, καί οὕλη ἡ Κερινία πάγει εἰς τά ἄνωθεν προσκυνήματα...

Συνεπώς, όπως κι η Αχειροποίητος*, έτσι και τα Ψηθία θα ήταν μοναστήρι αφιερωμένο στην Παναγία, αφού γινόταν μεγάλο πανηγύρι στις 15 Αυγούστου (εορτή της Παναγίας), που συμμετείχε κι όλος ο λαός της Κερύνειας. Επίσης, τα Ψηθία, όπως και η Αχειροποίητος, βρίσκονταν κοντά στην Κερύνεια.

Πρόκειται, προφανώς, για το μοναστήρι της Αψινθιώτισσας, όπως ονομάζεται σήμερα, στην οροσειρά του Πενταδάκτυλου, διαλυμένο ήδη από τον 18ο αιώνα.

Η πιο πάνω αναφορά του Βουστρωνίου αποτελεί απόσπασμα από αφήγηση γεγονότων σχετιζομένων με μια συνωμοσία κατά το 1473. Είχε, συγκεκριμένα, αποκαλυφθεί τότε συνωμοσία για κατάληψη της Κερύνειας από υποστηρικτές της εκθρονισμένης βασίλισσας της Κύπρου Καρλόττας. Όπως είχε αποκαλυφθεί, οι συνωμότες σκόπευαν να δράσουν στις 15 Αυγούστου του 1473, όταν οι Κερυνειώτες θ' απουσίαζαν για προσκύνημα στα Ψηθία και στην Αχειροποίητον. Οι επόμενες αναφορές του Βουστρωνίου στα Ψηθία σχετίζονται με προσκύνημα στο μοναστήρι της τελευταίας βασίλισσας της Κύπρου Αικατερίνης Κορνάρο*, πριν αυτή αναχωρήσει οριστικά από το νησί το 1489.

Εξάλλου, από σωζόμενη επιστολή του οικουμενικού πατριάρχη Γερμανού, μαθαίνουμε ότι κατά το 1223 ο (Ορθόδοξος) ηγούμενος τῆς μονῆς Ἀψινθίων ήταν ο Λεόντιος*.

Για το μοναστήρι αυτό καθ' εαυτό, βλέπε λήμμα Αψινθιώτισσας Παναγίας μοναστήρι.