Ακίνδυνος Γρηγόριος
Βυζαντινός θεολόγος, συγγραφέας και κληρικός, ένας από τους πρωταγωνιστές της ησυχαστικής έριδος. Γεννήθηκε στις αρχές του 14ουαιώνα στα περίχωρα του Πριλάπου της Μακεδονίας και πέθανε εξόριστος και με το όνομα του καταχωρημένο στον πίνακα των αναθεματισμένων της Ορθοδοξίας, μεταξύ 1348 και 1351. Διδάχθηκε τα πρώτα ελληνικά γράμματα στην Πελαγονία και συνέχισε τις σπουδές του στη Θεσσαλονίκη, όπου μεταξύ των δασκάλων του περιλαμβάνονταν και οι επίσης πρωταγωνιστές της ησυχαστικής έριδος Βαρλαάμ Καλαβρός και Γρηγόριος Παλαμάς. Λίγο πριν από την έναρξη της έριδος, και με την υποστήριξη του φίλου του Παλαμά, προσπάθησε να γίνει δεκτός σε μοναστήρι του Αγίου Όρους, στην Μεγίστη Λαύρα ή σε άλλο, χωρίς να το κατορθώσει. Με την έναρξη της ησυχαστικής έριδος, ο Ακίνδυνος βρέθηκε μεταξύ των αντιθέτων απόψεων του Βαρλαάμ και του Παλαμά, που προσπάθησε να συμβιβάσει. Στη συνέχεια αναμείχθηκε ενεργά και, μετά τη φυγή του Βαρλαάμ στη Λύση, κατέληξε αντίπαλος του Παλαμά. Ο Ακίνδυνος απέκτησε πολλούς οπαδούς, κυρίως μακριά από την Κωνσταντινούπολη, μεταξύ δε αυτών και πολλούς Κυπρίους. Ασκούσε επίσης μεγάλη επιρροή στον πατριάρχη Ιωάννη Καλέκα, ο οποίος και τον προόριζε για υψηλά ιερατικά αξιώματα. Στα 1344 ο Γρηγόριος Παλαμάς παραδίδεται στο ανάθεμα από πατριαρχική σύνοδο (4 Νιόβρη), κι ο Ακίνδυνος, που ήταν κι ο επικεφαλής των αντιπαλαμιστών, χειροτονείται σε διάκονο, πράγμα που ξεσήκωσε θύελλα διαμαρτυριών. Παρά τις διαμαρτυρίες όμως, χειροτονείται λίγο αργότερα σε πρεσβύτερο. Μετά όμως από την πτώση του πατριάρχη Καλέκα που καθαιρέθηκε από σύνοδο (2 Φεβράρη, 1347), διώχθηκε κι ο Ακίνδυνος. Η ίδια σύνοδος επικύρωσε παλαιότερη καταδίκη του Ακίνδυνου, ενώ άλλη σύνοδος μετά από 4 χρόνια (27 Μάη, 1351), αναθεμάτισε τον Βαρλαάμ και τον Ακίνδυνο και ανακήρυξε την ορθοδοξία του Παλαμά. Ο Ακίνδυνος έγραψε πολλά έργα, εκ των οποίων αρκετά σημαντικά παραμένουν ανέκδοτα. Τα περισσότερα περιέχονται σε διάφορους κώδικες.
Οι σχέσεις του προς την Κύπρο: Ο Γρηγόριος Ακίνδυνος όπως κι ο Νικηφόρος Γρηγοράς και άλλοι βυζαντινοί λόγιοι του 14ου αιώνα, συνεχίζοντας μια παράδοση πολλών αιώνων, διατηρούσαν στενές πνευματικές και πολιτικές σχέσεις με Κυπρίους λογίους και πολιτικούς. Ο μετέπειτα αρχιεπίσκοπος Θεσσαλονίκης Υάκινθος ο Κύπρου (1345-6) ήδη από ή προ του 1330-40 ως μοναχός της Οδηγήτριας στην Κωνσταντινούπολη, μετέφερε στην Κύπρο βιβλία του Νικηφόρου Γρήγορα προς τον Κύπριο φιλόσοφο Γεώργιο Λαπίθη, έκτοτε δε θα σχετίστηκε και με τον φίλο του Γρήγορα, Γρηγόριο Ακίνδυνο. Τον Δεκέμβρη του 1341 ο Ακίνδυνος έγραφε προς τον Λαπίθη ζητώντας πληροφορίες για την κατάσταση στην Κωνσταντινούπολη και ιδιαίτερα για τον Βαρλαάμ, τον Παλαμά και την μεταξύ τους έριδα. Στα 1344 ή 1345 ο Ακίνδυνος, γράφοντας προς τον αντιπαλαμιστή μητροπολίτη Μονεμβασίας Ιάκωβο Κουκουνάριο, τον επαινεί για τους λόγους του κατά του Παλαμά, τους οποίους αποστέλλει και προς τον Γεώργιο Λαπίθη στην Κύπρο. Φιλία και εκτίμηση προς τον Κύπριο ιερωμένο Υάκινθο, φανερώνουν αρκετές επιστολές του Ακίνδυνου. Στα 1345-7 ο Ακίνδυνος, γράφοντας προς τον Γρήγορα, του υπενθυμίζει ότι ο Λαπίθης τον είχε παρακαλέσει από την Κύπρο να έλθει αρωγός τῇ Ὀρθοδοξίᾳ, προσθέτοντας ότι ο Λαπίθης κατοικεί στην πρωτεύουσα (;) της Κύπρου όπου η ἐτεροδοξία (ο παλαμισμός) κάνει θραύση. Ο Ακίνδυνος ενώνει τη δική του φωνή με αυτή του Λαπίθη κι εξορκίζει τον Γρήγορα να θέσει (όπως κι έκαμε) το ταλέντο και την γνώση του στην υπηρεσία της «ορθοδοξίας».
Στα 1346-7 ο Ακίνδυνος, γράφοντας προς τον Λαπίθη, αναφέρει αρκετούς Κυπρίους αντιπαλαμιστές: Τον Βαρθολομαίον Κοσμάν «τον θαυμάσιον», τον «θεσπέσιον» Βλάσιον, τον «λογιώτατον» Λέοντα, τους οποίους πρέπει να έχει (ο Λαπίθης) ως στήριγμα και πηγή θάρρους στον αντιπαλαμισμό του. Προς τον Λαπίθη ο Ακίνδυνος στέλνει 370 ιάμβους του κατά του Παλαμά, στα 1346, και αναμένει την λογοτεχνική εκτίμηση του, άρα θεωρεί τον Λαπίθη ικανό κριτή. Σε άλλη του επιστολή προς κάποιον ιερομόναχο Αθανάσιο, μεταξύ 1348 και 1351, ο Ακίνδυνος επαινεί πάλι τον Λαπίθη: χάριν ἒχω τοῦ λόγου θαυμαστήν τῷ Λαπίθῃ... ἐπί τῷ λόγῳ τούτῳ, αἰσχύναντι τούς διά τοῦτο φιλονεικίαν ἐπεγκαλοῦντάς μοι... Ο Ακίνδυνος αναφέρεται σε επιστολή του Λαπίθη προς τον ίδιο, που την θεώρησε διατριβή κατά του παλαμισμού και ύμνο προς την «ορθοδοξία» του, και που αντίγραφο της στέλνει προς τον Αθανάσιο αυτόν για να την κοινοποιήσει και στους λοιπούς φίλους του στη Θεσσαλονίκη. Ο Λαπίθης μάλιστα, κατά τον Ακίνδυνο, είχε τη γνώμη ότι ο Ακίνδυνος διεξήγε μαλακά τον αντιπαλαμικό αγώνα, αγνοώντας πολλές αιματηρές λεπτομέρειες του, καθώς και τους προσωπικούς κινδύνους του Ακίνδυνου χάριν του αγώνα. Στην επιστολή του αυτή, όπως και σε άλλες, ο Ακίνδυνος χρησιμοποιεί φράσεις του Λαπίθη κατά του Παλαμά.
Περαιτέρω διερεύνηση στο ανέκδοτο έργο του Ακίνδυνου ίσως αποκαλύψει και άλλες σχέσεις του με την Κύπρο και με τους Κυπρίους που, κυρίως, εντάσσονται στα πλαίσια του αντιπαλαμικού του αγώνα.