Τράπεζα Κύπρου & Εφημερίδα Πολίτης

Με τα ονόματα αυτά είναι γνωστά στην Κύπρο δυο είδη πουλιών πολύ μικρών που επισκέπτονται το νησί σε πολύ μικρούς αριθμούς, μόνο για να διαχειμάσουν. Και τα δυο ανήκουν στην οικογένεια Regulidae, και είναι:

1. Regulus regulus

2. Regulus ignicapillus

Εμφανίζονται στην Κύπρο κατά τα τέλη Νοεμβρίου και φεύγουν στις αρχές Μαρτίου. Το χρώμα και των δυο ειδών είναι σχεδόν το ίδιο: λαδοπράσινο στο πάνω μέρος του κορμού τους και γκριζόασπρο στο κάτω μέρος, από τον λαιμό μέχρι την ουρά· το άνω μέρος της κεφαλής στο μεν αρσενικό είναι χρυσοκόκκινο, στο δε θηλυκό κίτρινο· η μόνη διαφορά των δυο ειδών είναι στο χρώμα της κεφαλής, όπου το είδος Regulus ignicapillus έχει ευδιάκριτη άσπρη ταινία πάνω από τα μάτια. Από το χρώμα της κεφαλής, πάντως, πήραν τα πουλιά τις ονομασίες χρυσοτζ'έφαλον και χρυσοτζ'εφαλούιν (υποκοριστικό, αφού είναι μικρά πουλιά). Το μέγεθός τους φθάνει μόνο τα 9 εκατοστόμετρα.

Φωλιάζουν στη Γερμανία, Αυστρία, Ουγγαρία, Ελβετία και στα Βαλκάνια, μέχρι τη Μικρά Ασία, πάνω σε χαμηλά δέντρα. Γεννούν 4 έως 6 αυγά. Τρέφονται με μικρά έντομα. Στην Κύπρο, όταν έρχονται, απαντώνται σε πευκοδάση, από τις παραλίες μέχρι και το Τρόοδος.

Ήταν πουλιά γνωστά στους αρχαίους Έλληνες με πολλές ονομασίες, όπως βασιλεύς, κόρθιλος, πρέσβυς, φόβιλλος, όρχιλος κ.α. Ο Αριστοτέλης δίνει την ονομασία τύραννος, γράφοντας ότι είναι ελάχιστα μεγαλύτερος από την ακρίδα.

Όπως όλα τα μικρά πουλιά, έτσι και τα δυο είδη χρυσοτζ'έφαλου είναι προστατευόμενα.