Ακακίου ποταμός
Ο ποταμός του Ακακίου ουσιαστικά αρχίζει από το σημείο συμβολής των ποταμών της Μαρούλλενας και του Φαρμακά, στα ΝΑ. του Αγίου Επιφανίου και κάπου στα ΝΔ. ίου Καλού Χωριού. Το βορειότερό του σημείο φθάνει μέχρι τα ΒΔ. της Αυλώνας οπότε αρχίζει ο Σερράχης. Το μήκος του μεταξύ των δυο αυτών τμημάτων είναι κάπου 23 χμ.
Ο ποταμός συγκαταλέγεται ανάμεσα στους δέκα μεγαλύτερους σε μήκος ποταμούς της Κύπρου. Το συνολικό του μήκος, από τις πηγές μέχρι την ένωσή του με τον ποταμό Σερράχη, είναι 37 περίπου χιλιόμετρα. Οι κύριοι παραπόταμοί του είναι η Μαρούλλενα και ο Σερράχης.
Οι πηγές της Μαρούλλενας και του Φαρμακά είναι τα βουνά της Πιτσιλιάς, ιδιαίτερα η περιοχή μεταξύ της Παπούτσας (1.554 μ.) και του Σταυρόπευκου (1.234 μ.), δυτικά της Οδού. Οι εκβολές του ποταμού είναι στον κόλπο της Μόρφου, όπου ο φαρδύς στην κοίτη Σερράχης καταλήγει δυτικά του Συριανοχωριού.
Ο ποταμός του Ακακίου στο νότιό του τμήμα κυλά πάνω σε λάβες μέχρι τα δυτικά της Αρεδιού. Από εκεί μέχρι το Μένοικο διασχίζει πρόσφατες αποθέσεις της Πλειόκαινης περιόδου και πιο πέρα μέχρι την Αυλώνα διασχίζει τις αποθέσεις της Πλειστόκαινης περιόδου. Από το σημείο που εγκαταλείπει τις λάβες μέχρι το βορειότερό του σημείο έχει δημιουργήσει μια στενή προσχωσιγενή κοιλάδα. Η κοιλάδα που άνοιξε είναι βαθιά στο νότιο τμήμα, που όμως σταθερά γίνεται αβαθής, καθώς πλησιάζει τις εκβολές του. Σε μερικές περιπτώσεις κοντά στον Άγιο Ιωάννη Μαλούντας, οι όχθες είναι κάθετες και πολύ απότομες. Ο ποταμός κουβάλησε τεράστιες ποσότητες χαλικιών και κροκαλών που εναπέθεσε στις όχθες του. Κατά τη διάρκεια πλημμυρών, η καταστροφή που γίνεται στα διπλανά χωράφια και τις φυτείες είναι μεγάλη. Έχει ήδη καταφάγει τεράστιες εκτάσεις από εύφορη γη. Σε μερικές περιπτώσεις δίπλα στην κοίτη του φυτρώνουν δασικά δέντρα, κυρίως ευκάλυπτοι. Στα προπολεμικά χρόνια, δίπλα στον ποταμό του Ακακίου, υπήρχαν νερόμυλοι για το άλεσμα των σιτηρών. Υπάρχουν τα κατάλοιπα μερικών από τους νερόμυλους αυτούς μεταξύ Αγίου Ιωάννη Μαλούντας και Ακακίου.
Αν και η βροχόπτωση που δέχεται ψηλά στις πηγές του ο ποταμός ξεπερνά τα 850 χιλιοστόμετρα, η μέση ετήσια βροχόπτωση στο κυριότερο τμήμα της διαδρομής του κυμαίνεται μεταξύ 450 και 300 χιλιοστομέτρων.
Οι κυριότερες καλλιέργειες κατά μήκος της διαδρομής του είναι τα σιτηρά. Όμως το νερό του ποταμού αξιοποιήθηκε είτε με λαούμια, είτε με εκτροπές, είτε ακόμα με διατρήσεις και έτσι μια σχετικά μεγάλη αρδευόμενη έκταση κατά μήκος της κοίτης του βρίσκεται υπό εντατική εκμετάλλευση, κυρίως με λαχανικά, εσπεριδοειδή, πατάτες, ελιές και οπωροφόρα.
Οι κυριότεροι οικισμοί απ' όπου περνά ο ποταμός είναι η Μαλούντα, ο Άγιος Ιωάννης Μαλούντας, το Μένοικο και το Ακάκι μέχρι την Αυλώνα. Πάνω από τον ποταμό κατασκευάστηκαν μικρά και μεγάλα γεφύρια για διευκόλυνση της γεωργικής ανάπτυξης.
Αξίζει να αναφερθεί το γεφύρι πάνω από τον ποταμό στα βόρεια του χωριού Ακάκι, που ενώνει τη Λευκωσία με την περιοχή Μόρφου και Τροόδους, καθώς και το γεφύρι που κατασκεύασε το σχέδιο αναδασμού στο χωριό Άγιος Ιωάννης Μαλούντας, για να ενώνει τις δυο γεωργικές περιοχές του χωριού.