Χαριτιμίδης
Αθηναίος αρχηγός εκστρατευτικού σώματος κατά τον 5ο π.Χ. αιώνα, που εστάλη στην Κύπρο όπου πολέμησε κατά των Περσών το 459-8 π.Χ.
Η σοβαρή αυτή αθηναϊκή εκστρατεία στην Κύπρο δεν είναι γνωστή με πολλές λεπτομέρειες γιατί απουσιάζουν οι πληροφορίες στις αρχαίες φιλολογικές πηγές. Η αποστολή όμως του Χαριτιμίδη, επικεφαλής δύναμης από 200 καράβια (των Αθηναίων και των συμμάχων τους) θα πρέπει να εξεταστεί ως συνέχεια άλλων σημαντικών γεγονότων που προηγήθηκαν, αλλά κι άλλων που ακολούθησαν.
Το 499/8 π.Χ. συνέβη η επανάσταση των Κυπρίων κατά των Περσών υπό τον Ονήσιλο* της Σαλαμίνος, με τη συνεργασία και συμπαράσταση των Ιώνων. Η επανάσταση απέτυχε και οι κυπριακές πόλεις υποδουλώθηκαν ξανά στους Πέρσες. Λίγο αργότερα (480 π.Χ.) οι Κύπριοι αναγκάστηκαν να συμμετάσχουν στην περσική δύναμη του Ξέρξη (την οποία ενίσχυσαν με 150 καράβια) στην εκστρατεία του κατά των Ελλήνων που κατέληξε στη λαμπρή ελληνική νίκη στη ναυμαχία της Σαλαμίνος. Αμέσως μετά (478 π.Χ.), οι Έλληνες αντεπιτέθηκαν κι έστειλαν στην Κύπρο ναυτική δύναμη από 50 ή περισσότερα καράβια, με αρχηγό τον Παυσανία, τον Λακεδαιμόνιο αρχηγό των Ελλήνων στη μάχη των Πλαταιών. Στην αποστολή του 478 π.Χ. μετείχαν και οι Αθηναίοι στρατηγοί Αριστείδης και Κίμων. Η εκστρατεία αυτή είχε εφήμερη μόνο επιτυχία και, μετά την αναχώρηση των ελληνικών δυνάμεων, οι κυπριακές πόλεις παρέμειναν ξανά στο έλεος των Περσών, οι οποίοι και συνεργάζονταν με τους Φοίνικες. Έτσι, στα 459-8 π.Χ. μια νέα επιχείρηση των Ελλήνων έγινε, με στόχο ξανά την Κύπρο: η εκστρατεία με αρχηγό τον Χαριτιμίδη, ο οποίος μνημονεύεται από τον Κτησία (Περσικά, 32).
Ο Θουκυδίδης (Α' 104.2) δεν δίνει λεπτομέρειες, παρά μόνο λέγει ότι οι Αθηναίοι και οι σύμμαχοί τους βρίσκονταν στην Κύπρο με 200 καράβια, όταν κλήθηκαν στην Αίγυπτο για να βοηθήσουν τους Αιγυπτίους που είχαν επαναστατήσει κατά των Περσών με αρχηγό τον Ίναρο (ή Ινάρω, γιο του Ψαμμητίχου). Όταν ξέσπασε η αιγυπτιακή επανάσταση, λέγει ο Θουκυδίδης, οι Αθηναίοι ἔτυχον ἐς Κύπρον στρατευόμενοι ναυσί διακοσίαις αὐτῶν τε καί τῶν ξυμμάχων, οπότε έσπευσαν στην Αίγυπτο ἀπολιπόντες [=εγκαταλείποντας] τήν Κύπρον...
Ο αριθμός των 200 καραβιών επιβεβαιώνεται κι από τον Ισοκράτη.
Φαίνεται ότι οι Αθηναίοι είχαν υπολογίσει ότι τη στιγμή εκείνη θα τους συνέφερε πολύ περισσότερο εάν, με τη βοήθειά τους, ο Ίναρος κατόρθωνε να νικήσει τους Πέρσες και να κυριαρχήσει στην Αίγυπτο. Έτσι, διέταξαν τις δυνάμεις τους να σταματήσουν τις επιχειρήσεις στην Κύπρο και να πλεύσουν στην Αίγυπτο. Εκεί όμως όχι μόνο δεν είχαν τύχη, αλλά ηττήθηκαν κατά κράτος κι έχασαν το μεγαλύτερο μέρος του στόλου τους, με αποτέλεσμα η όλη επιχείρησή τους να τερματιστεί άδοξα.
Οι πολεμικές επιχειρήσεις των Αθηναίων και των συμμάχων τους στην Κύπρο, αυτή την εποχή, μας είναι άγνωστες. Άγνωστο παραμένει και το κατά πόσον κάποιες από τις κυπριακές πόλεις είχαν απελευθερωθεί από τον περσικό ζυγό ή είχαν εξεγερθεί κατά των Περσών. Θα πρέπει όμως να είχαν γίνει σκληρές συγκρούσεις, αν κρίνουμε από επιγραφή που έχει βρεθεί στην Αθήνα και περιέχει αρκετά μακρύ κατάλογο μελών της Ερεχθηίδος φυλής που, όπως αναφέρεται, είχαν πέσει μαχόμενοι στην Κύπρο, στην Αίγυπτο, στη Φοινίκη, στην Αίγινα, στα Μέγαρα και αλλού.
Μερικοί μελετητές συγχύζουν την αθηναϊκή εκστρατεία του 459-8 π.Χ. με την επόμενη εκστρατεία στην Κύπρο, δέκα χρόνια αργότερα, της οποίας ηγήθηκε ο Κίμων*.