Τράπεζα Κύπρου & Εφημερίδα Πολίτης

Παραδοσιακό δροσιστικό κι εποχιακό ποτό, με βάση το νερωμένο ξινόγαλο στο οποίο προστίθεται δυόσμος και λίγο αλάτι. Στην Κύπρο πουλιόταν τα καλοκαίρια στους δρόμους από πλανόδιους όσο και γραφικούς κατασκευαστές-πωλητές, από την εποχή της Οθωμανοκρατίας. Τότε, επειδή δεν υπήρχε πάγος κατασκευασμένος με τεχνικά μέσα, έφερναν τον χειμώνα χιόνι από το Τρόοδος μέσα σε σακούλες που το έθαβαν βαθιά στη γή, σε σκιερά μέρη, και το διατηρούσαν μέχρι το καλοκαίρι ˙ το χρησιμοποιούσαν δε τόσο για το πάγωμα του αϊρανιού, όσο και για πολλούς άλλους λόγους. Στα κατάστιχα της Αρχιεπισκοπής υπάρχουν πολλές καταχωρήσεις φορτίων χιονιού που έφθανε στη Λευκωσία από το Τρόοδος, τον χειμώνα.

» Βλέπε βίντεο: Πώς κατασκευάζεται το αϊράνι;

Σήμερα δεν υπάρχουν στην Κύπρο οι πλανόδιοι πωλητές αϊρανιού. Το ποτό αυτό έχει βιομηχανοποιηθεί και πωλείται εμφιαλωμένο.

Η λέξη αϊράνι (ayran) είναι τούρκικη και σημαίνει επίσης βουτυρόγαλα.

Το αϊράνι είναι δημοφιλές σε πολλές χώρες τις Κεντρικής Ασίας, Μέσης Ανατολής και στην Νότια Ευρώπη. Πέρα από την Κύπρο είναι γνωστό και στην Ελλάδα κυρίως στις Μακεδονία και τη Θράκη.

Παρόμοια ροφήματα με το αριάνι είναι το Ινδικό  λάσι (περιέχει και ινδικά μπαχαρικά ή και φρούτα) και το ιρανικό ντουγκ (دوغ) (το οποίο περιέχει και μέντα).

Επανέρχεται 

Το προϊόν αυτό, κυρίως μεταξύ των Ελληνοκυπρίων μετά την Εισβολή του 1974 εξαφανίστηκε λόγω του ότι οι κυριότεροι κατασκευαστές ήταν Τουρκοκύπριοι. Σε αρκετά χωριά κυρίως της Πάφου συνέχισε να παρασκευάζεται αλλά όχι μαζικά. Τα τελευταία χρόνια αρκετές Ε/κ γαλακτοβιομηχανίες επανήλθαν  στην παραγωγή αϊρανιού, όπως η  F. Hadjigeorgiou Dairies, η εταιρία Αλάμπρα και η εταιρία Κουρούσιης. Αυτό που κάνει το προϊόν  ιδιαίτερο σύμφωνα με τους κατασκευαστές είναι το αλάτι με το δυόσμο, που «κάνουν μία χημική ένωση, δημιουργώντας μία πολύ ενδιαφέρουσα επίγευση».

Πηγές:

1. Μεγάλη Κυπριακή Εγκυκλοπαίδεια
2. Wikipedia