Χαλαβάνα
Άμμι το γλυφίδιον κοινώς καραγάνι. Επιστημονική ονομασία: Ammi visnaga. Οικογένεια: Σκιαδανθών (Umbelliferae). Αυτοφυές στην Κύπρο ετήσιο φυτό. Φθάνει σε ύψος περί το ένα μέτρο περίπου. Ανθίζει μεταξύ Μαΐου και Αυγούστου και δίνει άνθη άσπρου χρώματος. Αυτοφύεται στις πεδινές περιοχές, σε υψόμετρο μέχρι και 250 μέτρα περίπου. Απαντάται τόσο σε καλλιεργούμενες όσο και σε άλλες εκτάσεις, ιδίως δε κατά μήκος των δρόμων και στις πλευρές των χωραφιών. Οι φλόκκοι (=σκιάδια) του φυτού, χρησιμοποιούνταν ώριμοι και ξηροί αντί οδοντογλυφίδων.
Όπως και στην Ελλάδα, έτσι και στην Κύπρο αυτοφύεται και δεύτερο είδος, το άμμι το μείζον. Επιστημονική ονομασία: Ammi majus. Στην Ελλάδα είναι γνωστό με τις ονομασίες ασπροκέφαλο, κλινοκέρι, αγριομάραθο, καραγάνι. Φθάνει σε ύψος επίσης μέχρι το ένα μέτρο. Ανθίζει μεταξύ Απριλίου και Ιουνίου και δίνει επίσης άσπρου χρώματος άνθη. Αυτοφύεται από τα παράλια μέχρι και σε υψόμετρο 915 μέτρων περίπου. Απαντάται σε πολλές περιοχές της Κύπρου, από τον Ακάμα μέχρι την κεντρική πεδιάδα και την Καρπασία.
Στους αρχαίους Έλληνες ήταν γνωστό το άμμι το αιθιοπικόν που αναφέρεται από τον Διοσκουρίδη, το οποίο όμως δεν φαίνεται να ήταν ένα από τα πιο πάνω δυο είδη αλλά άλλο. Ο Διοσκουρίδης αναφέρει ωστόσο και τη χαλβάνην (γάλβανον κατ' άλλους), που ήταν ρητίνη από αναθρήκα κι άλλα φυτά της οικογένειας των Σκιαδανθών η οποία εχρησιμοποιείτο στη φαρμακευτική. Από τη λέξη χαλβάνη του Διοσκουρίδη είναι προφανές ότι προήλθε η ονομασία χαλαβάνα με την οποία είναι γνωστά στην Κύπρο τα δυο προαναφερθέντα είδη της οικογένειας των Σκιαδανθών.
Πηγή
Μεγάλη Κυπριακή Εγκυκλοπαίδεια