Τράπεζα Κύπρου & Εφημερίδα Πολίτης

Κρητικός ναυτικός του 16ου αιώνα, όταν η Κρήτη ευρισκόταν υπό την κατοχή των Βενετών. Ο Φασσιοδόνιος αναφέρεται στις πηγές σε σχέση προς τη σκληρότατη πολιορκία της Αμμοχώστου από τους Οθωμανούς Τούρκους το 1570-1571. Ο Νικόλαος Φασσιοδόνιος, ήταν κουρσάρος που επιτίθετο σε πλοία στο Αιγαίο και αποκόμιζε από αυτά αρκετά λάφυρα. Εκείνη την περίοδο, οι Βενετοί ξεκίνησαν να ενισχύουν κρυφά τους Έλληνες πειρατές, εναντίον των Τούρκων. 

Στις αρχές Οκτωβρίου του 1570, και ενώ οι Οθωμανοί εισβολείς είχαν καταλάβει ήδη ολόκληρη την Κύπρο εκτός μόνο της Αμμοχώστου που συνέχιζε την ηρωική της αντίσταση, ο Φασσιοδόνιος ανέλαβε την επικίνδυνη αποστολή να διασπάσει με το καράβι του τον αποκλεισμό από τον οθωμανικό στόλο, να εισέλθει στην πόλη και να μεταφέρει στους υπερασπιστές της ένα μήνυμα ελπίδας: ότι έπρεπε να αντέξουν, διότι σύντομα θα έφθανε μεγάλη βοήθεια από τη Δύση (Τελικά δεν υπήρξε άλλη βοήθεια από τη Δύση και οι Τούρκοι κατάφεραν αργότερα να καταλάβουν την πόλη).

Ο Φασσιοδόνιος κατόρθωσε, με το καράβι του, να ξεφύγει από τους Οθωμανούς, να διασπάσει τον κλοιό του στόλου τους και να εισέλθει στο λιμάνι της Αμμοχώστου. Το τολμηρό του αυτό κατόρθωμα, αλλά κυρίως η είδηση που έφερε στην Αμμόχωστο, ενθουσίασε και εμψύχωσε τους υπερασπιστές της. Μάλιστα ο αρχηγός της αντίστασης της Αμμοχώστου, ο ηρωικός Μαρκαντώνιος Βραγαδίνος, απένειμε στον Φασσιοδόνιο, τιμητικά, τον τίτλο του ναυάρχου.

Η άφιξη του Φασσιοδονίου δεν εμψύχωσε μόνο τους υπερασπιστές της Αμμοχώστου, αλλά καταθορύβησε και τους πολιορκητές της. Ο αρχηγός του οθωμανικού στόλου Πιαλή πασάς θεώρησε ότι ο μεγάλος ενωμένος χριστιανικός στόλος ακολουθούσε τον Φασσιοδόνιο, και έτσι έλυσε την από τη θάλασσα πολιορκία και απέσυρε τον δικό του στόλο. Ο δε αρχηγός του οθωμανικού στρατού Λαλά Μουσταφά αναδίπλωσε, προληπτικά, τις δικές του δυνάμεις. Η κατάσταση αυτή αφενός προσέφερε μία ανάπαυλα και ανασυγκρότηση στους υπερασπιστές της Αμμοχώστου, και αφετέρου έδωσε την ευκαιρία σε άλλους που, μετά την άλωση της Λευκωσίας, είχαν διαφύγει στα βουνά και κρύβονταν, να εισέλθουν στην Αμμόχωστο και να ενισχύσουν την άμυνά της. Εξάλλου, τον Ιανουάριο του 1571, έφθασε στην Αμμόχωστο με μικρή δύναμη από 13 καράβια ο ναύαρχος Μάρκος Αντώνιος Κουϊρίνι, φέρνοντας ενισχύσεις και εφόδια.

Η άφιξη του Φασσιοδονίου στην Αμμόχωστο συνέβη στις 8 Οκτωβρίου 1570 κατά τον Άντζελο Γκάττο, πράγμα που δεν συμφωνεί με το γεγονός ότι ο Πιαλή πασάς απέσυρε αμέσως μετά τον στόλο του, που γνωρίζουμε ότι το έπραξε στις 6 Οκτωβρίου. Φαίνεται ότι ο Γκάττο (αυτόπτης μάρτυρας των γεγονότων) δεν θυμόταν επακριβώς την ημερομηνία όταν έγραφε αργότερα το κείμενό του στην αιχμαλωσία. Άλλες πηγές δίνουν διαφορετικές ημερομηνίες άφιξης του Φασσιοδονίου: τις 5 Οκτωβρίου κατά τον Ρικκομπόνι, τις 4 Οκτωβρίου κατά τον Μοροζίνι, ενώ ο Ποδοκάταρο αναφέρει «αρχές του μήνα».

Πάντως, η απόσυρση του στόλου του Πιαλή πασά και η αναδίπλωση του στρατού του Λαλά Μουσταφά ήταν ενέργειες τις οποίες επέβαλε και ο επερχόμενος χειμώνας, όμως η άφιξη του Φασσιοδονίου τις επιτάχυνε.

Όσο για την αναμενόμενη μεγάλη βοήθεια από τη Δύση, είναι γνωστό ότι ο ενωμένος χριστιανικός στόλος, λόγω πολλών και ποικίλων προβλημάτων και διαφωνιών μεταξύ των αρχηγών του, δεν έφθασε ποτέ στην Κύπρο.

Δεν υπάρχει άλλη πληροφορία για τον Φασσιοδόνιο, ο οποίος δεν περιλαμβάνεται στους καταλόγους των νεκρών της Αμμοχώστου ή των αιχμαλώτων μετά την πτώση της. Θα πρέπει να θεωρήσουμε ότι, αφού εκτέλεσε την αποστολή του, αναχώρησε λίγο αργότερα από την Αμμόχωστο και επέστρεψε στην Κρήτη. Ίσως μεταφέροντας πίσω απαντητικά και άλλα μηνύματα του Μαρκαντωνίου Βραγαδίνου.

Πηγή:

Μεγάλη Κυπριακή Εγκυκλοπαίδεια