Φώτιος άγιος

Αναφέρεται από τον μεσαιωνικό χρονογράφο Λεόντιο Μαχαιρά ως ένας από τους 300 «Αλαμανούς» αγίους που ήλθαν, σε άδηλο χρόνο, στην Κύπρο από την Παλαιστίνη κι ασκήτευσαν σε διάφορες περιοχές του νησιού. Κατά τον Μαχαιρά (Χρονικόν, παρ. 34), ο άγιος Φώτιος ασκήτευσε σε περιοχή κοντά στο χωριό Αθηένου:

 

...Ἀκομή ὁ ἅγιος Φώτιος πλησίον  Ἀθιένου, καί κράζουν τό πραστεῖον  Ἅγιον Φώτην, καί ἐορτάζεται ιη' ἰουλίου [=18 του Ιουλίου], καί πολομᾷ πολλά θαύματα, καί είνε ἀπό τούς τ' [=300]...

 

Ο Λεόντιος Μαχαιράς δίνει εδώ και την πληροφορία ότι στην περιοχή όπου είχε ασκητεύσει ο άγιος Φώτιος, κοντά στην Αθηένου, υφίστατο πραστεῖον, δηλαδή μικρός οικισμός, που ονομαζόταν Άγιος Φώτης. Σήμερα ένα μικρό χωριό στην επαρχία Πάφου φέρει την ίδια ονομασία.