Τράπεζα Κύπρου & Εφημερίδα Πολίτης

Φτέριχα- Ftericha. Χωριό της επαρχίας Κερύνειας, περί τα 13 χιλιόμετρα νοτιοδυτικά της πόλης της Κερύνειας. Βρίσκεται στην κατεχόμενη από το 1974 από τα τουρκικά στρατεύματα εισβολής περιοχή της Κύπρου.

Τα Φτέριχα (γράφεται και λανθασμένα Φτέρυχα) είναι κτισμένα στη βόρεια πλευρά του Πενταδάκτυλου, σε μέσο υψόμετρο 240 μέτρων. Το υψόμετρο από τα 150 μέτρα κοντά στα βόρεια σύνορα του χωριού, αυξάνεται στα 240 μέτρα στον οικισμό και στα 850 μέτρα στα νότιά του σύνορα. Το τοπίο δεν είναι μόνο επικλινές αλλά και διαμελισμένο από μικρά ρυάκια που πηγάζουν από την κορυφογραμμή του Πενταδάκτυλου και χύνονται στη θαλάσσια περιοχή της Κερύνειας.

Από γεωλογικής απόψεως, στη διοικητική έκταση του χωριού κυριαρχούν οι προσχώσεις των αναβαθμίδων, οι αποθέσεις του φλύσχη της Κυθρέας, οι αποθέσεις του σχηματισμού Λαπήθου (σειρά πελαγικών κιμωλιών, μαργών και ασβέστολίθων με παρεμβολές πίλλοου λαβών και ρεολίθων) και οι σκληροί ασβεστόλιθοι του Πενταδάκτυλου των σχηματισμών Ιλαρίωνος και Συγχαρί. Πάνω στα πετρώματα αυτά αναπτύχθηκαν ξερορεντζίνες και τέρρα ρόζα.

Τα Φτέριχα δέχονται μια μέση ετήσια βροχόπτωση περί τα 550 χιλιοστόμετρα. Στην περιορισμένη καλλιεργήσιμη γη τους καλλιεργούνταν, πριν από την τουρκική εισβολή του 1974, οι αμυγδαλιές, οι ελιές και λίγα σιτηρά. Η μεγαλύτερη έκταση του χωριού είναι ακαλλιέργητη και καταλαμβάνεται από ποικίλη άγρια βλάστηση, κυρίως πεύκα, κυπαρίσσια, σπαλαθκιές και αγριοελιές. Μέρος του κρατικού δάσους του Καρμιού, στα νότια του οικισμού, εμπίπτει στα διοικητικά του όρια.

Η κτηνοτροφία ήταν επίσης πολύ περιορισμένη. Το 1973 εκτρέφονταν μόνο 22 κατσίκες και 100 πουλερικά.

Από συγκοινωνιακής απόψεως, τα Φτέριχα συνδέονται στα βόρεια με το χωριό Ελιά (περί το 1,5 χμ.) και στα βορειοδυτικά με το χωριό Παλαιόσοφος (περί τα 2 χμ.).

Σύμφωνα με τα υπάρχοντα στοιχεία οι πλήρεις απογραφές πληθυσμού έχουν ως ακολούθως:

Η ονομασία του χωριού φαίνεται να είναι φυτώνυμη, προερχόμενη από το αυτοφυές φυτό φτερίτζιν. Έτσι, η ορθή γραφή της ονομασίας του χωριού είναι Φτέριχα (και όχι Φτέρυχα, όπως απαντάται σε επίσημους χάρτες).

Ιστορικά στοιχεία

Είναι άγνωστο πότε ιδρύθηκε το χωριό, που πάντως δεν μνημονεύεται σε μεσαιωνικές πηγές. Κατά την περίοδο της Αγγλοκρατίας τα Φτέριχα, μαζί με τα χωριά Μότηδες, Παλαιόσοφος και Εληά, περιλαμβάνονταν στα δημοτικά όρια του χωριού Καραβάς γιατί όλα μαζί τα χωριά αυτά είχαν υποβάλει αίτηση το 1884 για ν' αποτελέσουν αγροτικό δήμο και η αίτησή τους είχε εγκριθεί από τον τότε  Άγγλο ύπατο αρμοστή Ρόμπερτ Μπίνταλφ. Όμως τα Φτέριχα, καθώς και τα άλλα τρία μικρά χωριά της περιοχής, αποσχίστηκαν το 1933 από τον Καραβά κι αποτέλεσαν χωριστές κοινότητες.

Στα βορειοανατολικά του χωριού βρισκόταν μικρό μοναστήρι αφιερωμένο στον άγιο Γεώργιο, το οποίο μνημονεύει ως ερειπωμένο ο G. Jeffery στα 1918.

Τα Φτέριχα είναι ένα από τα ειδυλλιακά χωριά της περιοχής της Κερύνειας. Μετά την προσφυγοποίηση των κατοίκων του το καλοκαίρι του 1974, εξαιτίας της τουρκικής εισβολής και κατοχής, στο χωριό εγκαταστάθηκαν Τουρκοκύπριοι από τις ελεύθερες περιοχές της Κύπρου που είχαν μεταφερθεί στις κατεχόμενες το 1975. Στο πλαίσιο της προσπάθειας των Τούρκων για τουρκοποίηση όλων των τοπωνυμίων στο κατεχόμενο τμήμα της Κύπρου, τα Φτέριχα μετονομάστηκαν σε llgaz.

Πηγή

Μεγάλη Κυπριακή Εγκυκλοπαίδεια