Τράπεζα Κύπρου & Εφημερίδα Πολίτης

Μεσαιωνική οικογένεια ευγενών της Κύπρου. Διάφορα μέλη της οικογένειας απαντώνται κατά την περίοδο της Φραγκοκρατίας. Το επίθετο Φλουρής βρίσκεται και σήμερα σε χρήση στην Κύπρο, ιδίως σε ορεινά χωριά του Τροόδους. Γνωστότερα μέλη της οικογένειας είναι:

1. Ιάκωβος ντε Φλωρύ: Απαντάται ως κάτοχος αξιωμάτων του βασιλείου της Κύπρου κατά το πρώτο μισό του 15ου αιώνα. Ο Λεόντιος Μαχαιράς (Χρονικόν, παρ. 657) λέγει ότι στις 9 Αυγούστου του 1426, όταν οι Σαρακηνοί (Μαμελούκοι της Αιγύπτου) επέδραμαν στην Κύπρο, ο βασιλιάς Ιανός (1398-1432) έστειλε στην Αλυκή (=Λάρνακα) δύναμη στρατιωτών του υπό τον Ιάκωβο ντε Φλωρύ για να τους αντιμετωπίσουν. Στη μάχη που ακολούθησε, τόσο ο Ιάκωβος ντε Φλωρύ όσο και μερικοί άλλοι σκοτώθηκαν.

2. Ιάκωβος ντε Φλωρύ: Άλλο μέλος της ίδιας οικογένειας, που απαντάται ως κάτοχος αξιωμάτων του βασιλείου της Κύπρου, επίσης κατά το πρώτο μισό του 15ου αιώνα. Κατά τον Λεόντιο Μαχαιρά, ο Ιάκωβος ντε Φλωρύ ανέλαβε το αξίωμα του αδετούρη (ελεγκτή) του βασιλείου της Κύπρου, με τη στέψη του βασιλιά Ιωάννη Β' (διαδόχου του Ιανού), το 1432. Ωστόσο ο αξιωματούχος αυτός δεν φαίνεται να είναι το ίδιο πρόσωπο με τον Ιάκωβο ντε Φλωρύ που φέρει τον τίτλο του κόμητα της Γιάφφα και που δρα λίγο αργότερα. Όμως τον τίτλο του κόμητα της Γιάφφα ίσως τον είχε πάρει αυτός ο Ιάκωβος ή άλλο μέλος της οικογένειας, και τον είχε διαβιβάσει σε διάδοχό του, αφού ο Ιάκωβος ντε Φλωρύ που απαντάται στη συνέχεια αναφέρεται ως δεύτερος κόμης της Γιάφφα (πρβλ. G. Hill, A History of Cyprus, vol. Ill, 1972, pp. 533,562,580,589, όπου κι αναφορές στις πηγές).

3. Ιάκωβος ντε Φλωρύ: Στο Χρονικόν του Γεωργίου Βουστρωνίου ο Ιάκωβος ντε Φλωρύ απαντάται να φέρει τον τίτλο του κόμητα της Γιάφφα επί ημερών της βασίλισσας Καρλόττας (1458-1460), διαδόχου του Ιωάννη Β'. Ο Βουστρώνιος τον αναφέρει ως κούντη τε Τζάφ μισέρ Τζάκο τέ Φλουρῆ  ή και Φλουρῆν, δηλαδή με το «κυπριοποιημένο» επίθετο που χρησιμοποιείται και σήμερα στην Κύπρο.

Το 1458 η βασίλισσα Καρλόττα ανέθεσε στον κόμη Ιάκωβο ντε Φλωρύ να διεξαγάγει τις ανακρίσεις γύρω από τις δραστηριότητες του Αποστόλε, δηλαδή του νεαρού ετεροθαλούς αδελφού της ο οποίος τελικά διέφυγε από την Κύπρο αλλ' επανήλθε και, δυο χρόνια αργότερα, την εκθρόνισε κι ανήλθε στον θρόνο ως Ιάκωβος Β' (1460-1473). Στη διαμάχη Καρλόττας - Ιακώβου Β', ο Ιάκωβος ντε Φλωρύ παρέμεινε πιστός στην πρώτη και νόμιμη βασίλισσα κι ήταν μεταξύ των Κυπρίων ευγενών που κατέφυγαν μαζί της στο κάστρο της Κερύνειας όπου και πολιορκήθηκαν από τις δυνάμεις του Ιακώβου Β' τον οποίο κι ενίσχυε στρατός Μαμελούκων της Αιγύπτου.

Στο μεταξύ, λίγο πιο πριν, ο Ιάκωβος ντε Φλωρύ είχε έλθει σε αντιπαράθεση με πολλούς ευγενείς στην Κύπρο οι οποίοι και τον θεωρούσαν ιδιαίτερα αντιπαθητικό, μάλιστα έφθασαν και σε ανοικτές εναντίον του κατηγορίες, θεωρώντας ότι ευθυνόταν σε μεγάλο βαθμό για τους «αδέξιους χειρισμούς» στον έλεγχο του βασιλείου της Κύπρου, που οδήγησαν στο να περιέλθει η εξουσία στα χέρια των Ελλήνων και «ανάξιων ανθρώπων». Τούτο μαρτυρείται σε σωζόμενη επιστολή, ημερομηνίας 25.9.1455. Μέσα σ' αυτό το εχθρικό κλίμα, ο Ιάκωβος ντε Φλωρύ εγκατέλειψε την πρωτεύουσα Λευκωσία τότε, κι εγκαταστάθηκε οικογενειακώς στην Αμμόχωστο. Ωστόσο δεν είναι δυνατό να θεωρείται ο Ιάκωβος ντε Φλωρύ τόσο υπεύθυνος για την αύξηση της δύναμης του ελληνικού κόμματος της Κύπρου τότε. Τούτο οφειλόταν κυρίως στην Ελληνίδα βασίλισσα της Κύπρου Ελένη* Παλαιολογίνα, σύζυγο του Ιωάννη Β' και μητέρα της Καρλόττας η οποία ήταν, έτσι, Ελληνίδα κατά το ήμισυ. Αλλά κι ο βασιλιάς Ιάκωβος Β' ήταν κατά το ήμισυ Έλληνας, γιος του Ιωάννη Β' και της Ελληνίδας ερωμένης του Μαριέττας από την Πάτρα.

Πάντως και ο Ιάκωβος ντε Φλωρύ είχε Ελληνίδα σύζυγο και οι όποιες δραστηριότητές του υπέρ του ελληνικού κόμματος της Κύπρου μάλλον θα συνεχίστηκαν και μετά τον θάνατο της Ελένης Παλαιολογίνας το 1458. Τον ίδιο αυτό χρόνο ο κόμης ντε Φλωρύ απαντάται να δρα στο πλευρό της βασίλισσας Καρλόττας, όπως ανεφέρθη πιο πάνω. Το 1463 έφυγε από την Κερύνεια, την οποία εξακολουθούσε να πολιορκεί ο Ιάκωβος Β', με αποστολή στην Κωνσταντινούπολη, κατ' εντολήν ή εξ ονόματος της Καρλόττας. Η ίδια η Καρλόττα, πάντως, είχε εγκαταλείψει την Κύπρο από το 1462 και μόνο η Κερύνεια παρέμενε ακόμη υπό τον έλεγχο των υποστηρικτών της.  Όπως γράφει ο Γεώργιος Βουστρώνιος, αυτός ο Ιάκωβος ντε Φλωρύ ήταν νυμφευμένος με μια Ελληνίδα ευγενή, της γνωστής βυζαντινής οικογένειας των Καντακουζηνών. Μια αδελφή της ήταν, λέγει, παντρεμένη με κάποιον πασά που διέμενε στην Κωνσταντινούπολη (η οποία πριν από δέκα ακριβώς χρόνια, το 1453, είχε αλωθεί από τους Τούρκους). Από άλλες πηγές (Estienne de Lusignan) γνωρίζουμε ότι ο ντε Φλωρύ είχε σταλεί στην Κωνσταντινούπολη με αποστολή να πείσει τον Οθωμανό σουλτάνο Μεχμέτ να βοηθήσει την Καρλόττα στον αγώνα της κατά του Ιακώβου Β' ο οποίος είχε την υποστήριξη του Μαμελούκου σουλτάνου της Αιγύπτου. Μάλιστα, σ' αντάλλαγμα, είχε προταθεί τον φόρο υποτελείας που από το 1426 μέχρι τώρα η Κύπρος κατέβαλλε κάθε χρόνο στο Κάιρο, στο εξής να τον καταβάλλει στην Κωνσταντινούπολη.

Η αποστολή του Ιακώβου ντε Φλωρύ στην Κωνσταντινούπολη δεν είχε κανένα αποτέλεσμα. Αντίθετα, ο ίδιος ο ντε Φλωρύ προσπάθησε να διευθετήσει και κάποια οικογενειακά ζητήματα με τον σύγαμβρό του, έναν ισχυρό πασά του οποίου το όνομα δεν γνωρίζουμε. Ήρθε όμως σε σύγκρουση με τον πασά αυτόν, και κλείστηκε για λίγο στη φυλακή και στη συνέχεια εκτελέστηκε με αποκεφαλισμό. Ο Βουστρώνιος προσθέτει ακόμη ότι το πτώμα του το έκαψαν στην πυρά.

4. Πέτρος ντε Φλωρύ: Ο Λεόντιος Μαχαιράς (Χρονικόν, παρ. 542) αναφέρει τον σίρ Πιέρ τε Φλουρήν σαν ένα από τους νεαρούς Κυπρίους ιππότες τους οποίους οι Γενουάτες πήραν το 1374 ως ομήρους στη Γένουα. Τούτο συνέβη μετά την εισβολή των Γενουατών στην Κύπρο (1373-1374), οπότε αρκετοί νέοι ευγενείς εστάλησαν στη Γένουα ως εγγύηση ότι οι πολεμικές αποζημιώσεις της Κύπρου προς τους Γενουάτες θα πληρώνονταν.

5. Ηρακλής ντε Φλωρύ: Αναφέρεται μόνο σε μια περίπτωση, οπότε μαζί με άλλους είχε πάει από την Κύπρο στη Νεάπολη της Ιταλίας το 1473. Ήταν τότε που, μετά τον θάνατο του Ιακώβου Β', άρχισε στην Κύπρο αγώνας επικράτησης με κύριους αντιπάλους τους Βενετούς και τους Καταλανούς και Σικελούς. Οι δεύτεροι υπηρετούσαν τα συμφέροντα του βασιλιά της Νεαπόλεως Φερδινάνδου*, προς τον οποίο εστάλη ο ντε Φλωρύ μαζί με άλλους. Αποστολή είχαν να ενημερώσουν τον Φερδινάνδο για τις εξελίξεις στην Κύπρο και να ζητήσουν ενεργότερη ανάμειξή του στις εξελίξεις. Η αποστολή αυτή του ντε Φλωρύ φανερώνει ότι η οικογένεια ήταν αντίπαλη των Βενετών και τούτο μπορεί να θεωρηθεί ως φυσιολογική εξέλιξη μετά τη ρήξη της οικογένειας με τους ευγενείς της Λευκωσίας που την κατηγορούσαν ότι συνέβαλε στην αύξηση της ισχύος του ελληνικού κόμματος στο νησί, λίγα χρόνια πιο πριν.

* Τελικά φαίνεται ότι η οικογένεια ντε Φλωρύ είχε βαδίσει προς τον εξελληνισμό της, πράγμα που συνέβη και με αρκετές άλλες οικογένειες ευγενών. Μέλη της οικογένειας θα ζούσαν στην Κύπρο και κατά την περίοδο της Βενετοκρατίας. Ο πλήρης εξελληνισμός μελών της οικογένειας (όσων παρέμειναν στην Κύπρο) θα έγινε μετά την κατάκτηση του νησιού από τους Τούρκους το 1570-71. Όπως είναι γνωστό, οι Τούρκοι απαγόρευσαν την παραμονή ξένων στην Κύπρο, κι όσοι θα παρέμεναν έπρεπε να γίνουν είτε Μουσουλμάνοι είτε Χριστιανοί Ορθόδοξοι. Η χρησιμοποίηση μέχρι σήμερα στην Κύπρο του επιθέτου Φλουρής αποδεικνύει τα πιο πάνω.