Τράπεζα Κύπρου & Εφημερίδα Πολίτης

Μεσαιωνική οικογένεια της Κύπρου, της οποίας διάφορα μέλη απαντώνται να συμμετέχουν στις κυπριακές εξελίξεις από τα μέσα του 14ου αιώνα. Μέλη της οικογένειας απαντώνται και στην Ιταλία.

Η οικογένεια Φλάτρο ήταν μια των πλουσίων οικογενειών της Λευκωσίας που το 1567 συνεισέφεραν για την ανέγερση των νέων, βενετσιάνικων, οχυρώσεων της πρωτεύουσας, εν όψει της αναμενόμενης τουρκικής επίθεσης κατά της Κύπρου. Οι Βενετοί, τιμώντας τη συμβολή αυτή της οικογένειας, έδωσαν την ονομασία Φλάτρο σε ένα των προμαχώνων στην ανατολική πλευρά της πόλης.

Γνωστότερα μέλη της οικογένειας είναι:

Αλοΐσιος Φλάτρο: Μέλος της οικογένειας Φλάτρο που, στις αρχές του 16ου αιώνα, ζούσε στη Βενετία πολύ πλούσια. Τιμήθηκε από τη Δημοκρατία της Βενετίας και στα 1525 ανακηρύχθηκε εκεί, από τον δόγη, ως ιππότης.

Γεώργιος Φλάτρο: Μέλος της οικογένειας, υποστηρικτής της βασίλισσας της Κύπρου Καρλόττας (1458-1460), ακόμη και μετά την εκθρόνισή της από τον ετεροθαλή αδελφό της Ιάκωβο Β' και τη φυγή της από την Κύπρο. Το 1475 ο Γεώργιος Φλάτρο αποτελούσε μέλος της ακολουθίας της Καρλόττας στη Ρώμη. Πιθανώς ο Γεώργιος Φλάτρο είχε διαφύγει από την Κύπρο, ακολουθώντας την Καρλόττα στην Ευρώπη.

Ιωάννης Φλάτρο: Ευγενής της Λευκωσίας επί ημερών του βασιλιά της Κύπρου Ιανού (1398-1432). Μετά την ήττα του βασιλιά Ιανού από τους Μαμελούκους της Αιγύπτου στη Χοιροκοιτία το 1426, οι Μαμελούκοι εισβολείς βάδισαν κατά της πρωτεύουσας Λευκωσίας. Ο Ιωάννης Φλάτρο ήταν ένας των λίγων ευγενών της κυπριακής πρωτεύουσας που προσπάθησαν να χειριστούν τον κίνδυνο με διπλωματικότητα. Η βασιλική οικογένεια είχε ήδη διαφύγει, ο ίδιος ο βασιλιάς ήταν αιχμάλωτος και ο στρατός διασκορπισμένος. Ο Ιωάννης Φλάτρο και άλλοι Λευκωσιάτες ευγενείς βγήκαν από τα τείχη της πόλης, υποδέχθηκαν ευγενικά τους Μαμελούκους και τους προσκάλεσαν να εισέλθουν στην πόλη. Ο Ιωάννης Φλάτρο, που φαίνεται ότι ήταν αξιωματούχος του βασιλείου («γραμματικός τούς λογαριασμούς τῶν ἐμπαλίων», δηλαδή υπεύθυνος επί των οικονομικών των διοικητικών περιφερειών της Κύπρου, κατά τον Λεόντιο Μαχαιρά-Χρονικόν, παρ. 693), συζήτησε με τους αρχηγούς των εισβολέων την οικονομική κατάσταση του βασιλείου της Κύπρου (πιθανότατα ύστερα από αξιώσεις των εισβολέων, οι οποίοι αργότερα διαπραγματεύθηκαν το ύψος του φόρου υποτελείας που επεβλήθη στην Κύπρο, όπως και τα λύτρα γι’ απελευθέρωση του βασιλιά Ιανού και των άλλων αιχμαλώτων τους).

Το 1432, όταν πέθανε ο βασιλιάς Ιανός και στον θρόνο ανήλθε ο γιος του Ιωάννης Β', ο Ιωάννης Φλάτρο είχε σταλεί ως πρέσβης στο Κάιρο για ν' αναγγείλει στον σουλτάνο την εξέλιξη αυτή.

Ιωάννης Φλάτρο: Ένας άλλος Ιωάννης Φλάτρο αναφέρεται από τον Φλώριο Βουστρώνιο ότι είχε τιμηθεί από τον βασιλιά της Κύπρου Ιάκωβο Β' (1460 -1473) με παραχώρηση σ' αυτόν ενός φέουδου. Φαίνεται ότι παρά τη συμπάθεια της οικογένειας Φλάτρο προς τη βασίλισσα Καρλόττα (αντίπαλο του Ιακώβου Β'), αυτός ο Ιωάννης Φλάτρο είχε ακολουθήσει διαφορετικό δρόμο.

Φλάτρι Φλάτρο: Ήταν μεταξύ εκείνων που είχαν πολεμήσει κατά των Τούρκων εισβολέων, υπερασπίζοντας τη Λευκωσία, το 1570. Μετά τη πτώση της Λευκωσίας (9 Σεπτεμβρίου του 1570), ο Φλάτρι Φλάτρο ήταν μεταξύ εκείνων που όχι μόνο επέζησαν αλλά και κατόρθωσαν να διαφύγουν. Αυτός ο Φλάτρι Φλάτρο αναφέρεται ότι ήταν ξάδελφος του Ιωάννη Φιλίππου ντε Λουζινιάν και του (αδελφού του) Στέφανου (Εστιέν) ντε Λουζινιάν, του γνωστού ιστορικού.

Άλλα δύο μέλη αυτής της οικογένειας μάς είναι γνωστά κατά τον 16ο αιώνα, τα τελευταία μέλη της οικογένειας που απαντώνται στην Κύπρο. Και είναι τα ακόλουθα:

Ούγκο Φλάτρο: Φαίνεται ότι κατά το 1570, οπότε εισέβαλαν στην Κύπρο οι Οθωμανοί Τούρκοι, ο Ούγκο Φλάτρο ήταν ηγετικός παράγοντας μεταξύ όλων των ευγενών της Κύπρου (ή της Λευκωσίας) τότε, αλλά επίσης έχαιρε μεγάλης εκτιμήσεως από τους ίδιους τους Βενετούς, διότι κατά την πολιορκία της Λευκωσίας από τους Τούρκους ανέλαβε υψηλή διοικητική θέση στην ηγεσία της άμυνας της πόλης.

Η οικογένεια Φλάτρο είχε, βεβαίως, συνεισφέρει πολλά στην όλη προσπάθεια εσπευσμένης οχύρωσης της Λευκωσίας, όπως είναι γνωστό, γι' αυτό και ένας από τους προμαχώνες των νέων οχυρώσεων (που ανεγέρθηκαν μεταξύ του 1567 και του 1570) πήρε το όνομα «Προμαχώνας Φλάτρο». Πέραν τούτου όμως, ο Ούγκο Φλάτρο περιλαμβανόταν μεταξύ των πέραν των δέκα Κυπρίων ευγενών που στρατεύθηκαν τότε, πήραν από τους Βενετούς το αξίωμα του λοχαγού και τέθηκαν επικεφαλής 200 ανδρών πεζικού ο κάθε ένας. Λίγο αργότερα όμως, οι 200 άνδρες του τέθηκαν υπό τη διοίκηση Ιταλού αξιωματικού, του Τζιοβάννι Φιλίππο από το Μιλάνο, ο δε Ούγκο Φλάτρο ανέλαβε τη διοίκηση λόχου ευγενών Κυπρίων που είχαν επιστρατευθεί. Ο ίδιος ο Ούγκο Φλάτρο είχε επίσης, τιμητικά ασφαλώς, αναλάβει και το αξίωμα του υπαρχηγού του προβλεπτή, δηλαδή του υπαρχηγού του ανώτατου στρατιωτικού διοικητή, σύμφωνα προς τη μαρτυρία του ιερωμένου Άντζελο Καλλέπιο, ο οποίος επίσης ευρισκόταν στη Λευκωσία τότε.

Όμως γενικός προβλεπτής είχε διοριστεί το 1570 ο Σεμπαστιάνο Βενιέρο, που δεν κατόρθωσε να φθάσει στην Κύπρο από τη Βενετία και να αναλάβει τα καθήκοντά του. Θα πρέπει να θεωρήσουμε, συνεπώς, ότι ο Ούγκο Φλάτρο είχε μάλλον αναλάβει ως βοηθός (υπαρχηγός) του Νίκολο Ντάντολο (ή Δάνδολο), που το 1569-1570 ήταν ο τοποτηρητής της Βενετίας στην Κύπρο (και ίσως ο εκτελών και χρέη γενικού προβλεπτή εφόσον δεν είχε φθάσει ο Βενιέρο). Ο Ντάντολο ηγήθηκε της αντίστασης της Λευκωσίας και σκοτώθηκε την ημέρα της αλώσεώς της από τους Τούρκους, στις 9 Σεπτεμβρίου του 1570.

Ο Ούγκο Φλάτρο ετέθη, κατά τη διάρκεια της πολιορκίας της Λευκωσίας από τους Τούρκους, επικεφαλής σώματος ευγενών και άλλων (που ο κάθε ένας διοικούσε δική του ομάδα ανδρών) και με ένα σύνολο 750 ανδρών, ανέλαβε την υπεράσπιση του προμαχώνα Κωνστάντζο, στο νοτιοανατολικό τμήμα της πόλης. Ο προμαχώνας αυτός δέχθηκε πολύ μεγάλο βάρος της τουρκικής επίθεσης, και κατά παράδοσιν, επ' αυτού στήθηκε το πρώτο τουρκικό λάβαρο, γι' αυτό αργότερα κτίστηκε πάνω στον προμαχώνα αυτόν το τέμενος του Μπαϊρακτάρη (=Σημαιοφόρου), οι δε Τούρκοι μετονόμασαν τον προμαχώνα από Κωνστάντζο σε Μπαϊρακτάρ. Στον προμαχώνα αυτόν, ο Ούγκο Φλάτρο πολέμησε γενναία εναντίον των Τούρκων. Σκοτώθηκε δε κατά την ημέρα της αλώσεως της Λευκωσίας, δηλαδή στις 9 Σεπτεμβρίου του 1570.

Τζιοβάννι (Ιωάννης) Φλάτρο: Ο Ιωάννης Φλάτρο πολέμησε επίσης εναντίον των Τούρκων το 1570, υπερασπιζόμενος και αυτός την πρωτεύουσα Λευκωσία. Ήταν ένας των ευγενών της Κύπρου που επιστρατεύθηκαν πριν ακόμη αρχίσει ο πόλεμος, πήραν από τους Βενετούς τον βαθμό του λοχαγού και ετέθησαν επικεφαλής σωμάτων από 200 άνδρες ο κάθε ένας.

Και ο Ιωάννης Φλάτρο σκοτώθηκε επίσης στη Λευκωσία, μαχόμενος εναντίον των απειραρίθμων Τούρκων εισβολέων.

*Με τον θάνατο των μελών της αυτών, και τη σφαγή, πιθανότατα, άλλων μετά την κατάληψη της Λευκωσίας από τους Τούρκους, η οικογένεια των Φλάτρο εξαλείφθηκε και, όπως συνέβη και με τις υπόλοιπες οικογένειες ευγενών της Κύπρου, δεν απαντάται πλέον στο νησί.

*Ο Γεώργιος Βουστρώνιος, στη Διήγησή του, αναφέρει έναν εμίρη στο Κάιρο, κατά το 1458, γράφοντας ότι εἶναι Κυπριώτης ἀπό τούς Φλάτριδες. Δεν είναι γνωστό ποιος ήταν αυτός και πώς βρέθηκε να έχει τον τίτλο του εμίρη κοντά στον σουλτάνο του Καΐρου. Κατά τον Βουστρώνιο, όταν ο Ιάκωβος Β' (Αποστόλε) είχε πάει τότε στο Κάιρο και ζητούσε βοήθεια από τον σουλτάνο για να εκθρονίσει την ετεροθαλή αδελφή του Καρλόττα από τον θρόνο της Κύπρου, αυτός ο εμίρης από την οικογένεια των Φλάτρο προσπαθούσε να τον εμποδίσει. Ωστόσο τελικά ο Ιάκωβος εξασφάλισε τη βοήθεια του σουλτάνου και πέτυχε να εκθρονίσει την Καρλόττα.