Φικάρδος Θωμάς
Γνωστό και σημαντικό μέλος της μεσαιωνικής κυπριακής οικογένειας Φικάρδο ή Φικάρδι (Ficardo ή Ficardi), στο επώνυμο της οποίας φαίνεται ότι οφείλει την ονομασία του το χωριό Φικάρδου.
Η οικογένεια Φικάρδο ήταν μια από τις πλούσιες και ισχυρές οικογένειες ευγενών της Κύπρου, τουλάχιστον κατά τον 15ο αιώνα, και αναφέρεται σε διάφορες πηγές. Ο Estienne de Lusignan παραδίδει επώνυμο οικογένειας Ficardi στην Ιταλία και Ficards στη γαλλική έκδοση του έργου του. Ωστόσο ένα μέλος της ιδιαίτερα, ο Θωμάς Φικάρδος, αναφέρεται τόσο από τον χρονογράφο Γεώργιο Βουστρώνιο (που τον ονομάζει μισέρ Τουμάζο Φικάρδον) όσο κι από τον Σανούτο κι από άλλες πηγές, περιλαμβανομένων εγγράφων της Δημοκρατίας της Βενετίας του 15ου/16ου αιώνα.
Ο Θωμάς Φικάρδος ήταν έμπιστος του βασιλιά της Κύπρου Ιακώβου Β' του Νόθου (1460-1473), κατά δε τον χρόνο θανάτου του βασιλιά (1473) κατείχε το αξίωμα του καγκελαρίου (καντζιλιέρη κατά τον Βουστρώνιο). Υπό την ιδιότητά του αυτή, εκλήθη από τον ετοιμοθάνατο βασιλιά Ιάκωβο στο τέλος Μαΐου του 1473 και συνέταξε τη διαθήκη του, σύμφωνα προς τις βασιλικές εντολές.
Μετά τον θάνατο του βασιλιά Ιακώβου Β' (που ως γνωστόν αναφέρεται ότι είχε δολοφονηθεί από πράκτορες των Βενετών, προφανώς με δηλητηρίαση, κι είχε ξεψυχήσει στις 5 Ιουνίου 1473), ο Θωμάς Φικάρδος διατήρησε το αξίωμα του καγκελαρίου της βασίλισσας Αικατερίνης Κορνάρο. Αναμείχθηκε τότε στην ανώμαλη κατάσταση που είχε δημιουργηθεί με τον θάνατο του Ιακώβου Β' και στον αγώνα των διαφόρων παρατάξεων για επικράτηση στην Κύπρο. Ο Θωμάς Φικάρδος παρέμεινε μάλλον πιστός στη χήρα του Ιακώβου Β', δηλαδή στη βασίλισσα Αικατερίνη Κορνάρο και κατά τα τέλη του 1473 και τις αρχές του 1474 ήταν σύνδεσμος μεταξύ αυτής και ανωτάτων απεσταλμένων της Βενετίας που, υποτίθεται, προστάτευαν την ίδια και τα συμφέροντά της. Μάλιστα σε μερικές περιπτώσεις μετείχε, μαζί με τους Βενετούς, στις ανακρίσεις αντιπάλων τους που κρατούνταν στην Αμμόχωστο.
Τον Μάιο του 1476 ο Θωμάς Φικάρδος εστάλη από τη βασίλισσα Αικατερίνη Κορνάρο ως πρέσβυς της στον σουλτάνο του Καΐρου Καϊτμπάι, σε μια λεπτή πολιτική αποστολή: να πείσει τον Μαμελούκο σουλτάνο ότι η βασίλισσα Αικατερίνη έτρεφε φιλειρηνικά αισθήματα απέναντί του, και να του εξηγήσει την ανώμαλη κατάσταση στην Κύπρο, λόγω της οποίας είχε καθυστερήσει η καταβολή του ετήσιου φόρου που πλήρωνε η Κύπρος στην Αίγυπτο. Απαντώντας ο σουλτάνος στη βασίλισσα της Κύπρου, της γράφει στις 10 Μουχαρράμ του 881 (5 Μαΐου του 1476) ότι είχε υποδεχθεί θερμά τον απεσταλμένο της Θωμά Φικάρδο, στη συνέχεια την συγχαίρει θερμά για την επικράτησή της επί των εχθρών της των Καταλανών, αποδέχεται τις δικαιολογίες για την καθυστέρηση καταβολής του φόρου υποτελείας (λόγω των ταραχών αλλά και καταστροφικής επιδρομής ακρίδων στην Κύπρο) και ζητεί την καταβολή δυο ετήσιων δόσεων του φόρου. Επίσης στέλλει στη βασίλισσα διάφορα δώρα και την πληροφορεί ότι αποφυλάκισε ήδη τον προηγούμενο απεσταλμένο της (που είχε φυλακιστεί γιατί δεν κατόρθωσε να πείσει τον σουλτάνο για τις προθέσεις του κι εκείνες του βασιλείου της Κύπρου), κι άλλους αιχμαλώτους. Τέλος, πληροφορεί τη βασίλισσα ότι είχε αναλάβει και τα έξοδα παραμονής στο Κάιρο του πρέσβη της, δηλαδή του Θωμά Φικάρδου (G. Hill, A History of Cyprus, III, p. 725, όπου κι αναφορά στις πηγές. Για τον Θωμά Φικάρδο βλέπε επίσης στο ίδιο έργο, pp. 652, 696, 731, 735, 742). Είναι φανερό ότι ο Θωμάς Φικάρδος είχε αποδειχθεί ικανός διπλωμάτης στο Κάιρο, δεδομένου μάλιστα ότι ο προηγούμενος απεσταλμένος στον σουλτάνο είχε καταλήξει στη φυλακή.
Ωστόσο τρία χρόνια αργότερα ο Θωμάς Φικάρδος συνελήφθη από τους Βενετούς, μαζί με άλλους Κυπρίους ευγενείς, κι εστάλη στη Βενετία. Η απόφαση είχε παρθεί από το Συμβούλιο των Δέκα της Βενετίας, και η εντολή είχε εκδοθεί στις 10 Αυγούστου 1479. Ο Θωμάς Φικάρδος, ο ναύαρχος του βασιλείου Μούτζιο Κώνσταντζο και άλλοι, είχαν θεωρηθεί από τους Βενετούς ως «ιδιαίτερα αφοσιωμένοι» στη βασίλισσα Αικατερίνη Κορνάρο, την οποία η Βενετία αποδυνάμωνε τώρα, προκειμένου να την αναγκάσει να εκχωρήσει την Κύπρο. Παρά το ότι εκείνοι που στέλλονταν από την Κύπρο στη Βενετία συνήθως δεν επέστρεφαν ποτέ, ωστόσο αναφέρεται ότι ο Θωμάς Φικάρδος κατόρθωσε να επιστρέψει στην Κύπρο τον επόμενο χρόνο, δηλαδή το 1480, και δεν ήταν εύκολο να πείσει κάποιος τότε τις αρχές της Βενετίας για τις αγαθές του προθέσεις όταν καθίστατο ύποπτος.
Τον Φεβρουάριο του 1483 ο Θωμάς Φικάρδος εστάλη ξανά από τη βασίλισσα Αικατερίνη Κορνάρο ως πρέσβης στον σουλτάνο του Καΐρου, προκειμένου να δικαιολογηθεί και πάλι για τις καθυστερήσεις στην καταβολή του φόρου υποτελείας. Αυτή τη φορά όμως δεν είχε, όπως φαίνεται, καλές και πειστικές δικαιολογίες. Σώζεται η έκθεση που ο Φικάρδος είχε υποβάλει στον Γεώργιο Κονταρίνι στις 30 Δεκεμβρίου 1483 για την αποστολή του αυτή. Φθάνοντας στο Κάιρο, είχε γίνει δεκτός με ψυχρότητα. Ο σουλτάνος μάλιστα τον διέταξε να παραμείνει στο Κάιρο μέχρι να σταλούν δυο ετήσιες δόσεις του φόρου υποτελείας. Η Αικατερίνη Κορνάρο διαμαρτυρήθηκε στον σουλτάνο και τον παρεκάλεσε ν' απελευθερώσει τον Φικάρδο. Ωστόσο δεν του επετράπη να φύγει από το Κάιρο παρά μόνο ύστερα από πολλούς μήνες, στις 25 Σεπτεμβρίου, οπότε ο σουλτάνος του έδωσε και τα συνηθισμένα δώρα προς τη βασίλισσα της Κύπρου. Ο Θωμάς Φικάρδος πληροφόρησε σχετικά τις αρχές στην Κύπρο, ζητώντας ταυτόχρονα να σταλεί μια γαλέρα για να τον παραλάβει. Επειδή όμως η γαλέρα δεν έφθανε, ο Φικάρδος πήγε στη Δαμιέττη όπου ανέμενε για ένα μήνα. Τελικά μπάρκαρε σ' ένα καράβι που κατόρθωσε να βρει, κι ύστερα από ένα ιδιαίτερα άσχημο ταξίδι 7 ημερών στην οργισμένη θάλασσα, έφθασε στην Πάφο στις 15 Δεκεμβρίου.
Το 1488 ο Θωμάς Φικάρδος απαντάται να είναι και πάλι κρατούμενος των Βενετών (στην Κύπρο) και αυστηρά φρουρούμενος, με πρόθεση να σταλεί ξανά στη Βενετία. Άγνωστο γιατί συνελήφθη, πιθανότατα πάντως επειδή παρέμενε πιστός στη βασίλισσα, η οποία αυτή την εποχή πιεζόταν ιδιαίτερα επίμονα να παραιτηθεί και να εκχωρήσει την Κύπρο στη Βενετία. Στη Βενετία εστάλη με αυστηρή φρούρηση ο Θωμάς Φικάρδος για δεύτερη φορά, το 1488, και φυλακίστηκε. Αλλά για δεύτερη επίσης φορά κατόρθωσε να επιβιώσει και με απόφαση του Συμβουλίου των Δέκα, ημερομηνίας 19 Σεπτεμβρίου 1489, αφέθηκε ελεύθερος. Στο μεταξύ όμως η Αικατερίνη Κορνάρο είχε εκχωρήσει την Κύπρο στη Βενετία και είχε αναχωρήσει από το νησί για να μη επιστρέψει ποτέ πια. Εν τούτοις ο Θωμάς Φικάρδος φαίνεται ότι επέστρεψε και πάλι, γιατί απαντάται σε κατάλογο των Κυπρίων φεουδαρχών γύρω στα 1510, με ετήσιο εισόδημα 550 δουκάτων.