Τράπεζα Κύπρου & Εφημερίδα Πολίτης

Όνομα δυο μεγάλων δουκών της Τοσκάνης (Ιταλία) που σχετίστηκαν με την Κύπρο κατά το πρώτο μισό του 17ου αιώνα.

Φερδινάνδος Α΄: Μέγας δούκας της Τοσκάνης (1587-1609), μέλος του οίκου των Μεδίκων που επανειλημμένα ο στόλος του συγκρούστηκε με τους Τούρκους, σε μια δε περίπτωση είχε συντρίψει τον τουρκικό στόλο στο Αιγαίο κι είχε πάρει 700 Τούρκους αιχμαλώτους, μαζί με 9 καράβια τους και λάφυρα από πολύτιμους λίθους αξίας 2.000.000 δουκάτων. Τούτο συνέβη στις 21.10.1608. Τρία μόνο πολεμικά καράβια του Φερδινάνδου Α' βρίσκονταν την εποχή εκείνη κοντά στην Κύπρο, υπό την αρχηγία του Γουλιέλμου ντε Μπορεγκάρντ. Ο τελευταίος, που παρακολουθούσε τις ναυτικές δραστηριότητες των Τούρκων στην ανατολική Μεσόγειο, βρισκόταν στην Κύπρο κατά τα μέσα του Οκτώβρη του 1608, όπου βρήκε ένα ακόμη χριστιανικό καράβι που ονομαζόταν «Ιπτάμενος Δράκος». Με τέσσερα συνολικά καράβια επετέθη λίγο αργότερα, κοντά στη Ρόδο, κατά του τουρκικού στόλου από 40 καράβια υπό την αρχηγία ενός εξωμότη   Έλληνα, του Μουσταφά. Ο στόλος αυτός έπλεε μεταξύ Κύπρου και νότιας Μικρός Ασίας, με κατεύθυνση το Αιγαίο, όταν συντρίφθηκε από τα καράβια του Φερδινάνδου.

Ήδη από τον προηγούμενο χρόνο (1607), ο Φερδινάνδος Α' είχε σχεδιάσει μεγάλη εκστρατεία στην Ανατολή, το δε σχέδιο του αυτό περιελάμβανε και την Κύπρο. Συγκεκριμένα το σχέδιο του Φερδινάνδου προέβλεπε αρχικά επίθεση κατά της Κύπρου (η οποία κατεχόταν από τους Τούρκους) και κατάκτηση της. Στη συνέχεια, κι αφού η Κύπρος θα διασφαλιζόταν, θα χρησιμοποιείτο ως βάση για εξόρμηση του Φερδινάνδου κατά της Συρίας με σκοπό να την κατακτήσει. Ήδη, ο Φερδινάνδος είχε συνάψει συμμαχία με τον εμίρη των Δρούσων Φάχρ εv-Ντίν και τον επίσης εμίρη Τζαμπουλάτ που και οι δυο είχαν επαναστατήσει κατά του σουλτάνου. Έτσι η σχεδιαζόμενη εκστρατεία του Φερδινάνδου θα ήταν προς το κοινό συμφέρον του ιδίου και των δυο εμίρηδων τους οποίους και θα βοηθούσε.

Ο τότε πρέσβης της Βενετίας στη Φλωρεντία (πρωτεύουσα της Τοσκάνης) Φραγκίσκος Μοροζίνι, σε έκθεση του προς τις βενετικές αρχές, έγραφε ότι ο Φερδινάνδος επηρεάστηκε στον σχεδιασμό της εκστρατείας του από ένα Κύπριο αποστάτη Δομινικανό μοναχό, που βρισκόταν σε στενή επαφή με τον δούκα στη Φλωρεντία. Αναφέρεται επίσης ότι ο Φερδινάνδος δεν σκόπευε να κρατήσει την Κύπρο, αλλά υ' αποκτήσει τον τίτλο του βασιλιά του νησιού, κι ήταν διατεθειμένος να το πωλήσει στη Βενετία (από την οποία το είχαν κατακτήσει οι Τούρκοι το 1570-71).

Ο Φερδινάνδος είχε συγκεντρώσει και τον στόλο που θεωρούσε απαραίτητο για την εκστρατεία του στην Κύπρο (αρχικά), που περιελάμβανε 8 γαλέρες, 9 γαλεόνια και άλλα καράβια που θα μετέφεραν δύναμη πέραν των 2.200 στρατιωτών, υπό την αρχηγία του μαρκησίου Φραγκίσκου ντελ Μόντε. Υπήρχαν επίσης πληροφορίες ότι τον στρατό του Φερδινάνδου θα ενίσχυαν και 6.000 περίπου Κύπριοι, που ήσαν πρόθυμοι να επαναστατήσουν κατά των Τούρκων.

Ωστόσο ο στόλος του Φερδινάνδου διασπάστηκε στη θάλασσα, και μέρος του μόνο έφθασε στην Αμμόχωστο στις 24 του Μαΐου του 1608. Η φρουρά των Τούρκων της Αμμοχώστου τρομοκρατήθηκε, αν και είχε ενισχυθεί με 400 Γενίτσαρους, ιδίως γιατί οι οχυρώσεις της πόλης ήσαν ασυντήρητες και ανεπαρκείς. Ωστόσο όταν ο ντελ Μόντε αποβίβασε μερικούς στρατιώτες στη ξηρά, η Αμμόχωστος παρέμεινε ήσυχη και δεν εκδηλώθηκε αντίδραση, μέχρι να πλησιάσουν. Όταν οι Ιταλοί πλησίασαν, κι αφού ατύχησαν στο ν' ανατινάξουν την πύλη, δέχθηκαν ξαφνική επίθεση από τους Τούρκους που σκότωσαν 25 απ' αυτούς. Τότε επετέθησαν άλλοι 150 άνδρες του ντελ Μόντε, που κατανίκησαν τους Τούρκους οι οποίοι είχαν βγει από τα τείχη. Εντούτοις δεν σημειώθηκε καμιά ενέργεια εκ μέρους των Ελλήνων της πόλης (όπως αναμενόταν) κατά των Τούρκων, κι εφόσον ο στόλος του Φερδινάνδου δεν είχε αρκετές προμήθειες, τελικά απεχώρησε. Η μη αντίδραση των Ελλήνων της Αμμοχώστου λέγεται ότι οφειλόταν στο γεγονός ότι αυτοί δεν βρίσκονταν εκεί επειδή οι Τούρκοι (που είχαν υποψιαστεί ή πληροφορηθεί το σχέδιο) τους είχαν απομακρύνει στο εσωτερικό του νησιού.

Ο Μαξιμιλιάνο Τρόνκι, γράφοντας 25 χρόνια αργότερα, λέγει ότι οι Τούρκοι είχαν τρομοκρατηθεί από την εμφάνιση του στόλου του Φερδινάνδου στην Αμμόχωστο, κι είχαν συγκεντρώσει εκεί όλες τους τις δυνάμεις, αναφέρει μάλιστα ότι ήσαν έτοιμοι να παραδοθούν. Βέβαια αυτά ήσαν υπερβολικά μάλλον, αφού η υπερβολή εξυπηρετούσε τα σχέδια του Τρόνκι.

Ο στόλος του Φερδινάνδου Α' επέστρεψε στην Ιταλία στις 2 Αυγούστου του 1608. Ο Φερδινάνδος πιθανό να επιχειρούσε ξανά να στείλει δυνάμεις του στην Κύπρο, όμως πέθανε στις 7.2.1609.

Από τους εμίρηδες συμμάχους του, ο Τζαμπουλάτ σκοτώθηκε σε μάχη στις 24.10.1607. Όμως ο εμίρης Φάχρ εν-Ντίν επιβίωσε και δεν νικήθηκε από τους Οθωμανούς, μάλιστα τον Σεπτέμβρη του 1609 ανανέωσε τη συμμαχία του με την Τοσκάνη, συνεργαζόμενος με τον Κόσι-μο Β', διάδοχο του Φερδινάνδου Α' και πατέρα του Φερδινάνδου Β'.

Φερδινάνδος Β': Μέγας δούκας της Τοσκάνης από το 1627 μέχρι το 1670 (γεννήθηκε το 1610), εγγονός του Φερδινάνδου Α'. Προς αυτόν απευθύνθηκε στα 1628 ο Κύπριος Μαξιμιλιάνο Τρόνκι, υποβάλλοντας του σχέδιο για απελευθέρωση της Κύπρου από τον τουρκικό ζυγό. (Βλέπε σχετικά στο λήμμα Τρόνκι Μαξιμιλιάνο).