Τράπεζα Κύπρου & Εφημερίδα Πολίτης

Αρχαία ελληνική θεότητα, κόρη του Ασκληπιού και της Αθηνάς, προσωποποίηση της υγείας. Το όνομά της απαντάται στον ιπποκράτειο όρκο, χαρακτηριζόμενη ως «ύψιστη μητέρα». Ήταν το σημαντικότερο από τα παιδιά του Ασκληπιού και το σπουδαιότερο μέλος της ακολουθίας του. Της αποδίδονταν τιμές όμοιες μ' εκείνες του πατέρα της, με τον οποίο συνλατρευόταν σε πολλά μέρη του αρχαίου ελληνικού κόσμου.

Στην Κύπρο η λατρεία της Υγείας απαντάται τουλάχιστον κατά τα Ελληνιστικά και Ρωμαϊκά χρόνια. Ένα Ασκληπιείον (=ιερό αφιερωμένο στον Ασκληπιό, θεό της ιατρικής, και ταυτόχρονα θεραπευτήριο), αποκαλύφθηκε ύστερα από ανασκαφές στη Νέα Πάφο και χρονολογείται στον 2ο μ.Χ. αιώνα. Σ' αυτό θα πρέπει να ετιμάτο από κοινού ο Ασκληπιός και η Υγεία. Εξάλλου σε αλφαβητική επιγραφή που βρέθηκε στην Παλαίπαφο και χρονολογείται στα τέλη του 2ου π.Χ. αιώνα, η οποία είναι σκαλισμένη στη βάση αγάλματος, αναφέρεται κάποιος Νικίας Νικία Κουριεύς. Ο Νικίας αυτός χαρακτηρίζεται στην επιγραφή ως Ἀσκληπιοῦ καί Ὑγιείας κατά τήν Νῆσον ἱερεύς.

Ο Νικίας αυτός ήταν, δηλαδή, ο αρχιερέας όλων των ιερών του Ασκληπιού και της Υγείας σ' ολόκληρη την Κύπρο.

Άρα, εκτός από το Ασκληπιείον που βρέθηκε στην Πάφο, θα πρέπει να υπήρχαν κι άλλα τέτοια ιερά σε αρκετά άλλα μέρη της Κύπρου.  Ένα τέτοιο ιερό μαρτυρείται ότι υπήρχε στην περιοχή του αρχαίου Κιτίου, από επιγραφή που βρέθηκε στο χωριό Δρομολαξιά της επαρχίας Λάρνακας. Στην επιγραφή αυτή των Ελληνιστικών χρόνων μνημονεύεται κάποιος Ασκληπιόδωρος ως κτίστης (=ιδρυτής) του Ασκληπιείου και αρχιερέας του Ασκληπιού και της Υγείας. Ο Ασκληπιόδωρος ονομάζεται δεύτερος κτίτωρ του ιερού. Συνεπώς εκεί το Ασκληπιείον υφίστατο πιο πριν, καταστράφηκε από κάποια αιτία (ίσως σεισμό) κι αργότερα επανιδρύθηκε από τον αρχιερέα Ασκληπιόδωρο (βλέπε και λήμμα Ασκληπιός).

Ιερά του Ασκληπιού και της Υγείας θα πρέπει να υφίσταντο και στις άλλες μεγάλες αρχαίες πόλεις της Κύπρου, όπως στη Σαλαμίνα και στο Κούριον (και στις δυο αυτές πόλεις, όπως και στην Πάφο, βρέθηκαν αγάλματα του Ασκληπιού και της Υγείας), και σε άλλες περιοχές της Κύπρου. Τα Ασκληπιεία, επειδή λειτουργούσαν κι ως θεραπευτήρια, συνήθως βρίσκονταν κτισμένα σε ωραίες και υγιεινές τοποθεσίες.