Τράπεζα Κύπρου & Εφημερίδα Πολίτης

Απεσταλμένος του αποστόλου Παύλου στην Κύπρο, επίσκοπος Νεαπόλεως κατά το β' μισό του 1ου μ.Χ. αιώνα. Νεάπολις θεωρείται ότι ήταν η Λεμεσός.

Όπως αναφέρεται στον Βίο του αγίου Αυξιβίου, ο απόστολος Παύλος όταν πληροφορήθηκε ότι ο απόστολος Βαρνάβας (ο ιδρυτής της Εκκλησίας της Κύπρου) είχε βρει τραγικό θάνατο στη Σαλαμίνα, έστειλε μερικούς άλλους στην Κύπρο για να στελεχώσουν την ιδρυόμενη τότε Εκκλησία του νησιού. Μεταξύ εκείνων που έστειλε στην Κύπρο ήσαν ο Επαφράς και ο Τυχικός. Ταυτόχρονα, ο απόστολος Παύλος έδωσε εντολή στον άγιο Ηρακλείδιο στην Κύπρο (επίσκοπο Ταμασσού), να εγκαταστήσει τον μεν Επαφρά ως επίσκοπο στην Πάφο, τον δε Τυχικό ως επίσκοπο στη Νεάπολη. Επίσης, τον Αυξίβιο ως επίσκοπο στους Σόλους, κι άλλους σε άλλες πόλεις του νησιού.

Στις Πράξεις των αποστόλων (20.4) μνημονεύεται ο Τυχικός ως καταγόμενος από τη Μικρά Ασία κι ως ένας των βοηθών/συνοδών του αποστόλου Παύλου. Σε επιστολές, επίσης, του αποστόλου Παύλου, ο ίδιος αναφέρει επανειλημμένα τον Τυχικό, γράφοντας σε μια περίπτωση ότι τον είχε στείλει σε αποστολή στην Έφεσο (ἐπιστολή Πρός Τιμόθεον, 4.12), γράφοντας επίσης ότι ο Τυχικός ήταν ἀγαπητός ἀδελφός καί πιστός διάκονος ἐν Κυρίῳ (επιστολή Πρός Ἐφεσίους. 6.21), παρόμοια γράφει και σε άλλη επιστολή του (Πρός Κολοσσαεῖς, 4.7-8), αλλού πάλι γράφει ότι τον είχε στείλει σε αποστολή στην Νικόπολιν (επιστολή Πρός Τίτον, 3.12).

Προκύπτει, συνεπώς, ότι ο άγιος Τυχικός ήταν στενός και αγαπητός συνεργάτης του αποστόλου Παύλου, αλλά και πολύ δραστήριος. Φαίνεται λοιπόν ότι αυτό τον άνθρωπο είχε αποφασίσει να στείλει στην Κύπρο μαζί με άλλους, για στελέχωση της Κυπριακής Εκκλησίας εκείνη την κρίσιμη μεταβατική περίοδο. Η αποστολή του Τυχικού και των άλλων στην Κύπρο φανερώνει επίσης τη σημασία που απέδιδε ο απόστολος Παύλος στην ίδρυση και ακμή Χριστιανικής Εκκλησίας στο νησί.

Βέβαια άλλη παράδοση αναφέρει ότι ο Τυχικός, τον οποίο ο απόστολος Παύλος αναφέρει σε επιστολές του, είχε γίνει επίσκοπος στη Βιθυνία. Ωστόσο θεωρείται από πολλούς ότι επρόκειτο για το ίδιο πρόσωπο που ο Παύλος επέλεξε να στείλει στην Κύπρο.

Δεν γνωρίζουμε πότε ακριβώς και για πόσο διάστημα ο Τυχικός διετέλεσε επίσκοπος στη Νεάπολη της Κύπρου. Η Εκκλησία, πάντως, τον τιμά στις 8 Δεκεμβρίου. Ωστόσο στο Ρωμαϊκό Μαρτυρολόγιο η μνήμη του ορίζεται στις 18 Απριλίου, ο δε Τυχικός αναφέρεται ως επίσκοπος στην Πάφο κι όχι στη Νεάπολη. Ως επίσκοπο Πάφου τον θεωρεί κι ο αρχιμανδρίτης Κυπριανός. Αντίθετα ο μεσαιωνικός χρονογράφος Λεόντιος Μαχαιράς αναφέρει σαφώς: Τυχικοῦ τοῦ  ἁγιωτάτου ἐπισκόπου Νέας Πόλεως Λεμεσοῦ.

Ως άγιος ο Τυχικός είχε τιμηθεί ιδιαίτερα στην Κύπρο. Μάλιστα ήταν ένας από τους 11 τοπικούς αγίους της Ορθόδοξης Εκκλησίας της Κύπρου που είχαν επιλεγεί το 1248 από τον παπικό ληγάτο, καρδινάλιο Όδωνα ντε Σιατερώ, για να τιμώνται ειδικά κι από τη Λατινική Εκκλησία της Κύπρου κατά την περίοδο της Φραγκοκρατίας.

Παραμένει όμως το ζήτημα: Υπήρξε ο άγιος Τυχικός επίσκοπος Νεαπόλεως/Λεμεσού ή επίσκοπος Πάφου;

Εάν δεν πρόκειται για δυο διαφορετικά πρόσωπα, κι εάν ο Τυχικός που εστάλη από τον Παύλο στην Κύπρο ήταν το σημαντικό πρόσωπο που αναφέρει στις επιστολές του, τότε δεν νομίζουμε πως αυτό τον τόσο άξιο βοηθό του ο απόστολος θα τον έστελνε για ν' αναλάβει μια άσημη και μικρή επισκοπή όπως ήταν εκείνη της Νεαπόλεως/Λεμεσού. Ο αρχιμανδρίτης Κυπριανός τον θεωρεί ως επίσκοπο της σημαντικής Πάφου. Και θα μπορούσε να θεωρηθεί ως επίσκοπος Πάφου, νοουμένου ότι επρόκειτο περί της Νέας Πάφου (δηλαδή της νέας πόλεως/Νεαπόλεως-Πάφου) κι όχι της Παλαιπαφου. Αλλά στον Βίο του αγίου Αυξιβίου ως επίσκοπος Πάφου αναφέρεται ο Επαφράς. Μήπως ο δεύτερος έγινε επίσκοπος στην Παλαίπαφο; Εάν πάλι ο Τυχικός έγινε επίσκοπος Νεαπόλεως/Λεμεσού, ίσως θα πρέπει να θεωρήσουμε ότι είχε αρμοδιότητες επισκοπικές και επί της σημαντικής, τότε, Αμαθούντος.