Τράπεζα Κύπρου & Εφημερίδα Πολίτης

Αποδημητικό πουλί. Emberiza melanocephala. Οικογένεια: Emberizidae. Είναι επίσης γνωστό με τα ονόματα στρουθαήδονον ή αμπελοπούλλιν ή τζ'ιντζολόρος ή σ'ιλιοριαλήτης ή λίρος.

Είναι το μοναδικό αποδημητικό πουλί που έρχεται από τη μακρινή Ινδία, κατά το τέλος του Απριλίου, για να γεννήσει, και φεύγει με τα μικρά του τον Αύγουστο. Η κεφαλή και το σβέρκο του είναι μαύρα, το άνω μέρος καστανό και ολόκληρο το κάτω μέρος μέχρι την ουρά λαμπερό «καναρινί» κίτρινο. Οι φτερούγες είναι μαυριδερές, με άσπρες αποχρώσεις, και η ουρά γκριζοκαφέ. Το κίτρινο χρώμα του είναι πολύ ευδιάκριτο από μακριά, όταν κάθεται στις κορφές των δέντρων και κελαηδά. Το χρώμα του θηλυκού είναι πολύ ανοικτό καφέ, με αραιές ραβδώσεις, και το κάτω μέρος μέχρι την ουρά ασπροκίτρινο. Το ράμφος του είναι γκριζομπλέ και οι κνήμες και τα πόδια μαυρόγκριζα. Το μέγεθός του φθάνει τα 16,5 εκατοστόμετρα.

Αν και κάποτε απαντάται μέχρι και σε ύψος 4.000 ποδών στα βουνά, φαίνεται ότι αρέσκεται να φωλιάζει κοντά στις παραλίες και τα «μισορείνια», στους πρόποδες της οροσειράς του Πενταδάκτυλου (προτιμώντας τη νότια πλευρά), στο Κάβο Γκρέκο και στα αμπέλια της Πάφου (όπου και φωλιάζει σε μεγάλους αριθμούς, γι’ αυτό στην επαρχία Πάφου είναι γνωστός σαν αμπελοπούλλιν).

Ο ττιρίλινκος φτιάχνει τη φωλιά του σε χαμηλούς θάμνους, μέχρι 1,5 μέτρο από το έδαφος, γεννά δε 3-6 κυανόμαυρα αυγά με καφέ στίγματα. Είναι πουλί ωδικότατο, το δε κελάδημά του τζί-τζί-τζίολο-τζί επαναλαμβάνεται 2-3 φορές κατά μικρά διαστήματα, γι’ αυτό στα χωριά της νοτιοδυτικής πλευράς του Πενταδάκτυλου, τον ξέρουν σαν τζ'ιντζολόρον και στην περιοχή Παραλιμνίου σαν στρουθαήδονον.

Τρέφεται με σπόρους και έντομα, προτιμώντας τους σπόρους του σιταριού προτού ωριμάσουν και ξηρανθούν.

Η μετανάστευση του ωραίου αυτού πουλιού, από τις ινδικές πεδιάδες όπου διαχειμάζει, γίνεται μέσω του Βελουχιστάν, του Ιράν, του  Άνω Ιράκ και της Συρίας προς την Ευρώπη και την Κύπρο.

Είναι η κεχρίς ή αμπελίων των αρχαίων και ο αμπελουργός ή κρασοπούλι ή μεθύστρα των νεοελλήνων, αφού, όπως και στην επαρχία Πάφου, φωλιάζει μέσα στους αμπελώνες.

Όπως όλα τα μικρά πουλιά, ο ττιρίλινκος είναι πουλί προστατευόμενο.

Πηγή

Μεγάλη Κυπριακή Εγκυκλοπαίδεια