Τρουλλί ή Τρούλλοι αρχαιολογικός χώρος
Αρχαιολογικός χώρος των Προϊστορικών χρόνων στη βόρεια ακτή της Κύπρου (επαρχία Κερύνειας), περί τα 12 χμ. ανατολικά της πόλης της Κερύνειας και περί τα 8 χμ. ανατολικά του χωριού Άγιος Επίκτητος στο οποίο βρίσκεται επίσης σημαντικός προϊστορικός αρχαιολογικός χώρος.
Βλέπε λήμμα: Άγιος Επίκτητος αρχαιολογικός χώρος
Στο Τρουλλί ανασκαφές έκαμε ο Πορφύριος Δίκαιος το 1941, οπότε έφερε στο φως οικισμό της Νεολιθικής εποχής. Παρά το ότι ο αρχαιολογικός χώρος στο Τρουλλί δεν ερευνήθηκε πλήρως, ωστόσο απεδείχθη αρκετά σημαντικός γιατί μαζί με τον κοντινό αρχαιολογικό χώρο στον Άγιο Επίκτητο-Βρύση, τον αρχαιολογικό χώρο της Χοιροκοιτίας κι άλλους ακόμη σε διάφορα μέρη, βοήθησε στο να φωτιστεί σημαντικά ο πολιτισμός της Προϊστορικής Κύπρου και κυρίως της Νεολιθικής εποχής.
Ο συνοικισμός στο Τρουλλί βρισκόταν σε παραθαλάσσια τοποθεσία που (όπως και σε άλλους παρόμοιους συνοικισμούς) πρόσφερε ικανοποιητική φυσική οχύρωση στους κατοίκους του. Σύμφωνα με τα ανασκαφικά δεδομένα, ο συνοικισμός διακρίνεται σε δυο φάσεις που φαίνεται ότι η δεύτερη ακολούθησε την πρώτη χωρίς (μεγάλη τουλάχιστον) χρονική διακοπή. Τα κατώτερα στρώματα του συνοικισμού ανήκουν στη Νεολιθική ΙΑ περίοδο (7000-5310 π.Χ.) και τα ανώτερα στρώματα στη Νεολιθική IB περίοδο (5310-4500 π.Χ.). Ο συνοικισμός «έζησε» δηλαδή αντιστοίχως κατά την Ακεραμική και κατά την Πρωτοκεραμική περίοδο.
Μεταξύ των ευρημάτων στο Τρουλλί περιλαμβάνονταν και είδη πρωτόγονης μονόχρωμης κεραμικής και κεραμικής που περιελάμβανε αγγεία λευκά ερυθροβαφή (ανώτερα στρώματα του συνοικισμού). Τα λευκά ερυθροβαφή αγγεία (γνωστά ως Red-on-White) φανερώνουν παρόμοια αλλά περισσότερο εξελιγμένη τεχνοτροπία από τα ανάλογα αγγεία του «πολιτισμού της Φιλίας», που είναι προγενέστερος. Ωστόσο υστερούν κατά πολύ από τα παρόμοια αγγεία του συνοικισμού Αγίου Επικτήτου-Βρύσης, που είναι μεταγενέστερα. Η χρονική εξέλιξη της τέχνης των λευκών ερυθροβαφών αγγείων είναι, συνεπώς, φυσιολογική.
Στα κατώτερα στρώματα του συνοικισμού του Τρουλλιού βρέθηκαν λίθινα προκεραμικά νεολιθικά αγγεία κι άλλα νεολιθικά αντικείμενα, όπως πρωτόγονα εργαλεία από οψιανό λίθο.
Βλέπε λήμμα: Αγγειοπλαστική
Οι κατοικίες στο Τρουλλί, όπως κι εκείνες στους συνοικισμούς της Πέτρας του Λιμνίτη και του Κάστρους (στο ακρωτήρι του Αποστόλου Ανδρέα), στη γενική τους μορφή παρουσιάζουν τα ίδια χαρακτηριστικά γνωρίσματα των απλών κατοικιών της Χοιροκοιτίας και της Τέντας (Καλαβασού). Είναι όμως κτισμένες με προχειρότητα και περισσότερη λιτότητα. Επρόκειτο για μικρές κυκλικές καλύβες που αποτελούσαν τα καταλύματα ολιγάριθμων κυνηγών και ψαράδων, οι οποίοι φαίνεται ότι δεν είχαν φθάσει ποτέ στο ανεπτυγμένο γεωργοκτηνοτροφικό στάδιο και στο γενικό οικονομικό και πολιτιστικό επίπεδο των κατοίκων της Χοιροκοιτίας και της Τέντας.
Πηγή
Μεγάλη Κυπριακή Εγκυκλοπαίδεια