Ενέργεια
Ο τομέας της ενέργειας στην Κύπρο χαρακτηρίζεται από την υψηλή εξάρτηση από εισαγόμενες πηγές ενέργειας, την έντονη κυριαρχία του πετρελαίου στο ενεργειακό ισοζύγιο, την ταχεία αύξηση της ενεργειακής ζήτησης, καθώς και τον σχετικά χαμηλό βαθμό αξιοποίησης των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ).
Το 92% των ενεργειακών αναγκών της Κύπρου εισάγεται υπό μορφή πετρελαιοειδών και το 4% σε κάρβουνο. Το υπόλοιπο προέρχεται από την ηλιακή ενέργεια.
Η ενεργειακή πολιτική της Κύπρου είναι πλήρως εναρμονισμένη με αυτήν της Ευρωπαϊκής Ένωσης, με κύριους άξονες την εξασφάλιση υγιούς ανταγωνισμού στην αγορά, τη διασφάλιση της προμήθειας της ενέργειας και την ικανοποίηση των ενεργειακών αναγκών της χώρας με όσο το δυνατό μικρότερη επιβάρυνση στην οικονομία και στο περιβάλλον.
Υπηρεσία Ενέργειας: Στο Υπουργείο Εμπορίου λειτουργεί Υπηρεσία Ενέργειας, η οποία έχει γενική ευθύνη για τα ενεργειακά θέματα της Κύπρου και μεταξύ άλλων παρακολουθεί και συντονίζει την προμήθεια και διάθεση επαρκών ποσοτήτων ενέργειας για κάλυψη των εγχώριων αναγκών, με το ελάχιστο δυνατό κόστος, προτείνει τρόπους μεταφοράς του Ευρωπαϊκού κεκτημένου στην εθνική νομοθεσία, καταρτίζει και εφαρμόζει προγράμματα για εξοικονόμηση ενέργειας, προώθηση της χρήσης ΑΠΕ και σε συνεργασία με όλους τους εμπλεκόμενους φορείς του τομέα, διαμορφώνει την ενεργειακή πολιτική της Κύπρου και προωθεί την αποτελεσματική εφαρμογή της.
Υφίσταται επίσης η Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας Κύπρου (ΡΑΕΚ), που είναι ανεξάρτητη αρχή της Κυπριακής Δημοκρατίας και έχει εκτελεστικές εξουσίες και αρμοδιότητες. Μεταξύ άλλων, έχει εξουσία και αρμοδιότητα: Να χορηγεί, ελέγχει, επιβάλλει, τροποποιεί ή ανακαλεί άδειες στον Τομέα της Ενέργειας. Να συμβουλεύει, τον Υπουργό Εμπορίου σε όλα τα θέματα που αφορούν τον ηλεκτρισμό. Να διασφαλίζει την επάρκεια σε ηλεκτρική ενέργεια για ικανοποίηση όλων των εύλογων αναγκών και απαιτήσεων για τον ηλεκτρισμό. Να ρυθμίζει τις διατιμήσεις, χρεώσεις και άλλους όρους και προϋποθέσεις που εφαρμόζονται από τους αδειούχους για οποιεσδήποτε υπηρεσίες που παρέχονται σύμφωνα με τους όρους των αδειών τους. Να καθορίζει, να δημοσιεύει και να επιβάλλει επίπεδα ποιότητας με τα οποία να συμμορφώνονται οι κάτοχοι αδειών. Να καθορίζει τους κανόνες ή τις διαδικασίες σύμφωνα με τις οποίες εξετάζονται παράπονα που αφορούν τις υπηρεσίες που παρέχονται από τους κατόχους αδειών, περιλαμβανομένης, όπου το θεωρεί κατάλληλο, της διεξαγωγής έρευνας και της λήψης αποφάσεων για τέτοια παράπονα.
Ενεργειακό Κέντρο: Ένας από τους κυριότερους άξονες προτεραιοτήτων της Υπηρεσίας Ενέργειας, είναι η δημιουργία των κατάλληλων υποδομών για την ασφαλή και αδιάλειπτη ενεργειακή τροφοδοσία της χώρας, καθώς και η διαφοροποίηση του ενεργειακού ισοζυγίου. Με γνώμονα τις συμβατικές υποχρεώσεις της Κύπρου προς την Ευρωπαϊκή Ένωση, για διατήρηση ενεργειακών αποθεμάτων ασφαλείας για 90 ημέρες από την 1η Ιανουαρίου 2008 και ύστερα από την απόφαση της Κυπριακής Κυβέρνησης για απομάκρυνση του τερματικού εισαγωγής και αποθήκευσης πετρελαιοειδών στη Λάρνακα για περιβαλλοντικούς λόγους, έχει δρομολογηθεί η δημιουργία Ενεργειακού Κέντρου στην περιοχή του Βασιλικού. Το τερματικό πετρελαιοειδών, εκτός από τις λιμενικές εγκαταστάσεις παραλαβής καυσίμων, θα περιλαμβάνει τις εγκαταστάσεις παραλαβής, αποθήκευσης και εμφιάλωσης υγραερίου και τις εγκαταστάσεις παραλαβής και αποθήκευσης υγρών καυσίμων, καθώς και το τερματικό παραλαβής και αποθήκευσης υγροποιημένου φυσικού αερίου. Η ενεργειακή υποδομή που θα δημιουργηθεί στο Βασιλικό θα ενισχύσει την ανάπτυξη μιας ανταγωνιστικής αγοράς στον τομέα της εμπορίας πετρελαιοειδών και θα έχει θετική συμβολή στην προστασία του περιβάλλοντος και στον έλεγχο της ποιότητας των καυσίμων. Η μονάδα αποθήκευσης πετρελαιοειδών θα έχει χωρητικότητα, περίπου, 700.000 ΜΤ, μέγεθος ικανό να καλύψει τις υφιστάμενες και τις μελλοντικές ανάγκες της Κύπρου. Το τερματικό πετρελαιοειδών προγραμματίζεται να λειτουργήσει το 2012, ενώ αυτό του φυσικού αερίου το 2013.
Ηλιακή ενέργεια: Ο ηλιακός θερμοσίφωνας αποτελεί την πιο διαδεδομένη εφαρμογή αξιοποίησης της ηλιακής ενέργειας στο νησί. Είναι χαρακτηριστικό ότι η Κύπρος αποτελεί το κράτος με τον μεγαλύτερο, κατά κεφαλήν, αριθμό εγκαταστάσεων συλλογέων ηλεκτρικής ενέργειας στον κόσμο. Με ένα σταθερό ρυθμό ανάπτυξης και εγκατάστασης οικιακών και εμπορικών μονάδων τα τελευταία 30 χρόνια, η αξιοποίηση της ηλιακής ακτινοβολίας για παραγωγή ζεστού νερού χρήσης είναι κοινά αποδεκτή ως ένας αποτελεσματικός τρόπος μείωσης των δαπανών σε νοικοκυριά και επιχειρήσεις.
Πέρα από τους ηλιακούς θερμοσίφωνες, η ηλιακή ενέργεια (κυρίως μέσω ενεργητικών ηλιακών συστημάτων) αξιοποιείται και για πολλές άλλες χρήσεις. Υπάρχουν πολλές μεγάλες εγκαταστάσεις, με εκατοντάδες τετραγωνικά μέτρα συλλεκτών η κάθε μία, σε μεγάλες ξενοδοχειακές μονάδες, ενώ υπάρχουν και αρκετές βιομηχανίες, όπου μεγάλες επιφάνειες ηλιακών συλλεκτών χρησιμοποιούνται με επιτυχία για την προθέρμανση νερού. Στον αγροτικό τομέα, υπάρχουν αρκετές εφαρμογές για τη θέρμανση νερού χρήσης σε κτηνοτροφικές μονάδες.
Άλλες εφαρμογές αξιοποίησης της ηλιακής ενέργειας στην Κύπρο σχετίζονται με την αφαλάτωση, τα θερμοκήπια, κάλυψη αναγκών ηλεκτροδότησης σε απομακρυσμένες περιοχές, αυτόνομα συστήματα τηλεπικοινωνιών κλπ.
Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας: Από το 2003 άρχισε η εφαρμογή προγράμματος προώθησης των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας, με σύστημα σημαντικών χορηγιών και άλλων διευκολύνσεων για την παραγωγή ενέργειας και ιδιαίτερα ηλεκτρισμού. Η Κύπρος υιοθέτησε κοινοτική οδηγία για αυξημένη αξιοποίηση των ΑΠΕ μέχρι το έτος 2010 από τα κράτη μέλη. Στο πλαίσιο αυτό, το 9% της ολικής κατανάλωσης ενέργειας της Κύπρου θα προέρχεται από ΑΠΕ και το 6% της κατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας από παραγωγή ΑΠΕ.
Ανεύρεση πετρελαίου: Εντελώς πρόσφατα η Κύπρος προώθησε τις έρευνες για εντοπισμό πετρελαίου στην αποκλειστική οικονομική της ζώνη. Το 2003 η Κύπρος υπέγραψε συμφωνία με την Αίγυπτο για τον καθορισμό της θαλάσσιας ζώνης οικονομικής εκμετάλλευσης. Παρόμοια συμφωνία υπέγραψε αργότερα και με τον Λίβανο. Μέσα στο 2008 δόθηκαν σε ξένες εταιρίες οι πρώτες άδειες διεξαγωγής ερευνών για ανεύρεση υδρογονανθράκων και άρχισαν οι έρευνες. Η Τουρκία αντιδρά έντονα στις προσπάθειες της Κυπριακής Δημοκρατίας για εκμετάλλευση των κοιτασμάτων πετρελαίου στην αποκλειστική οικονομική της ζώνη και απειλεί ακόμη και με ανάληψη πολεμικής δράσης.