Τράπεζα Κύπρου & Εφημερίδα Πολίτης

Τρεμιθούσα- Tremithousa. Χωριό της επαρχίας Πάφου περί τα 6 χιλιόμετρα βορειοανατολικά της πόλης της Πάφου. Λόγω της γειτνίασης του με το αστικό κέντρο της Πάφου είναι γνωστό σαν Τρεμιθούσα Πάφου.

Είναι κτισμένο σε μέσο υψόμετρο 270 μέτρων. Η περιοχή του έχει μια γενική κλίση από τα βορειοανατολικά προς τα νοτιοδυτικά, το δε υψόμετρο κυμαίνεται μεταξύ 500 και 150 μέτρων. Το τοπίο είναι διαμελισμένο από μικρά ρυάκια που πηγάζουν από τα βουνά στα βόρεια και βορειοανατολικά του οικισμού και χύνονται στη θαλάσσια περιοχή στα δυτικά του.

Γεωλογία

Από γεωλογικής απόψεως, στη διοικητική έκταση του χωριού κυριαρχούν οι προσχώσεις των αναβαθμίδων, οι αποθέσεις του σχηματισμού Λευκάρων (κρητίδες, μάργες και κερατόλιθοι), οι αποθέσεις του σχηματισμού Πάχνας (εναλλασσόμενες στρώσεις κρητίδων, μαργών και ψαμμιτών), οι υφαλογενείς ασβεστόλιθοι του σχηματισμού Τέρρα και οι σερπεντινίτες. Πάνω στα πετρώματα αυτά αναπτύχθηκαν εδάφη τέρρα ρόζα, ασβεστούχα και εδάφη του σχηματισμού των Μαμωνιών.

Κλίμα- Καλλιέργειες

Η Τρεμιθούσα δέχεται μια μέση ετήσια βροχόπτωση περί τα 520 χιλιοστόμετρα. Στην περιοχή της καλλιεργούνται τα αμπέλια οινοποιησίμων ποικιλιών, τα λαχανικά, τα σιτηρά, τα νομευτικά φυτά, τα εσπεριδοειδή, οι αμυγδαλιές, οι καρυδιές, τα φιστίκια και τα όσπρια (κουκιά, φασόλια, λουβιά και φακές).

Συγκοινωνία- Πληθυσμός

Από συγκοινωνιακής απόψεως, η Τρεμιθούσα συνδέεται στα βόρεια με το μοναστήρι του Αγίου Νεοφύτου (περί τα 4 χμ.) και στα βορειοδυτικά με το χωριό Τάλα (περί τα 4 χμ.). Συνδέεται επίσης στα ανατολικά με τον κύριο δρόμο Πάφου-Πόλης, από τον οποίο απέχει ένα περίπου χιλιόμετρο.

Το χωριό, λόγω κυρίως της πολύ μικρής του απόστασης από την πόλη της Πάφου, γνώρισε σχεδόν συνεχή πληθυσμιακή αύξηση. Σύμφωνα με τα υπάρχοντα στοιχεία οι πλήρεις απογραφές πληθυσμού έχουν ως ακολούθως:

Ιστορικά στοιχεία

Το χωριό υφίστατο κατά τα Μεσαιωνικά χρόνια, οπότε κι ανήκε διοικητικά, κατά την περίοδο της Φραγκοκρατίας, στο χωριό της Έμπας. Είναι, πιθανώς, το χωριό το οποίο χάρισε, μαζί με άλλα, στον Θιβάλντ Μπελφαράγκ το 1375 ο βασιλιάς της Κύπρου Πέτρος Β', ως ανταμοιβή για τις υπηρεσίες που πρόσφερε στον πόλεμο κατά των Γενουατών. Σύμφωνα προς τον Λεόντιο Μαχαιρά, ο Πέτρος Β' (1369-1382) χάρισε στον ευγενή Μπελφαράγκ τήν Τριμιθείαν καί τήν Πέτραν μέ τήν περιοχήν της καί ἄλλα πολλά σενιάσματα... Και λίγο πιο κάτω, ο ίδιος ο βασιλιάς λέγει στον ευγενή του:...ἔδωκά σου τήν Τρεμιθιάν, ἔδωκά σου τήν Πέτραν...

Βλέπε λήμμα: Πέτρος Β' Λουζινιάν

Ωστόσο δεν είναι σαφές εάν επρόκειτο πράγματι για το χωριό αυτό, ή εάν στον Θιβάλντ Μπελφαράγκ είχε παραχωρηθεί η Κοκκινοτριμιθιά, στην επαρχία Λευκωσίας, που τότε ήταν κι εκείνη γνωστή απλώς ως Τριμιθιά ή και Τριμιθούσα κι έτσι σημειώνεται και σε παλαιούς χάρτες.

Όπως και η Κοκκινοτριμιθιά, το Τριμίθι, η Τρεμετουσιά, κι άλλα τοπωνύμια, έτσι και η Τρεμιθούσα πήρε την ονομασία της από την τρεμιθιά (το δέντρο ή τον θάμνο). Η ονομασία Τρεμιθούσα ή και Τριμιθούσα υποδηλώνει περιοχή κατάφυτη με τρεμιθιές, όπως και πράγματι υπήρξε η περιοχή του χωριού. Μάλιστα το χωριό ήταν γνωστό και για παραγωγή της παφίτικης πίσσας (=τσίχλας) που παρασκευάζεται από τη ρητίνη του δέντρου της τρεμιθιάς.

Βλέπε λήμμα: Τρεμιθκιά

Η εκκλησία του χωριού είναι αφιερωμένη στους Ρηγίνο και Ορέστη , δυο ξένους αγίους που όμως αναφέρεται ότι είχαν ασκητεύσει στην Κύπρο και συνεορτάζονται στις 20 Αυγούστου. Κοντά στο χωριό υπάρχει επίσης ξωκλήσι αφιερωμένο στον άγιο Γεώργιο.

Σύμφωνα προς πληροφορίες του Λοΐζου Φιλίππου (Τά Ελληνικά Γράμματα ἐν Κύπρῳ.... Α', 1930, σ. 332), τα γράμματα διδάσκονταν στο χωριό περίπου από το 1810 από τους ιερείς του, κι αυτό συνεχίστηκε μέχρι και την αγγλική κατοχή της Κύπρου το 1878. Ο ίδιος αναφέρει τους ιερείς Παπά Μιχαήλ, Παπά Χριστόδουλο, τον Γερόδιακο (μοναχό στο κοντινό μοναστήρι του Αγίου Νεοφύτου) και τον ιερομόναχο Ιωακείμ (επίσης μοναχό στο ίδιο μοναστήρι).

Βλέπε λήμμα: Άγιος Νεόφυτος

Πηγή

Μεγάλη Κυπριακή Εγκυκλοπαίδεια