Τράπεζα Κύπρου & Εφημερίδα Πολίτης

Είδος συκομουριάς. Συκή η συκομορέα. Επιστημονική ονομασία: Ficus sycomorus. Οικογένεια: Μορεοειδών. Μεγάλων διαστάσεων αλλά και μακρόβιο δέντρο, αειθαλές, ιθαγενές της Βόρειας Αφρικής. Σε διάφορες χώρες της Αφρικής και της Ανατολικής Μεσογείου καλλιεργείται για τους καρπούς του, τα συκόμορα, κοινώς λεγόμενα τουμπέζια (τα). Σε μερικές περιοχές της Κύπρου οι καρποί του δέντρου λέγονταν κουννάπια (τα), το δε δέντρο κουνναπιά (η).

Γνωστό από τα αρχαία χρόνια στους Έλληνες, το δέντρο αυτό αναφέρεται από τον Θεόφραστο ως συκάμινος η αιγυπτία κι από τον Διοσκουρίδη ως συκόμορον. Θα πρέπει να θεωρηθεί βέβαιο ότι στην Κύπρο το δέντρο εισήχθη από την Αίγυπτο, πιθανώς από τα αρχαία χρόνια. Ένα αιωνόβιο δέντρο τουμπεζιάς, εκείνο στο μοναστήρι της Αγίας Νάπας, αναφέρεται σε γραπτά κείμενα τουλάχιστον από το πρώτο μισό του 18ου αιώνα. Η ηλικία του, πάντως, υπολογίζεται ότι είναι πέραν των 600 χρόνων. Παρόμοιο δέντρο υφίστατο και στην Αμμόχωστο, στο προαύλιο του καθεδρικού ναού του Αγίου Νικολάου. Επίσης απαντώνται στη Λάρνακα και στη Λεμεσό. Το γιγάντιο δέντρο της Αγίας Νάπας έχει ύψος περί τα 25 μέτρα, περιφέρεια κορμού περί τα 6,70 μέτρα, και διάμετρο κόμης περί τα 29 μέτρα.

Η τουμπεζιά φέρει τους καρπούς της πάνω σε καρποφόρους και άφυλλους κλώνους, στον κορμό και στα μεγάλα κλαδιά. Οι καρποί είναι όμοιοι με μικρά σύκα, συνήθως χωρίς σπέρματα, τρώγονται αλλά δεν είναι και τόσο εύγευστοι όπως τα σύκα. Σε παλαιότερες εποχές τα τουμπέζια πωλούνταν στην Κύπρο, φαίνεται δε ότι υπήρχαν και πολλά τέτοια δέντρα. Σήμερα δεν αποτελούν εμπορεύσιμο είδος.

Πηγή

Μεγάλη Κυπριακή Εγκυκλοπαίδεια