Τράπεζα Κύπρου & Εφημερίδα Πολίτης

Η αμυγδαλιά. Επιστ. όνομα: Αμυγδαλή η κοινή, Prunus amygdalus και Amygdalus communis. Οικογένεια: Αμυγδαλοειδών ή ροδιδών. Είναι δέντρο που αυτοφύεται στην εύκρατη δυτική Ασία και στις μεσογειακές χώρες. Αντέχει στη ξηρασία και μπορεί να καλλιεργηθεί σε εδάφη ξηρά, πετρώδη κι άγονα, και κυρίως σε ασβεστούχα, και σε υψόμετρο μέχρι και 1000 μέτρα περίπου. Επειδή όμως ανθίζει πρόωρα, είναι ευαίσθητη στους παγετούς και στους ψυχρούς ανέμους.

Στην Κύπρο η αμυγδαλιά ήταν γνωστή από τα πανάρχαια χρόνια, όπως αποδεικνύεται από αρχαιολογικά ευρήματα. Υποστηρίζεται μάλιστα από μερικούς ότι η διαμόρφωση του δέντρου στη μορφή που καλλιεργείται σήμερα έχει συμβεί στην περιοχή της Μέσης Ανατολής, στα παράλια της Μικράς Ασίας, στην Κύπρο, στην Ελλάδα και στη Συρία.

Υπάρχουν παρά πολλές ποικιλίες αμυγδαλιάς, που κατατάσσονται σε δυο βασικά κατηγορίες, στις πικραμυγδαλιές και στις γλυκαμυγδαλιές. Οι καρποί της, ανάλογα με τη σκληρότητα του περιβλήματος τους, διακρίνονται σε πετράθασα, ημιαφρούγια και αφρούγια. Οι εξαιρετικά θρεπτικοί καρποί της αμυγδαλιάς καταναλώνονται στην Κύπρο με διάφορους τρόπους: Είτε τρώγονται όπως είναι, είτε καβουρδίζονται (μάντολες), είτε χρησιμοποιούνται στα παραδοσιακά γλυκίσματα όπως ο σουτζιούκκος τα δάχτυλα κ.α., είτε σαν χυμός (σουμάδα), είτε σαν άλλα διάφορα παρασκεύασματα (γλυκό αμυγδάλου, αμυγδαλωτό, πάστα αμυγδάλου). Από τα αμύγδαλα βγαίνει επίσης το αμυγδαλέλαιο που χρησιμοποιείται στη φαρμακευτική.

Το δέντρο αυτό, που ζει περίπου 100 χρόνια, πολλαπλασιάζεται με σπορόφυτα που εμβολιάζονται με διάφορες ποικιλίες. Η καρποφορία αρχίζει από τον 3ο ή 4ο χρόνο και μέχρι και τον 20ο συνεχίζει να αυξάνεται. Κύριες περιοχές καλλιέργειας της αμυγδαλιάς είναι n Πιτσιλιά, η Μαραθάσα, η περιοχή Πάφου και η Τηλλυριά, ενώ μπορεί κανένας να συναντήσει τα δέντρα αυτά και σε πολλά άλλα μέρη.

Ντόπιες ποικιλίες αμυγδαλιάς είναι πολλές, όπως οι ποικιλίες μουσούλικα, φτερικουδκιανά, λεοντή (Πιτσιλιά) αλαμινός, πηγαίνια (Πάφος) κ.α. Τα τελευταία χρόνια οι κυβερνητικές υπηρεσίες εισήγαγαν και πολλαπλασιάζουν στα φυτώρια και ξένες ποικιλίες, όπως τις τρουΐτο, ποτετά, μαρκόνα, ισπάνικα, ρέτσου κ.α.

Η αθασιά, που είναι ωραιότατο δέντρο ιδιαίτερα την εποχή της ανθοφορίας, όταν δεν έχει φύλλα (είναι φυλλοβόλο), φορτωμένη μόνο στους άσπρους ανθούς της, αποτελεί αναπόσπαστη εικόνα του κυπριακού χειμωνιάτικου ημιορεινού κυρίως τοπίου, στο οποίο προσθέτει μία νότα ομορφιάς και αισιοδοξίας.

Πηγή:

Μεγάλη Κυπριακή Εγκυκλοπαίδεια