Τηλεπικοινωνιών Αρχή

ΣΥΤΑ - ΑΤΗΚ

Η Αρχή Τηλεπικοινωνιών Κύπρου είναι οργανισμός δημοσίου δικαίου που φέρει την αποκλειστική ευθύνη για την παροχή, συντήρηση και ανάπτυξη πλήρους εσωτερικής και διεθνούς τηλεπικοινωνιακής υπηρεσίας. Από το 2008 η Αρχή έχει καθιερώσει ως επίσημo λογότυπό της τα αρχικά της αγγλικής ονομασίας της, CYTA (Cyprus Telecommunications Authority). Πέρα από την Κρατική ΑΤΗΚ σήμερα στην Κύπρο λειτουργούν και πολλές ιδιωτικές εταιρίες τηλεπικοινωνιών.

» Η Αρχή Τηλεπικοινωνιών. Βίντεο Ψηφιακός Ηρόδοτος-Αρχείο ΡΙΚ

Οι τηλεπικοινωνίες στην Κύπρο-Ιστορική αναδρομή:

Η ιστορία των τηλεπικοινωνιών στην Κύπρο αρχίζει κατά τα τελευταία χρόνια της Τουρκοκρατίας, και συγκεκριμένα στις 9 Νοεμβρίου 1870, όταν αποφασίστηκε η τηλεγραφική σύνδεση της Κύπρου με τη Λατάκεια της Συρίας, με υποβρύχιο καλώδιο που τοποθετήθηκε από τη βρεττανική εταιρεία Newall Company. To καλώδιο τερματιζόταν στον Άγιο Θεόδωρο Καρπασίας, βορειοανατολικά της πόλης της Αμμοχώστου. Από το σημείο αυτό κατασκευάστηκε ένα εσωτερικό τηλεγραφικό δίκτυο, που συνέδεε τον Άγιο Θεόδωρο με τη Λευκωσία, και τη Λευκωσία με τη Λάρνακα. Το 1878 η Κύπρος περιήλθε στην κατοχή της Αγγλίας και μέσα στον ίδιο χρόνο, με άδεια της αγγλικής αποικιοκρατικής κυβέρνησης, η εταιρεία Eastern Telegraph Company τοποθέτησε νέο τηλεγραφικό καλώδιο που συνέδεε τη Λάρνακα με την Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου και από εκεί, μέσω άλλων υποβρυχίων καλωδίων, με το Λονδίνο.

» Βλέπε Αφιέρωμα: Τηλεπικοινωνίες 1871-2003

Παράλληλα κατασκευάστηκε ένα βελτιωμένο εσωτερικό δίκτυο που συνέδεε τις έξι κύριες πόλεις και την ορεινή περιοχή του Τροόδους κατά το καλοκαίρι. Η Λάρνακα, που ήταν τότε σημαντικό εμπορικό κέντρο, έγινε επίσης το κέντρο για τις νέες τηλεγραφικές επικοινωνίες. Οι επικοινωνίες μέσω του καλωδίου της Λατάκειας συνεχίστηκαν μέχρι το 1910.

Στα μέσα της πρώτης δεκαετίας του 20ού αιώνα η αποικιοκρατική κυβέρνηση δημιούργησε ένα τηλεγραφικό δίκτυο που λειτουργούσε κατά μήκος του δικτύου του κυπριακού σιδηροδρόμου, από την Αμμόχωστο στη Λευκωσία. Σταδιακά αυτό το δίκτυο αναπτύχθηκε και προς τα δυτικά, αρχικά μέχρι τη Μόρφου και μετά την Ευρύχου.

Κατά την περίοδο 1925-1926 εμφανίστηκαν για πρώτη φορά ασύρματοι τηλεγραφικοί σταθμοί που ήταν ιδιωτικοί και λειτουργούσαν για σκοπούς λήψεως μόνο.

Η διεθνής τηλεγραφία αναπτύχθηκε ακόμη περισσότερο στην Κύπρο, όταν τοποθετήθηκε υποβρύχιο καλώδιο μεταξύ της Λάρνακας και της Χάιφας. Η επικοινωνία μέσω του καλωδίου αυτού άρχισε το 1928.

Η ασύρματη τηλεγραφία για εκπομπή και λήψη εμφανίστηκε στην Κύπρο το 1933, με την εγκατάσταση του παράκτιου σταθμού Ράδιο-Λάρνακα, που εγκαινιάστηκε το 1934 και πρόσφερε ραδιοναυτικές υπηρεσίες. Στο τέλος της δεκαετίας του 1940 ο παράκτιος αυτός σταθμός μετακινήθηκε στη Λευκωσία και η ραδιοναυτική υπηρεσία μετονομάστηκε σε Κύπρος-Ράδιο.

Τηλεφωνική υπηρεσία:

Πριν από το 1936, όταν εισήχθη η δημόσια χειροκίνητη τηλεφωνική υπηρεσία σε παγκύπρια βάση από την εταιρεία Cableand Wireless, η υπηρεσία αυτή ήταν προσιτή μόνο σ' ένα μικρό ποσοστό του πληθυσμού του νησιού. Σύμφωνα με τις υπάρχουσες μαρτυρίες, τα πρώτα τηλέφωνα εμφανίστηκαν στην Κύπρο κατά την περίοδο 1911-1913, και ήταν συνδεδεμένα με κυβερνητικά και ιδιωτικά δίκτυα. Τα κυβερνητικά τηλέφωνα ήταν εγκατεστημένα στα σπίτια και τα γραφεία αξιωματούχων της αποικιοκρατικής κυβέρνησης. Το 1920 λειτουργούσαν μικρά τηλεφωνικά κέντρα που συνέδεαν κυβερνητικά γραφεία με τις κατοικίες αξιωματούχων.

Σύμφωνα με πληροφορίες, γύρω στο 1914 υπήρχε ένα στοιχειώδες τηλεφωνικό δίκτυο που ένωνε την πόλη της Λεμεσού με μερικά γειτονικά χωριά. Το δίκτυο αυτό δημιουργήθηκε από τον Γεώργιο Γιορδαμλή, ο οποίος το 1925 ίδρυσε ένα ιδιωτικό τηλεφωνικό κέντρο στην πόλη της Λεμεσού, που εξυπηρετούσε 100 περίπου συνδρομητές, κυρίως εμπόρους και ξενοδοχεία.

Εξάλλου, από το 1929, το Τμήμα Δασών είχε το δικό του τηλεφωνικό δίκτυο, που συνέδεε δασικούς σταθμούς.

Η κατάσταση αυτή επικρατούσε μέχρι και το 1936, όταν εισήχθη από την εταιρεία Cableand Wireless η χειροκίνητη τηλεφωνία για το κοινό. Η υπηρεσία αρχικά κάλυπτε τις έξι πόλεις και το Τρόοδος. Σταδιακά επεκτάθηκε και σε χωριά, και μέχρι το 1949 ήταν συνδεδεμένα με το δίκτυο 115 χωριά.

Ο επόμενος σταθμός στην ιστορία της τηλεφωνικής υπηρεσίας ήταν η εισαγωγή της αυτόματης τηλεφωνικής υπηρεσίας για τοπικές κλήσεις από το 1951. Η αυτοματοποίηση των διεθνών κλήσεων έγινε αρκετά χρόνια αργότερα.

Η Ίδρυση Αρχής Τηλεπικοινωνιών:

Ο περί Υπηρεσίας Εσωτερικών Τηλεπικοινωνιών Νόμος, που ψηφίστηκε το 1954, αποτέλεσε σημαντικό σταθμό στην ιστορία των τηλεπικοινωνιών της Κύπρου. Με τον Νόμο αυτό δημιουργήθηκε οργανισμός δημοσίου δικαίου, η Αρχή Εσωτερικών Τηλεπικοινωνιών Κύπρου, η οποία από την 1η Ιανουαρίου 1955 ανέλαβε τις εσωτερικές τηλεπικοινωνίες. Κατά τη μεταβατική περίοδο από 1η Ιανουαρίου 1955 μέχρι 30 Ιουνίου 1956 η Cable and Wireless συνέχισε την παροχή τηλεπικοινωνιών εκ μέρους και ως αντιπρόσωπος της Αρχής με ειδική συμφωνία. Ο Νόμος αποτελούσε μια πλήρη νομοθεσία που ρύθμιζε τους σκοπούς, τις αρμοδιότητες και τον τρόπο λειτουργίας της Αρχής, η οποία αγόρασε τις εσωτερικές τηλεπικοινωνίες από την Cableand Wireless και ανέλαβε την υποχρέωση να διατηρήσει το προσωπικό της εταιρείας. Η Αρχή, με σύμβαση που συνήψε με την Cableand Wireless, την 1η Απριλίου 1961 (ένα χρόνο μετά την ανακήρυξη της ανεξαρτησίας της Κύπρου), ανέλαβε και τις εξωτερικές τηλεπικοινωνίες. Με τον περί Υπηρεσίας Τηλεπικοινωνιών Νόμο, που ψηφίστηκε το 1962, τροποποιήθηκε ο βασικός Νόμος του 1954 και η Αρχή ονομάστηκε πλέον Αρχή Τηλεπικοινωνιών Κύπρου.

Ραγδαία ανάπτυξη των τηλεπικοινωνιών: Η ανάληψη από την Αρχή Τηλεπικοινωνιών της αποκλειστικής αρμοδιότητας για τις τηλεπικοινωνίες είχε ως επακόλουθο τη ραγδαία ανάπτυξη του δικτύου και των τηλεπικοινωνιακών υπηρεσιών.

Οι κυριότεροι σταθμοί στην ανάπτυξη αυτή είναι οι ακόλουθοι:

Το 1968 έγινε η τροποσφαιρική ζεύξη Κύπρου-Ελλάδας που ήταν σημαντικό βήμα στην ανάπτυξη της διεθνούς τηλεφωνικής υπηρεσίας.

Στα πρώτα χρόνια της δεκαετίας του 1970 άρχισε η εγκατάσταση του ραβδεπαφικού εξοπλισμού, που είχε ως αποτέλεσμα τη σημαντική αύξηση της συνδρομικής χωρητικότητας του τηλεφωνικού δικτύου.

Το 1971 εγκαινιάστηκε η αυτόματη υπεραστική τηλεφωνική υπηρεσία, που κάλυψε αρχικά τις έξι πόλεις και τη Μόρφου και επεκτάθηκε σταδιακά σ' ολόκληρο το νησί.

Με τη λειτουργία του Κέντρου Αυτόματης Αναμεταβίβασης Μηνυμάτων, η CYTA συνεισφέρει και στην αεροναυτιλία, αυτοματοποιώντας τις τόσο τις δημόσιες τηλεγραφικές επικοινωνίες όσο και αυτές της Πολιτικής Αεροπορίας. Το 1971 η CYTA εντάσσεται στη ρύθμιση της εναέριας κυκλοφορίας και το 1973 εγκαθιστά το πρώτο σύστημα ενόργανης προσγείωσης στον Πύργο Ελέγχου του Αεροδρομίου Λευκωσίας.

Μεσολάβησε η τουρκική εισβολή του 1974 κατά την οποία η Αρχή έχασε περίπου το 33% του ενεργητικού της και το 25% των συνδρομητών της.

Το 1975 λειτούργησαν τα υποβρύχια καλώδια «Αφροδίτη» και «Άδωνις» από τη Λάρνακα προς την Ελλάδα και τον Λίβανο, αντιστοίχως, χωρητικότητας 480 τηλεφωνικών καναλιών το καθένα. Στις 14 Ιουνίου 1975 άρχισε τη λειτουργία της η αυτόματη διεθνής τηλεφωνική υπηρεσία. Μέσα στον ίδιο χρόνο έγινε και η αυτοματοποίηση της τηλετυπικής υπηρεσίας (TELEX).

Το 1980 λειτούργησε ο επίγειος δορυφορικός σταθμός «Μακάριος 1», με 51 διεθνή τηλεφωνικά κυκλώματα και τη δυνατότητα για εκπομπή και λήψη εγχρώμων τηλεοπτικών προγραμμάτων. Δυο χρόνια αργότερα λειτούργησε και δεύτερος δορυφορικός σταθμός, ο «Μακάριος 2», που παρέχει τηλεφωνικά κανάλια με την Αυστραλία και χώρες της Μέσης Ανατολής, καθώς και διευκολύνσεις για λήψη τηλεοπτικών προγραμμάτων. Οι δυο αυτοί σταθμοί είναι συνδεδεμένοι με το σύστημα INTELSAT (Διεθνές Δορυφορικό Σύστημα). Το 1986 εγκαταστάθηκε και τρίτος δορυφορικός σταθμός, συνδεδεμένος με το σύστημα EUTELSAT (Ευρωπαϊκό Δορυφορικό Σύστημα).

Άλλα ορόσημα στις τηλεπικοινωνίες υπήρξαν: Το 1981 με τη λειτουργία του υποβρύχιου καλωδίου «Απόλλων» από τη Λάρνακα προς την Ελλάδα και την εισαγωγή της τηλεμοιοτυπικής υπηρεσίας (TELEFAX). Το 1986 με την εισαγωγή της ψηφιακής τεχνολογίας για το τηλεφωνικό δίκτυο και την εισαγωγή της υπηρεσίας τηλεειδοποίησης (PAGING). Το 1988 με τη λειτουργία του συστήματος κινητής ραδιοτηλεφωνίας.

Το 1992 η ΑΤΗΚ άρχισε να παρέχει υπηρεσίες ψηφιακής κινητής τηλεφωνίας μέσω του δικτύου GSM, με την εμπορική ονομασία CYTAGSM. H ATHK συνέδεσε την Κύπρο με τον Παγκόσμιο Ιστό μέσω της υπηρεσίας CYTANET.

Το 2001 η ΑΤΗΚ άρχισε να παρέχει υπηρεσίες πρόσβασης στον Ιστό μέσω DSL, με την εμπορική ονομασία i-choice και NetRunner.

Το 2003 πραγματοποιήθηκε τηλεφωνική σύνδεση με τις κατεχόμενες περιοχές για κλήσεις από τα δίκτυα της ΑΤΗΚ. Απελευθερώθηκαν οι τηλεπικοινωνίες και ξεκίνησαν να δραστηριοποιούνται ιδιωτικές εταιρίες σταθερής και κινητής τηλεφωνίας (οι υπηρεσίες internet ήταν ήδη απελευθερωμένες).

Το 2004 η ΑΤΗΚ συνήψε συμφωνία με τον πολυεθνικό πάροχο κινητής τηλεφωνίας Vodafone και η υπηρεσία CYTAGSM μετονομάστηκε σε Cytamobile-Vodafone. Επίσης, εισήχθη εμπορικά η ευρυζωνική υπηρεσία miVision, η οποία χρησιμοποιεί την τεχνολογία ADSL, για να προσφέρει ταυτόχρονη χρήση ψηφιακής και διαδραστικής τηλεόρασης, βίντεο κατά ζήτηση, τηλεφωνίας και γρήγορου διαδικτύου, μέσω μιας απλής τηλεφωνικής γραμμής.

Γενικά, η Αρχή Τηλεπικοινωνιών Κύπρου αποτελεί ένα πολύ εύρωστο οργανισμό. Χαρακτηριστικά αναφέρεται ότι ενώ τα έσοδά της ανήλθαν το 1988 σε 47.000.000 λίρες (είχε πλεόνασμα 6 σχεδόν εκατομμυρίων λιρών), είκοσι χρόνια αργότερα, το 2008, ο κύκλος εργασιών της ανήλθε στα €484 εκ. έναντι €454 εκ. το 2007, σημειώνοντας αύξηση 7%, ενώ τα έξοδα λειτουργίας ανήλθαν σε €372 εκ. έναντι €359 εκ. το 2007, σημειώνοντας αύξηση 4%. Το περιθώριο κέρδους αυξήθηκε από €94 εκ. που ήταν το 2007 σε €112 εκ., σημειώνοντας αύξηση 19%. Το πλεόνασμα μετά τη φορολογία αυξήθηκε από €81εκ. το 2007 σε €103 εκ. το 2008, σημειώνοντας αύξηση 8,7%. Η οικονομική ευρωστία του Οργανισμού είναι επίσης εμφανής από τον ισολογισμό: Τα αποθεματικά αυξήθηκαν από €859 εκ. το 2007 σε €884 εκ. το 2008, ενώ τα χρεόγραφα και τα μετρητά στις τράπεζες αυξήθηκαν από €374 εκ. το 2007 σε €392 εκ. το 2008.

» Βλέπε αναλυτικά: Χρονολογική Εξέλιξη των Τηλεπικοινωνιών και σημεία σταθμοί στην πορεία της Cyta

5-G

Από τις 31 Ιανουαρίου 2021, έγινε ένα πολύ σημαντικό βήμα για τη νέα ψηφιακή εποχή, για τη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας της χώρας μας και την ανάπτυξη της οικονομίας μας. Η Cytamobile-Vodafone βάζει σε εμπορική εφαρμογή το δίκτυο 5G, φέρνοντας εδώ, την πέμπτη γενιά κινητών επικοινωνιών.

Διοικητική διάρθρωση: Η Αρχή διοικείται από Διοικητικό Συμβούλιο το οποίο διορίζεται από το Υπουργικό Συμβούλιο και καθορίζει την πολιτική και έχει τη γενική ευθύνη της λειτουργίας της. Αποτελείται από εννέα μη εκτελεστικά μέλη, από τα οποία ένας είναι πρόεδρος και ένας αντιπρόεδρος. Πρώτος πρόεδρος της Αρχής (1954-55) διετέλεσε ο D. Α. Shepherd. Πρώτος Ελληνοκύπριος πρόεδρός της ήταν ο Γ. Χαραλάμπους.

Εταιρίες Παροχής Τηλεφωνίας

Εταιρίες Παροχής Πρόσβασης στο Διαδίκτυο (ISPs)

Δορυφορικοί Οργανισμοί

Από το 2001 λειτουργεί στην Κύπρο η HELLAS SAT θυγατρική του ΟΤΕ η οποία έχει στην ιδιοκτησία της και διαχειρίζεται τον ελληνοκυπριακό δορυφόρο HELLAS SAT 2. Η Εταιρεία έχει δικές της ιδιόκτητες εγκαταστάσεις στην Κοφινού από τις οποίες ελέγχει το δορυφόρο και εξυπηρετεί πληθώρα άλλων πελατών με δορυφορικές υπηρεσίες.

Χρονικό

1871: Γίνεται πόντιση του υποθαλάσσιου τηλεγραφικού καλωδίου μεταξύ Κύπρου και Συρίας.

1911: Εμφανίστηκαν τα πρώτα τηλεφωνικά δίκτυα.

1936: Η Cable & Wireless Limited εισήγαγε τη χειροκίνητη τηλεφωνία για το κοινό.

1955: Δημιουργείται η Αρχή Εσωτερικών Τηλεπικοινωνιών Κύπρου (Α.Ε.Τ.Κ.) που αναλαμβάνει τις εσωτερικές τηλεπικοινωνίες.

1961: Η Α.Ε.Τ.Κ. αναλαμβάνει την ευθύνη των εξωτερικών τηλεπικοινωνιών και μετονομάζεται σε Αρχή Τηλεπικοινωνιών Κύπρου (A.TH.K., Cyprus Telecommunications Authority, CYTA στα αγγλικά), όνομα που διατηρεί μέχρι και σήμερα. Η Κύπρος γίνεται μέλος της Διεθνούς Ένωσης Τηλεπικοινωνιών και του Κοινοπολιτειακού Οργανισμού Τηλεπικοινωνιών.

1974: Η χρονιά σημάδεψε την εξέλιξη των τηλεπικοινωνιών στην Κύπρο. Λόγω της Τουρκικής Εισβολής στη νήσο η ΑΤΗΚ έχασε μεγάλο μέρος της υποδομής, του ενεργητικού και των συνδρομητών της. Η Κύπρος γίνεται μέλος του Διεθνούς Οργανισμού Τηλεπικοινωνιακών Δορυφόρων.

1975: Η Κύπρος συνδέεται με Ελλάδα και Λίβανο με υποθαλάσσια καλώδια.

1980: Τίθεται σε λειτουργία ο Επίγειος Δορυφορικός Σταθμός "ΜΑΚΑΡΙΟΣ". Η Κύπρος γίνεται μέλος του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Τηλεπικοινωνιακών Δορυφόρων.

1986: Εισήχθηκε η ψηφιακή τεχνολογία από την ΑΤΗΚ.

1988: Παρέχεται από την ΑΤΗΚ υπηρεσία αναλογικής κινητής τηλεφωνίας.

1995: Η ΑΤΗΚ παρέχει υπηρεσίες ψηφιακής κινητής τηλεφωνίας μέσω του δικτύου GSM, με την εμπορική ονομασία CYTAGSM. Η υπηρεσία LOGOSNET της Ιεράς Αρχιεπισκοπής φέρνει πρώτη το Ίντερνετ στην Κύπρο εν μέσω πολιτικής αναταραχής, σπάζοντας το μονοπώλιο της ΑΤΗΚ. Τότε η ΑΤΗΚ ήθελε να χρεώνει 20πλάσια χρέωση για πρόσβαση στο ίντερνετ από αυτή της τοπικής χρέωσης προφασιζόμενη ότι με το ίντερνετ θα έχανε πελάτες από το fax και το telex.

2001: H ATHK παρέχει υπηρεσίες πρόσβασης στον Ιστό μέσω DSL, με την εμπορική ονομασία i-choice και NetRunner.

2003: Πραγματοποιείται τηλεφωνική σύνδεση με τις κατεχόμενες περιοχές για κλήσεις από τα δίκτυα της ΑΤΗΚ. Απελευθερώνονται οι τηλεπικοινωνίες και ξεκινούν να δραστηριοποιούνται ιδιωτικές εταιρίες σταθερής και κινητής τηλεφωνίας (οι υπηρεσίες internet ήταν ήδη απελευθερωμένες).

2004: Η ΑΤΗΚ συνάπτει συμφωνία με την Vodafone και η υπηρεσία CYTAGSM μετονομάζεται σε Cytamobile-Vodafone. Επίσης, εισάγεται εμπορικά η ευρυζωνική υπηρεσία miVision, η οποία χρησιμοποιεί την τεχνολογία ADSL, για να προσφέρει ταυτόχρονη χρήση ψηφιακής και διαδραστικής τηλεόρασης, βίντεο κατά ζήτηση, τηλεφωνίας και γρήγορου διαδικτύου, μέσω μιας απλής τηλεφωνικής γραμμής.

2009: Διεθνής Περιαγωγή σε πλοία και αεροπλάνα από τη Cytamobile-Vodafone. Στρατηγική συνεργασία ΑΤΗΚ και του Λιβανικού Οργανισμού Τηλεπικοινωνιών OGERO για αναβάθμιση του υποθαλάσσιου καλωδιακού συστήματος CADMOS μεταξύ Κύπρου και Λιβάνου.

2010: Εγκατάσταση του μεγαλύτερου στην Κύπρο δικτύου ασύρματης πρόσβασης στο διαδίκτυο, βασισμένου στην τεχνολογία WiFi, στην περιοχή του ΤΕΠΑΚ. Ενίσχυση της Κύπρου ως περιφερειακού τηλεπικοινωνιακού κόμβου με τη λειτουργία του υποθαλάσσιου καλωδιακού συστήματος "ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ". Yποθαλάσσια σύνδεση Κύπρου-Αιγύπτου με την προσαιγιάλωση του καλωδιακού υποσυστήματος ALEXANDROS στην Αίγυπτο.

2011: Yποθαλάσσια σύνδεση Κύπρου-Αιγύπτου με την προσαιγιάλωση του καλωδιακού υποσυστήματος ALEXANDROS στην Αίγυπτο.

2015: Έναρξη λειτουργίας του δικτύου 4G από τις Cyta, MTN και PrimeTel.

2017: Έναρξη λειτουργίας του δικτύου 4.5G από τη Cyta.

2021: Έναρξη λειτουργίας 5G

Πηγή: