Αθανάσιος ο Χύτρων
Κύπριος άγιος και επίσκοπος Χύτρων (Κυθρέας). Σχετική αναφορά γι' αυτόν κάνει ο μεσαιωνικός χρονικογράφος Λεόντιος Μαχαιράς όπου στο Χρονικόν του(παρ. 30) τον περιλαμβάνει μεταξύ των επισκόπων Κυθηραίων. Μια δεύτερη αναφορά για τον Αθανάσιο Χύτρων υπάρχει στον Βίο του αγίου Δημητριανού Κυθρέας, όπου σημειώνεται: «ἐν ἡ [Χυτρία ή Κυθρέα] προ πολλῶν ἂλλων Πάππος τε καί Ἀθανάσιος oἳ τῷ τῆς φύσεως συνδέσμῳ ὡς τῷ τοῦ πνεύματος συνδεόμενοι καί μεγάλων αὐτουργοί θαυμάτων γενόμενοι, κατά διαδοχήν τήν καθέδραν ἐδέξαντο».
Δεδομένου ότι ο Αθανάσιος διαδέχθηκε στην επισκοπή των Χύτρων τον Πάππο, που διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο στην εκλογή του Επιφανίου Σαλαμίνος, τον οποίο και χειροτόνησε αρχιεπίσκοπο στα 368 μ.Χ., τότε ο χρόνος κατοχής του θρόνου Χύτρων από τον Αθανάσιο θα πρέπει να τεθεί μερικά χρόνια μετά το 368. Πότε ακριβώς, δεν μπορούμε να καθορίσουμε με τα ως τώρα διαθέσιμα στοιχεία.
Τον κατάλογο Κυπρίων ιεραρχών του Λεοντίου Μαχαιρά (15ος αιώνας) αντιγράφει και παραθέτει στην «Ιστορία της Κύπρου» και ο Φλώριος Βουστρώνιος (16ος αιώνας), που για την Επισκοπή Χύτρων δίνει τα ίδια ονόματα επισκόπων, με την ίδια σειρά: Δημητριανός, Πάππος, Αθανάσιος, Ευστάθιος και Νικήτας. Ωστόσο δεν είναι κατ’ ανάγκην ακριβής η σειρά παράθεσης των ονομάτων, διότι εάν ο Αθανάσιος Χύτρων όντως ανήλθε στο θρόνο μετά τον Πάππο, τότε δεν μπορεί να είναι ο ίδιος με τον Αθανάσιο Χύτρων που το 343 προσυπέγραψε τα «Πρακτικά» της Συνόδου της Σαρδικής. Συνεπώς, είτε θα πρόκειται για λανθασμένη σειρά παράθεσης των ονομάτων από τους Μαχαιρά και Βουστρώνιο, είτε υπήρξαν δύο επίσκοποι Χύτρων με το όνομα Αθανάσιος.
Εάν όμως δεχθούμε ότι πράγματι ο Αθανάσιος ανήλθε στον θρόνο των Χύτρων μετά το 368, τότε δεν θα πρέπει να ταυτισθεί με τον Κύπριο επίσκοπο Αθανάσιο που το 343 απαντάται να είχε προσυπογράψει τα πρακτικά της Συνόδου της Σαρδικής μαζί με άλλους ένδεκα Κυπρίους επισκόπους. Στα πρακτικά της Συνόδου της Σαρδικής μνημονεύονται τα ονόματα των δώδεκα επισκόπων της Κύπρου που τα είχαν προσυπογράψει, χωρίς όμως να αναφέρεται και ο θρόνος τον οποίο ο κάθε ένας κατείχε. Δεν μπορούμε, συνεπώς, να είμαστε απολύτως βέβαιοι ότι ο Αθανάσιος που ήταν επίσκοπος το 343 ήταν το αυτό πρόσωπο με τον Αθανάσιο Χύτρων ο οποίος φέρεται ως διάδοχος του επισκόπου Πάππου, δηλαδή κάτοχος του θρόνου μετά το 368. Εάν δεχθούμε την ταύτιση, τότε θα πρέπει να δεχθούμε και το ότι ο Αθανάσιος Χύτρων, υπήρξε προγενέστερος του επισκόπου Πάππου και όχι διάδοχος αυτού στον επισκοπικό θρόνο των Χύτρων. Πιθανότερο πάντως είναι ο επίσκοπος Αθανάσιος, που το 343 προσυπέγραψε τα πρακτικά της Συνόδου της Σαρδικής, να ήταν άλλο πρόσωπο από τον επίσκοπο Χύτρων Αθανάσιο. Στην περίπτωση αυτή, ο Αθανάσιος, που υπήρξε επίσκοπος κατά το 343, είναι άγνωστο ποίας επισκοπής τον θρόνο κατείχε. Εάν και αυτός υπήρξε κάτοχος του θρόνου των Χύτρων, τότε στον θρόνο αυτό έχουμε, κατά τον 4ο αιώνα, τον Αθανάσιο Α΄ και τον Αθανάσιο Β΄ (κατά το 343 και μετά το 368, αντιστοίχως).
Πηγή:
- Μεγάλη Κυπριακή Εγκυκλοπαίδεια