Τεχνική εκπαίδευση
Η τεχνική εκπαίδευση αποτελεί σημαντικό κλάδο της εκπαίδευσης, που είναι ζωτικής σημασίας για την οικονομία του τόπου στον σύγχρονο βιομηχανικό κόσμο. Η τεχνική εκπαίδευση στην Κύπρο έχει μια προϊστορία που αρχίζει από τα χρόνια του δευτέρου Παγκοσμίου πολέμου. Πιο πριν, αξίζει ν' αναφερθεί ότι στις 17 Νοεμβρίου 1924 λειτούργησε η Σχολή Τεχνών και Επαγγελμάτων για την αρμενική κοινότηταπου αργότερα εξελίχθηκε στο Ινστιτούτο Μελκονιάν με άλλη μορφή. Το 1944, με ιδιωτική πρωτοβουλία, λειτούργησε (αλλά για λίγους μόνο μήνες) η Εσπερινή Τεχνική Σχολή Λευκωσίας.
Βλέπε λήμμα: Μελκονιάν Εκπαιδευτικό Ινστιτούτο
Η εισαγωγή της τεχνικής εκπαίδευσης στην Κύπρο: Η εισαγωγή της τεχνικής εκπαίδευσης στο νησί έγινε από τους Βρετανούς που κατείχαν την Κύπρο μέχρι το 1959. Οι αυξημένες ανάγκες των Βρετανών σε ειδικευμένο τεχνικό προσωπικό κατά τη διάρκεια του δευτέρου Παγκοσμίου πολέμου κατέδειξαν τη μεγάλη έλλειψη τέτοιου προσωπικού στην Κύπρο. Έτσι το 1944, κατόπιν εντολής του τότε Άγγλου κυβερνήτη της Κύπρου σερ Τσαρλς Κάμπελλ Γούλλεϋ, συνεστήθη ειδική επιτροπή για μελέτη του θέματος της εισαγωγής και οργάνωσης της τεχνικής εκπαίδευσης στο νησί.
Βλέπε λήμμα: Αγγλοκρατία- Εκπαίδευση
Το 1946 έγινε το πρώτο βήμα: η εισαγωγή του συστήματος μαθητείας για μερική τεχνική εκπαίδευση των μαθητευομένων υπαλλήλων των Δημοσίων Έργων αλλά και άλλων. Δυο χρόνια αργότερα, το 1948, λειτούργησε στη Λευκωσία, κοντά στην πύλη της Κερύνειας, Κέντρο Εκπαίδευσης Μαθητευομένων (Apprentices Training Centre) που στόχευε στην κατάρτιση τεχνικών τόσο των Δημοσίων Έργων όσο και του ιδιωτικού τομέα. Η εκπαίδευση περιελάμβανε μαθήματα ηλεκτροτεχνίας, μεταλλοτεχνίας και ξυλουργικής.
Το 1951 οι Άγγλοι ίδρυσαν (για πολιτικούς κυρίως λόγους) την πρώτη ΤεχνικήΣχολή στο χωριό Λεύκα, με τμήματα ξυλουργών, μεταλλοτεχνιτών και μηχανικών. Ταυτόχρονα άρχισε μια μελέτη καλύτερης οργάνωσης και επέκτασης της τεχνικής εκπαίδευσης και προς τούτο εκλήθησαν στην Κύπρο, το 1952 και πιο ύστερα, και ειδικοί εμπειρογνώμονες από τη Μεγάλη Βρετανία. Μετά τις σχετικές μελέτες και εισηγήσεις, η αποικιακή κυβέρνηση αποφάσισε να εισαγάγει ένα ολοκληρωμένο σύστημα τεχνικής εκπαίδευσης σε τρία επίπεδα:
α) Προπαρασκευαστικές Τεχνικές Σχολές.
β) Τεχνικές Επαγγελματικές Σχολές.
γ) Τεχνικό Ινστιτούτο.
Το σχέδιο περιελάμβανε, μεταξύ άλλων, και εκπαίδευση καθηγητών τεχνικής εκπαίδευσης στην Αγγλία, όπου και θα στέλνονταν.
Μέσα στο 1956 άρχισε τη λειτουργία του το Τεχνικό Ινστιτούτο (Technical Institute) στη Λευκωσία και δεύτερο στη Λεμεσό. Επίσης το Κέντρο Εκπαίδευσης Μαθητευομένων μετετράπη, το 1956, σε Προπαρασκευαστική Τεχνική Σχολή (Preparatory Technical School) που στόχευε στην προετοιμασία τεχνιτών για την είσοδό τους στο Ινστιτούτο. Το Ινστιτούτο της Λευκωσίας στεγάστηκε σε κτίρια που κτίστηκαν την περίοδο αυτή στον λόφο της Αγίας Παρασκευής (σημερινή Α' Τεχνική Σχολή Λευκωσίας). Το Ινστιτούτο της Λεμεσού αποτελούσε συνδυασμό τριών σχολών υπό ενιαία διοίκηση: της Προπαρασκευαστικής Τεχνικής Σχολής, Γυμνασιακής Σχολής (Grammar School) και Τεχνικής Σχολής (Craft School).
Το επίπεδο εκπαίδευσης στα δυο Ινστιτούτα ήταν πολύ ψηλό και οι απόφοιτοί τους μπορούσαν να συνεχίσουν ανώτερες και ανώτατες σπουδές στην Αγγλία. Η γλώσσα διδασκαλίας ήταν η αγγλική και τα διδακτικά βιβλία ήσαν στην ίδια γλώσσα. Επίσης, τα εκπαιδευτήρια αυτά υπάγονταν στο Γραφείο Παιδείας της αποικιακής κυβέρνησης, σ' αντίθεση προς τα ελληνικά και τουρκικά γυμνάσια που εδιοικούντο αντιστοίχως από την ελληνική κοινότητα (μέσω κυρίως της Εκκλησίας) και την τουρκική μειονότητα. Συνεπώς δεν απουσίαζε η πολιτική σκοπιμότητα για την ίδρυση και λειτουργία των σχολών τεχνικής εκπαίδευσης από τους Άγγλους, των οποίων μακρόχρονες ήσαν οι προσπάθειες να αναλάβουν την ευθύνη και να ελέγχουν τη μέση εκπαίδευση της Κύπρου (πράγμα που δεν κατόρθωσαν, αλλ' αντίθετα μπόρεσαν να ελέγχουν τη στοιχειώδη εκπαίδευση).
Η τεχνική εκπαίδευση μετά την ανεξαρτησία: Με την ανακήρυξη της Κύπρου σε ανεξάρτητο κράτος τα Ινστιτούτα Λευκωσίας και Λεμεσού περιήλθαν στην κατοχή της ελληνικής κοινότητας (1959) και ονομάστηκαν Τεχνικές Σχολές Λευκωσίας και Λεμεσού. Στους Τούρκους παραχωρήθηκαν η Τεχνική Σχολή Λεύκας και η Προπαρασκευαστική Σχολή της Λευκωσίας.
Βλέπε λήμμα: Ανεξαρτησία
Οι δυο Τεχνικές Σχολές (Λευκωσίας και Λεμεσού) υπήχθησαν στο τότε Εκπαιδευτικό Συμβούλιο, λίγο αργότερα στην Ελληνική Κοινοτική Συνέλευση και από το 1965 (όταν ιδρύθηκε) στο υπουργείο Παιδείας.
Βλέπε λήμμα: Κοινοτικές συνελεύσεις και Εκπαίδευση- Ανεξαρτησία
Από το 1959 καταρτίστηκαν νέα αναλυτικά προγράμματα και η διδασκαλία γινόταν πλέον στην ελληνική γλώσσα. Εδόθη τότε έμφαση στην περαιτέρω προώθηση κι ενίσχυση της τεχνικής εκπαίδευσης, λαμβανομένων μάλιστα υπόψιν των αυξημένων αναγκών του νέου κράτους σε ειδικευμένο τεχνικό προσωπικό. Έτσι ιδρύθηκαν στα αμέσως επόμενα χρόνια και νέες Τεχνικές Σχολές, ως εξής:
* Το 1961-62 ιδρύθηκε η Τεχνική Σχολή Ξερού.
* Το 1962-63 ιδρύθηκε η Επαγγελματική Σχολή Λάρνακας.
* Επίσης το 1962-63 ιδρύθηκε η Τεχνική Σχολή Πόλης Χρυσοχούς.
* Το 1963-64 ιδρύθηκε η Τεχνική Σχολή Αμμοχώστου.
* Το 1969 - 70 ιδρύθηκε η Τεχνική Σχολή Πάφου.
Στο μεταξύ από το σχολικό έτος 1961-62 περιήλθαν στην κατοχή της Κοινοτικής Συνέλευσης (και μετά το 1965 του υπουργείου Παιδείας) και οι ιδιωτικές σχολές Σαμουήλ (Λευκωσία), Συλβέστρου (Μόρφου) και Φράγκου (Κερύνεια), που λειτούργησαν έκτοτε ως δημόσιες Εμπορικές Επαγγελματικές Σχολές. Έτσι οι δυο ελληνικές Τεχνικές Σχολές του 1959-60 αυξήθηκαν κατά τα λίγα επόμενα χρόνια σε 10 (περιλαμβανομένων των τριών Εμπορικών Επαγγελματικών Σχολών).
Οι τεχνικές σχολές μετά το 1974
Η τουρκική εισβολή του 1974 επέφερε την απώλεια των Τεχνικών Σχολών Ξερού και Αμμοχώστου, καθώς και των Εμπορικών Επαγγελματικών Σχολών Μόρφου και Κερύνειας. Έτσι παρέστη ανάγκη να ιδρυθούν νέες σχολές στις ελεύθερες περιοχές της Κύπρου, όπως η Β' Τεχνική Σχολή Λευκωσίας, αλλά και να ενισχυθούν οι υπόλοιπες.
Η παρεχόμενη εκπαίδευση στις Τεχνικές και Επαγγελματικές Σχολές καλύπτει δυο κύκλους σπουδών. Ο πρώτος κύκλος παρέχει γενική γυμνασιακή μόρφωση κι ο δεύτερος κύκλος παρέχει τεχνική κατάρτιση και ειδίκευση, που περιλαμβάνει και πρακτική εξάσκηση στα εργαστήρια. Οι δυο κύκλοι σπουδών διαφέρουν, ανάλογα προς τον τύπο της σχολής. Ανάλογα δε, λειτουργούν τεχνικό εξατάξιο καθώς και επαγγελματικό τετρατάξιο τμήμα. Βασικές ειδικεύσεις γίνονται στους τομείς της ηλεκτρολογίας, της μηχανολογίας, των δομικών έργων (εξατάξιο τμήμα), όπως και σε πολλούς άλλους τομείς στο τετρατάξιο τμήμα (λ.χ. μηχανικοί αυτοκινήτων, ηλεκτροτεχνίτες, μηχανουργοί, οικοδόμοι, ξυλουργοί, σιδηρουργοί, υδραυλικοί, ραδιοτεχνίτες, αγγειοπλάστες κλπ.).
Παράλληλα, και ανάλογα προς τις ανάγκες, λειτούργησαν κι άλλοι τομείς εκπαίδευσης, όπως το εμπορικό επαγγελματικό τμήμα, καθώς και σειρές νυκτερινών μαθημάτων (για τεχνική κατάρτιση εργαζομένων), όπως και το σύστημα μαθητείας (που εισήχθη από το 1963 - 64 υπό την ευθύνη του υπουργείου Εργασίας με στόχο να προσφέρει γενική μόρφωση και θεωρητική και πρακτική τεχνική κατάρτιση σε νέους εργαζόμενους).
Σήμερα λειτουργούν οι ακόλουθες Τεχνικές Σχολές:
Λευκωσία: Α’ Τεχνική Σχολή, Β’ Τεχνική Σχολή, Τεχνική Σχολή Μακάριος Γ’, Εσπερινή Τεχνική Σχολή
Λεμεσός: Α’ Τεχνική Σχολή, Β’ Τεχνική Σχολή, Γ’ Τεχνική Σχολή
Λάρνακα: Νέα Τεχνική Σχολή, Τεχνική Σχολή Αγίου Λαζάρου
Πάφος: Τεχνική Σχολή
Παραλίμνι: Τεχνική Σχολή
Αυγόρου: Περιφερειακή Τεχνική και Γεωργική Σχολή
Πόλη Χρυσοχούς: Λύκειο και Τεχνική Σχολή.
Πηγή
Μεγάλη Κυπριακή Εγκυκλοπαίδεια
Φώτο Γκάλερι
