Τράπεζα Κύπρου & Εφημερίδα Πολίτης

Ρωμαίος ιστορικός του 1ου/2ου αιώνα μ.Χ. Γεννήθηκε το 55 και πέθανε το 117. Κατά τη διάρκεια της εξουσίας των αυτοκρατόρων Βεσπασιανού, Τίτου και Δομιτιανού ανέλαβε διάφορα στρατιωτικά και διοικητικά αξιώματα μέσα και έξω από την Ιταλία. Ο Τάκιτος είχε σπουδάσει τη ρητορική τέχνη και είχε διακριθεί για την ευγλωττία του.  Έγραψε τα έργα: Διάλογος περί των ρητόρων, Αγρικόλας, Γερμανία, Ιστορίαι και Χρονικά. Τα έργα του Τάκιτου τον τοποθετούν μεταξύ των μεγάλων ιστορικών γιατί σ' αυτά αποδεικνύεται διεισδυτικός στους χαρακτήρες και στα γεγονότα της εποχής του και απαράμιλλος στη ζωντανή και ακριβή παρουσίασή τους.

Στα δυο έργα του Χρονικά (Annales) και Ιστορίαι (Historiae) υπάρχουν αξιόλογες πληροφορίες για την Κύπρο.

Στα Χρονικά γράφει για τους ναούς για τους οποίους οι Κύπριοι ζήτησαν να έχουν την ιδιότητα του ασύλου. Στα χρόνια του Τιβέριου, γράφει ο ιστορικός, στις ελληνικές πόλεις υπήρχε μεγάλη χαλαρότητα και η ίδρυση ασύλων γινόταν ασύδοτα. Οι ναοί γέμιζαν με εγκληματικά στοιχεία δούλων που κατέφευγαν σ' αυτούς, με ύποπτους φόνων και με οφειλέτες που δεν ήθελαν να πληρώσουν τους δανειστές τους.  Έτσι αποφασίστηκε (22 μ.Χ.) να παρουσιαστούν στη ρωμαϊκή σύγκλητο εκπρόσωποι των πόλεων για να αποδείξουν ποια ιερά έπρεπε να έχουν το δικαίωμα του ασύλου. Οι Κύπριοι ζήτησαν το δικαίωμα για τρεις ναούς: τον ναό της Παφίας Αφροδίτης, του οποίου ιδρυτής ήταν ο μυθικός Αερίας*, τον ναό της Αμαθουσίας Αφροδίτης που ίδρυσε ο γιος του Αερία  Άμαθος* και τον ναό του Σαλαμινίου Διός που ιδρυτής του ήταν ο Τεύκρος* ο Τελαμώνιος. Η πληροφορία αυτή του Τάκιτου είναι σημαντική γιατί καθορίζει τους αρχαιότερους και ιερότερους τόπους λατρείας στην Κύπρο.

Στο έργο του Ιστορίαι ο Τάκιτος γράφει για την επίσκεψη του μετέπειτα αυτοκράτορα Τίτου στην Κύπρο και για την ύπαρξη μαντείου στο ιερό της Αφροδίτης στην Πάφο. Σύμφωνα με όσα εκθέτει ο ιστορικός, ο Τίτος*, καθοδόν από την Ελλάδα στην Ιουδαία, σταμάτησε στην Πάφο και πήρε μαντεία για το μέλλον από το ιερό της Παφίας Αφροδίτης.

Με την ευκαιρία της αναφοράς του αυτής ο Τάκιτος κάμνει μια, όχι περιττή, όπως σημειώνει, παρέκβαση για να μιλήσει για τα ιερατεία του ιερού της Αφροδίτης και τις θυσίες που γίνονταν σ' αυτό. Γράφει ότι ιδρυτής του ιερού ήταν ο βασιλιάς Αερίας και ότι νεότερη παράδοση φέρει ιδρυτή του ναού τον Κινύρα*. Στο ιερό της θεάς εισήγαγε τη μαντική τέχνη από την Κιλικία ο Ταμίρας* και για ένα χρονικό διάστημα Κινυράδες και Ταμιράδες προΐσταντο των ιερουργιών. Αργότερα τις ιερουργίες και το έργο της μαντείας διατήρησαν μόνο οι Κινυράδες. Στο ιερό της θεάς γίνονταν και θυσίες, προσθέτει ο Τάκιτος, όχι όμως πάνω στον βωμό, που έπρεπε να μένει καθαρός από αίμα και όπου άναβε μόνο καθαρή φωτιά. Ο βωμός αυτός της θεάς, μολονότι ήταν στο ύπαιθρο, δεν βρεχόταν από καμιά βροχή. Και το ομοίωμα της θεάς δεν είχε ανθρώπινη μορφή αλλά σχήμα κώνου.

Επανερχόμενος στον Τίτο, ο Τάκιτος αφηγείται με λεπτομέρειες τα σχετικά με τη μαντεία που πήρε στο ιερό της Αφροδίτης στην Πάφο από τον μάντη Σώστρατο*.