Τράπεζα Κύπρου & Εφημερίδα Πολίτης

Άγγλος ναύαρχος που έδρασε, στα τέλη του 18ου αιώνα, στην Κύπρο. Βρισκόταν τότε στην υπηρεσία του Οθωμανού σουλτάνου Σελίμ Γ' .

Ο σερ Σίτνεϋ Σμιθ εμφανίστηκε να δρα στην Ανατολική Μεσόγειο το 1798, ως πλοίαρχος του αγγλικού πολεμικού πλοίου Tigre, 80 κανονιών. Είχε σταλεί στην  περιοχή από τη χώρα του, αφενός για  να ενισχύσει τον λόρδο Vincent at Cadiz ή Gibraltar, κι αφετέρου να συνεργαστεί με τον αδελφό του Τσαρλς Σπένσερ Σμιθ για διπλωματικές αποστολές (ο αδελφός του ήταν τότε πρόξενος της Αγγλίας στην Κωνσταντινούπολη).

Ο σερ Σίτνεϋ Σμιθ πήρε μέρος στον πόλεμο κατά την πολιορκία της Άκρας, τον Μάιο του 1799. Αμέσως ύστερα ανέλαβε υψηλότατη υπηρεσία, ως ναύαρχος στον στόλο του σουλτάνου.

Για τη δραστηριότητά του στην Κύπρο γνωρίζουμε από μακροσκελή επιστολή που ο ίδιος ο Σμιθ είχε στείλει προς τον επίσκοπο Luscombe, της Αγγλικανικής Εκκλησίας στο Παρίσι. Ωστόσο δεν είναι βέβαιο εάν η επιστολή απευθυνόταν προς τον ίδιο τον ιερωμένο αυτόν, που έγινε επίσκοπος αργότερα, το 1825.

Στην επιστολή, πάντως, ο σερ Σίτνεϋ Σμιθ γράφει ότι κατά το 1799 είχαν εξεγερθεί στην Κύπρο οι Γενίτσαροι, οι Αρναούτες και οι Αλβανοί, δολοφόνησαν τον τοπικό στρατιωτικό αρχηγό τους, κατέλυσαν την ιεραρχία κι άρχισαν τις λεηλασίες κι άλλα εγκλήματα. Ο χριστιανικός (ελληνικός) πληθυσμός της Κύπρου ήταν τρομοκρατημένος κι ανυπεράσπιστος στο έλεος των εξεγερθέντων.

Τότε έσπευσε στην Κύπρο, γράφει ο Σμιθ, κι αφού αποβιβάστηκε στο νησί, «άσκησε τις αυτές εξουσίες τις οποίες θα ασκούσε κι ο σουλτάνος Σελίμ εάν εμφανιζόταν αυτοπροσώπως». Αποκατέστησε, λέγει, την τάξη και την ιεραρχία, διέλυσε τους εξεγερθέντες, τους οποίους εξεδίωξε από την Κύπρο, κι έτσι το νησί απαλλάχθηκε από τους κακούργους και δολοφόνους.

Ο τότε αρχιεπίσκοπος Κύπρου Χρύσανθος, που συναντήθηκε με τον Σμιθ όταν ο δεύτερος επεσκέφθη την πρωτεύουσα Λευκωσία, εξέφρασε την ευγνωμοσύνη του στον Άγγλο ναύαρχο και του επέδωσε έναν πολύτιμο σταυρό που, κατά την παράδοση, ανήκε στον Άγγλο βασιλιά Ριχάρδο τον Λεοντόκαρδο που είχε κατακτήσει την Κύπρο το 1191. Ο Σμιθ θεωρούσε ότι ο σταυρός αυτός, τον οποίο ονομάζει Σταυρό των Ναϊτών ιπποτών, είχε αφεθεί στο νησί από τον Ριχάρδο Λεοντόκαρδο κι είχε φθάσει έως τον αρχιεπίσκοπο Χρύσανθο περνώντας από την κατοχή 18 συνολικά Κυπρίων Ορθοδόξων αρχιεπισκόπων.

Αλλά κι άλλοι στην Κύπρο τίμησαν τον Άγγλο ναύαρχο. Μεταξύ αυτών κι ο Ανδρέας Ζυμπουλάκης* που διορίστηκε από τον Σμιθ ως προξενικός πράκτορας της Αγγλίας στην Πάφο. Ο Ζυμπουλάκης έδωσε στον γιο του το όνομα Σμιθ, προς τιμήν του Άγγλου ναυάρχου (επρόκειτο για τον γνωστό Σμιθ ή Χατζησμίθ Ζυμπουλάκη*, επίσης προξενικό πράκτορα της Αγγλίας στην Πάφο αργότερα, του οποίου το αρχοντικό στεγάζει σήμερα το Μουσείο Λαϊκής Τέχνης στη Γεροσκήπου).