«Σχόλια»
Σύντομες επεξηγηματικές σημειώσεις, παρατηρήσεις γραμματικές, μετρικές, πραγματολογικές και άλλες, που γράφονταν πάνω σε κείμενα παλαιότερων συγγραφέων, ιδιαίτερα πάνω σε δύσκολα χωρία των έργων τους.
Οι σχολιογράφοι άκμασαν κυρίως κατά τη Βυζαντινή περίοδο, πολλά δε από τα σχόλιά τους βασίστηκαν σε παλαιότερα σχόλια. Η σημασία των σχολίων βρίσκεται κυρίως στο γεγονός ότι παρέχουν πληροφορίες και διασώζουν αποσπάσματα έργων τα οποία αργότερα χάθηκαν.
Σε πολλά από τα σχόλια αυτά υπάρχει πλήθος αναφορών σε μυθικά και ιστορικά γεγονότα, μυθικά και ιστορικά πρόσωπα και άλλα στοιχεία που έχουν σχέση με την Κύπρο. Τα σχετικά με την Κύπρο Σχόλια αυτά αναφέρονται σε 18 αρχαίους συγγραφείς και έργα τους, όπως οι: Κλέων ο Κουριεύς («Ἀργοναυτικά»), Ζήνων ο Κιτιεύς, Κλέαρχος ο Σολεύς («Περί γρίφων»), Παίων Αμαθούσιος («Κυπριακά») και τα αποδιδόμενα στον Στασίνο «Κύπρια Ἔπη». Αναφέρονται ακόμη η Αφροδίτη και ο Άδωνις, ο Πυγμαλίων, ο Κινύρας και η Σμύρνα, ο Δμήτωρ Ιασίδης, ο Τεύκρος, ο Ευαγόρας, ο Νικοκλής, ο Δημόνικος, ξένα πρόσωπα που είχαν σχέση με την Κύπρο, όπως ο Αγανός, ο Πλεισθένης ή Νικόστρατος, ο Δεινομένης και ο Σόλων, καθώς και οι κυπριακές πόλεις Γολγοί, Κύθηρα και Τεμέση.
Από το σύνολο των Σχολίων τα πιο ενδιαφέροντα είναι τα ακόλουθα: Ο Απολλώνιος ο Ρόδιος περιέλαβε στα Αργοναυτικά του όλα τα στοιχεία από το ομότιτλο έργο του Κυπρίου Κλέωνος του Κουριέως. Οι γρίφοι του Κλεάρχου του Σολέως παρουσιάζονταν στα συμπόσια. Ο Ζήνων ο Κιτιεύς υποστήριζε την άποψη ότι Κύκλωπες ονομάστηκαν τα φυσικά φαινόμενα που διαγράφουν κυκλική τροχιά. Η λυδική αρμονία (μουσική) ήταν προσφιλέστατη στην Κύπρο.
Πηγή
Μεγάλη Κυπριακή Εγκυκλοπαίδεια
Βλέπε λήμμα: Κύπρια έπη
Στα Κύπρια Ἔπη αναφέρονται τέσσερις κόρες του Αγαμέμνονα και όχι τρεις, όπως στον Όμηρο. Πολλοί Έλληνες δεν θυσίαζαν χοίρους στην Αφροδίτη επειδή πίστευαν ότι τους απεχθανόταν εξαιτίας του θανάτου του Άδωνη από αγριόχοιρο.
Βλέπε λήμμα: Χοίροι της Κύπρου
Ο Κλέαρχος ο Σολεύς ερμήνευε τη φράση «ουδέν ιερόν», που απέδιδε στον Ηρακλή, λέγοντας ότι ο Άδωνις δεν ήταν άξιος ιερού ή οποιασδήποτε τιμής. Την παλαιά εποχή η εξουσία της Κύπρου έφθανε ως την Κνίδο και πιο πέρα. Τα Κύθηρα ήταν μικρή πόλη της Κύπρου που ονομάστηκε έτσι γιατί «ἔκευθε» (έκρυβε) το αισχρό, δηλαδή τον έρωτα ή γιατί εγκυμονούσε θηρία (κύειν+θήρα=Κύθηρα). «Ἀδώνειοι Κῆποι» ήταν σιτάρι και κριθάρι που φυτεύονταν σε πήλινα αγγεία. Η Κύπρος λεγόταν και «Ἄστυ Διωναίης», δηλαδή πολιτεία της Διωναίας Αφροδίτης, οικίσθηκε δε από τον Αιγύπτιο Ύωνα.
Εμφανίζονται ακόμη στα Σχόλια και οι ακόλουθες πληροφορίες για την Κύπρο: Οι αρχαίοι Κύπριοι έλεγαν την «πυρρίχην» (τον πολεμικό χορό) «πρύλιν». «Νόμος Κυπρίων» λεγόταν το ξεδόντιασμα της γουρούνας. Σε εκτενές σχόλιο στον στίχο Ε422 της Ἰλιάδος απορρίπτεται η άποψη ότι το επίθετο της Αφροδίτης Κύπρις προέρχεται από την κυπριακή καταγωγή της θεάς και αποδίδεται στο επίθετο «κυόπορις». Κυόπορις είναι εκείνη που παρέχει το κύειν, δηλαδή την εγκυμοσύνη, γιατί «χωρίς την αφροδισιακή συνουσία δεν μένουν έγκυες οι γυναίκες». Τέλος σε σχόλιο στο Φ12 της Ἰλιάδος υποστηρίζεται ότι ο Όμηρος την εικόνα των Τρώων που φεύγουν προς τον ποταμό σαν τις ακρίδες μπροστά στη φωτιά, την πήρε από την Κύπρο, που ενοχλείται συχνά απ' αυτές.
Πηγή
Μεγάλη Κυπριακή Εγκυκλοπαίδεια