Τράπεζα Κύπρου & Εφημερίδα Πολίτης

Η εκκλησία του Αγίου Συνεσίου βρίσκεται στο κέντρο του χωριού Ριζοκάρπασον. Μνημείο σημαντικής ιστορικής αξίας, το ανατολικό μέρος του ναού χρονολογείται στον 12ο αιώνα μ.χ, αλλά και σημείο αναφοράς για τους απανταχού Ριζοκαρπασίτες. Μετά την τουρκική εισβολή το μνημείο υπέστη φθορές και οι εργασίες συντήρησης από την Τεχνική Επιτροπή για την Πολιτιστική Κληρονομιά ολοκληρώθηκαν στις 28 Νοεμβρίου 2022. 

Το έργο υλοποιήθηκε με την οικονομική συνδρομή της Εκκλησίας της Κύπρου, ενώ μικρότερο μέρος της δαπάνης καλύφθηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Την ευθύνη υλοποίησης του έργου ανέλαβε η UNDP.

Η Εκκλησία έχει εσωτερικές διαστάσεις 18,50X9 μ. σήμερα. Η σημερινή της όμως μορφή οφείλεται σ' επέκταση της εκκλησίας στα δυτικά γύρω στα τέλη του 19ου αιώνα, επί αρχιεπισκόπου Κύπρου Σωφρονίου. Σήμερα η εκκλησία του Αγίου Συνεσίου αποτελείται από δυο συνεχόμενους εγγεγραμμένους σταυροειδείς με τρούλλο ναούς. Η αρχική εκκλησία είναι το ανατολικό τμήμα και είχε αρχικά διαστάσεις 9X9 μ. περίπου. Τόσο η κεντρική αψίδα όσο και η βόρεια αψίδα είναι ημικυκλικές και εσωτερικά και εξωτερικά. Η νότια αψίδα κατεδαφίσθηκε στις αρχές του 20ού αιώνα για να κτιστεί το καμπαναριό.

Ο τρούλλος της αρχικής εκκλησίας είναι κυλινδρικός και έχει τέσσερα παράθυρα κατά τα τέσσερα σημεία του ορίζοντα. Στηρίζεται στη συμβολή των καμάρων του σταυρού που είναι ημικυλινδρικές. Τέσσερις ισχυροί πεσσοί στηρίζουν τις καμάρες και τον τρούλλο στο κέντρο της εκκλησίας. Τόσο στον βόρειο όσο και στον νότιο τοίχο της εκκλησίας διαγράφονται τυφλά τόξα τα οποία σπάζουν τη μονοτονία των εξωτερικών επιφανειών των τοίχων, όπως στην εκκλησία του Αγίου Φίλωνος στην παραλία του Ριζοκαρπάσου. Οι αψίδες διακοσμούνται με τυφλά τόξα όπως οι αψίδες της εκκλησίας του Αγίου Φίλωνος και των Αγίων Βαρνάβα και Ιλαρίωνος στην Περιστερώνα. Το σημερινό παράθυρο στο κέντρο της αψίδας είναι νεότερο, όπως και τα άλλα παράθυρα της εκκλησίας. Τα μορφολογικά στοιχεία της εκκλησίας συνηγορούν στη χρονολόγησή της στον 12ο αιώνα.  Όταν προστέθηκε στα δυτικά στα τέλη του 19ου αιώνα το δυτικό τμήμα της εκκλησίας, κατεδαφίσθηκε ο δυτικός τοίχος της εκκλησίας, κλείστηκε η αρχική νότια θύρα κι ανοίχθηκε άλλη στο νοτιοδυτικό διαμέρισμα της αρχικής εκκλησίας. Τότε εντοιχίσθηκαν και τα τρία παράθυρα της κεντρικής αψίδας και ανοίχθηκε το μεγάλο ορθογώνιο παράθυρο και η αρχική λιθοδομή καλύφθηκε εξωτερικά με ασβεστοχρίσματα. Στο εσωτερικό δεν διασώζονται τοιχογραφίες.

Το εικονοστάσιο και οι εικόνες της εκκλησίας κατασκευάσθηκαν σε νεότερα χρόνια.