Τράπεζα Κύπρου & Εφημερίδα Πολίτης

Τοπικός άγιος της Καρπασίας και επίσκοπος, ακαθόριστου χρόνου, πάντως της Πρωτοβυζαντινής μάλλον περιόδου. Είναι ένας από τους αγίους που ιδιαίτερα τιμώνται στην Καρπασία, όπου μνημονεύεται μαζί με τους Φίλωνα και Θύρσο ή Θέρισσο. Στο Ριζοκάρπασον η κυριότερη εκκλησία είναι αφιερωμένη στον άγιο Συνέσιο.

Η μνήμη του αγίου Συνεσίου τιμάται από την Εκκλησία στις 26 Μαΐου. Ο άγιος αγνοείται από τους συναξαριστές, αλλά όχι από τους χρονογράφους. Ο Λεόντιος Μαχαιράς (Χρονικόν, παρ. 30), γράφει:

Φίλωνος, Συνεσίου, καί Σωσικράτους ἐπισκόπου Καρπασαίων.

Τον Συνέσιο, ως επίσκοπο Καρπασίας, αναφέρουν επίσης ο Strambaldi και ο Fl. Boustron.

Bio του αγίου Συνεσίου έγραψε ο Καρπασίτης μοναχός Ακάκιος (17ος-18ος αιώνας), αντλώντας από χειρόγραφο παλαιότερο κατά 300 χρόνια.

Σύμφωνα προς τις λίγες πληροφορίες και την εκκλησιαστική παράδοση, ο άγιος Συνέσιος διαδέχθηκε στον επισκοπικό θρόνο της Καρπασίας τον άγιο Φίλωνα. Τούτο όμως θεωρείται πιθανό μόνο επειδή δεν αναφέρεται ενδιάμεσο όνομα άλλου επισκόπου από τους χρονογράφους. Ο άγιος Συνέσιος αναφέρεται ότι αγωνίστηκε σκληρά, αλλά και με πραότητα και γλυκύτητα λόγων, κατά των διαφόρων αιρέσεων που υπήρχαν και στην Κύπρο κατά τα Βυζαντινά χρόνια. Είχε, επίσης, βίο ενάρετο και φιλάνθρωπο. Στην Καρπασία ιδίως θεωρείται θαυματουργός, η δε τοπική παράδοση αναφέρει πολλά θαύματα και θεραπείες ασθενών από τον άγιο. Στο Ριζοκάρπασον, κοντά στην εκκλησία του Αγίου Συνεσίου, υπάρχει μεγάλη λαξευτή σπηλιά, που φαίνεται ότι είχε χρησιμοποιηθεί κι ως κατακόμβη κατά τα Πρωτοχριστιανικά χρόνια, γνωστή ως ο σπήλιος τ'  Άη Συνέση.

Το απολυτίκιον του αγίου παραδέχεται τον Συνέσιο ως ιεράρχη και θαυματουργό:

Καρπασέων τό κλέος καί Κυπρίων ἀγλάισμα καί θαυματουργός ἀνεδείχθης, ἱεράρχα πατήρ ἡμῶν Συνέσιε...

Ανδεχθούμε ως μη ελλιπή τον κατάλογο των πρώτων επισκόπων Καρπασίας που δίνει ο Λεόντιος Μαχαιράς (δηλαδή: Φίλων, Συνέσιος, Σωσικράτης), και γνωρίζοντας από τον Βίο του αγίου Επιφανίου του Μεγάλου ότι πρώτος επίσκοπος Καρπασίας ήταν ο Φίλωνας που χειροτονήθηκε από τον ίδιο τον άγιο Επιφάνιο λίγο προ του 382 μ.Χ., τότε μπορούμε να υπολογίσουμε ότι ο διάδοχός του Συνέσιος άκμασε κατά τις αρχές του 5ου μ.Χ. αιώνα.