Τράπεζα Κύπρου & Εφημερίδα Πολίτης

Μεικτό χωριό της επαρχίας Λεμεσού, στη γεωγραφική περιφέρεια των αμπελοχωριών Λεμεσού - Πάφου, περί τα 28 χιλιόμετρα βορειοδυτικά της πόλης της Λεμεσού.

Η Συλίκου είναι κτισμένη στην πλαγιά του βουνού, σε μέσο υψόμετρο 640 μέτρων. Το ανάγλυφο στην περιοχή της έχει μια κλίση από τα δυτικά προς τα ανατολικά. Το υψόμετρο από τα 946 μέτρα κοντά στα δυτικά σύνορα του χωριού (κορφή Χάρτζια), μειώνεται στα 640 μέτρα κοντά στον οικισμό και στα 500 μέτρα κοντά στα ανατολικά του σύνορα. Το τοπίο είναι διαμελισμένο από τους μικρούς παραπόταμους του Κούρη που ρέουν στην περιοχή.

Από γεωλογικής απόψεως, στη διοικητική έκταση του χωριού κυριαρχούν οι αποθέσεις του σχηματισμού Λευκάρων (κρητίδες, μάργες και κερατόλιθοι) και οι αποθέσεις του σχηματισμού Πάχνας (εναλλασσόμενες στρώσεις κρητίδων, μαργών και ψαμμιτών). Πάνω στα πετρώματα αυτά αναπτύχθηκαν ασβεστούχα εδάφη.

Η Συλίκου δέχεται μια μέση ετήσια βροχόπτωση περί τα 670 χιλιοστόμετρα. Στην περιοχή της καλλιεργούνται κυρίως τα αμπέλια (επιτραπέζιες και οινοποιήσιμες ποικιλίες) και οι αμυγδαλιές, καθώς και λίγες ελιές και εσπεριδοειδή.

Από συγκοινωνιακής απόψεως, η Συλίκου συνδέεται στα βόρεια με το χωριό Κουκά (περί τα 2,5 χμ.) και στα νοτιοανατολικά με το χωριό  Άγιος Γεώργιος (περί τα 3,5 χμ.).

Σύμφωνα με τα υπάρχοντα στοιχεία, οι πλήρεις απογραφές πληθυσμού έχουν ως ακολούθως:

Μετά την τουρκική εισβολή του 1974 οι Τουρκοκύπριοι κάτοικοι της Συλίκου εξαναγκάστηκαν από την ηγεσία τους να εγκαταλείψουν το χωριό τους και να μεταφερθούν, μαζί με όλους τους άλλους Τουρκοκυπρίους των ελεύθερων περιοχών, για εγκατάσταση στις κατεχόμενες περιοχές. Η μεταφορά τους έγινε το 1975.

Το χωριό υφίστατο κατά τα Μεσαιωνικά χρόνια. Ο Ν. Κληρίδης υποστηρίζει ότι κατά την περίοδο της Φραγκοκρατίας ήταν μετόχι της Λατινικής Εκκλησίας της Κύπρου, αλλά δεν αναφέρει την πηγή του. Αντίθετα, ο ντε Μας Λατρί αναφέρει το χωριό ως Sillichou και Le Silicque (διαφορετικό όμως από το Silichi που ήταν άλλος οικισμός — βλέπε Σιλίτζ'ιν), γράφοντας ότι η Συλίκου ανήκε στα βασιλικά κτήματα.

Σχετική είναι και η τοπική παράδοση ότι στη Συλίκου είχε καταφύγει φράγκικη οικογένεια ευγενών μετά την τουρκική κατάκτηση της Κύπρου το 1570-71, όπου τα μέλη της έζησαν σαν απλοί χωρικοί και με τον φόβο ότι οι Τούρκοι θα έπαιρναν τον μικρό γιο της οικογένειας για να τον κάμουν γενίτσαρο. Η παράδοση λέγει ότι η οικογένεια αυτή απετελείτο από τα τελευταία μέλη της βασιλικής οικογένειας των Λουζινιανών της Κύπρου, πράγμα απίθανο (αφού είχαν μεσολαβήσει και 82 χρόνια κατοχής του νησιού από τους Βενετούς, κατά τα οποία δεν αναφέρονται να δρουν στην Κύπρο μέλη της οικογένειας των Λουζινιανών). Είναι όμως πιθανό να είχε καταφύγει στο χωριό κάποια οικογένεια ευγενών τιτλούχων.

Σε παλαιούς χάρτες το χωριό βρίσκεται σημειωμένο ως Chiliaco, περιλαμβανομένου και χάρτη της περιόδου της Βενετοκρατίας.

Έχουμε, έτσι, τρεις τύπους γραφής του μεσαιωνικού ονόματος του χωριού: Sillichou, Le Silicque και Chiliaco. Είναι φανερό ότι η αρχική ονομασία του χωριού παρεφθάρη αρκετά, έτσι που να μη είμαστε σήμερα βέβαιοι από πού προήλθε. Μερικοί, πάντως, γράφουν το χωριό ως Σιλίκου, ενώ ως Συλίκου ανευρίσκεται σε επίσημους χάρτες.

Σύμφωνα προς μια άποψη (που παραπέμπει και στο γεγονός ότι το χωριό ήταν βασιλικό κτήμα κατά την περίοδο της Φραγκοκρατίας), η ονομασία στον τύπο Σιλίκου αποτελεί συντομογραφία της ονομασίας Βασιλικού. (Απαντώνται αρκετά σχετικά ονόματα στην Κύπρο, όπως Βασιλικόν, Βασιλικός [ποταμός], Βασίλιν, Βασίλεια).

Ο Ιωάννης Κοτόβικος (Cotovicus), που επεσκέφθη την Κύπρο το 1599, αναφέρει την Συλίκου (γράφοντας Silica), που την περιλαμβάνει μεταξύ διαφόρων κυπριακών χωριών που ευδαιμονούσαν και ήσαν μεγάλα και σε πληθυσμό πριν από την τουρκική κατάκτηση του 1570-71. Αλλά μετά την άφιξη των Τούρκων, γράφει, η τυραννία τους οδήγησε τα χωριά αυτά σε παρακμή.

Η εγκατάσταση Τούρκων στη Συλίκου μετά το 1570-71 αποτελεί επιπρόσθετη ένδειξη ότι το χωριό ήταν βασιλικό κτήμα, και κρατικό κατά την περίοδο της Βενετοκρατίας. Οι Τουρκοκύπριοι της Συλίκου μεταφέρθηκαν, το 1975, στις κατεχόμενες από τους Τούρκους περιοχές του νησιού.

Η εκκλησία του χωριού είναι αφιερωμένη στον άγιο Γεώργιο. Υπάρχουν δε στην περιοχή και ερειπωμένα ξωκκλήσια, εκ των οποίων ένα είναι αφιερωμένο στον άγιο Ιωάννη τον Πρόδρομο, όπου σε παλαιότερες εποχές οι πιστοί συνήθιζαν να παίρνουν τα παιδιά που υπέφεραν από ελώδεις πυρετούς και τα κυλούσαν τρεις φορές μπροστά στην κατεστραμμένη Αγία Τράπεζα, αναμένοντας ότι έτσι θα θεραπεύονταν.

Γύρω στα 1880 είχε λειτουργήσει σε περιοχή του χωριού λατομείο ασβεστόλιθων. Επίσης, κατά την πρώτη περίοδο της Αγγλοκρατίας, από το χωριό περνούσε ο στρατιωτικός δρόμος των Βρετανών προς το Τρόοδος (κατασκευάστηκε το 1879-80).

Είναι πιθανό να υπάρχει αρχαιολογικός χώρος στην ευρύτερη περιοχή του χωριού. Μερικά τοπωνύμια της παραπέμπουν, πάντως, στην Αρχαιότητα.  Ένα τέτοιο τοπωνύμιο, μεταξύ Συλίκου και Λάνιας, σε περιοχή κατ' εξοχήν αμπελουργική και οινοπαραγωγική, λέγεται Δκιόνυσος, που θυμίζει τον θεό του κρασιού.