Τράπεζα Κύπρου & Εφημερίδα Πολίτης

Γεννήθηκε στην Αμμόχωστο στις  25 Οκτωβρίου 1929 σε οικογένεια παραδοσιακών κουζάρηδων. Ο πατέρας του Χρήστος Χαραλάμπους, ήταν  γόνος Βαρωσιωτών αγγειοπλαστών που είχαν κρατήσει την παράδοση μέσα στα χρόνια της Τουρκοκρατίας. Μητέρα του Βαλεντίνου ήταν η Παναγιώτα Κουλλαπή, η οικογένεια της οποίας καταγόταν από το Πραστειό της Μεσαορίας.

Το σπίτι τους στην οδό Σαλαμίνος ήταν έξω από την παλιά πόλη και εκεί η οικογένεια διατηρούσε το κουζαρκό (αγγειοπλαστείο) και το καμίνι. Ο Βαλεντίνος έζησε από μικρός τη ζωή των αγγειοπλαστών γονιών του μαζί με τον μεγαλύτερο αδελφό του, Άντυ.

Τα αγγεία που έφτιαχνε στο κουζαρκό του ο Χρήστος Χαραλάμπους πωλούνταν σε όλη την Κύπρο, αλλά και στη γειτονική Συρία, την Παλαιστίνη και την Αίγυπτο, όπου τα βαρωσιώτικα αγγεία προτιμούνταν, γιατί κρύωναν το νερό πολύ πιο καλά από τα ντόπια, λόγω της σύνθεσης του πηλού. Ο Βαλεντίνος πήγαινε συχνά με τον πατέρα του στο λιμάνι της Αμμοχώστου, για να φορτώσουν τα αραβικά καΐκια που πήγαιναν στην Παλαιστίνη και την Αίγυπτο.

 

Το 1935 εγγράφεται στο Δημοτικό Σχολείο Αγίου Νικολάου, το οποίο μαζί με αυτό της Αγίας Ζώνης ήταν τα πρώτα που λειτούργησαν στην Αμμόχωστο κατά την Αγγλοκρατία. Το 1941, μεσούντος του β' παγκοσμίου πολέμου, ο Βαλεντίνος εγγράφεται στην Α’ τάξη του εξατάξιου Γυμνασίου Αμμοχώστου, το οποίο στεγαζόταν στον ίδιο χώρο με το δημοτικό όπου είχε φοιτήσει.  Το σχολείο ήταν μεικτό και ανάμεσα στους συμμαθητές του ήταν ο Παναγιώτης Σέργης, η Νέλλη Σαβερειάδου και ο Άγγελος Δημητρίου. Μερικοί από τους καθηγητές του ήταν οι, Τηλέμαχος Κάνθος, Νίκος Κρανιδιώτης και Κυριάκος Χατζηιωάννου.

 

Ο Βαλεντίνος δεν ήταν μόνο άριστος μαθητής αλλά και αθλητής. Με ύψος 1.80, έπαιζε καλαθόσφαιρα και πετόσφαιρα, και ήταν αθλητής του άλματος εις ύψος, μέλος της ομάδας του Γυμναστικού Συλλόγου Ευαγόρας (ΓΣΕ). Κυρίως επροπονείτο τα απογεύματα, στο στάδιο του Ελληνικού Γυμνασίου, μαζί με άλλους αθλητές, υπό την επίβλεψη των καθηγητών γυμναστικής. Λάμβανε μέρος στους Παγκύπριους Μαθητικούς Αγώνες, ενώ από το 1945 μέχρι το 1947, χρονιά που αποφοίτησε, συμμετείχε και στους Παγκύπριους Αγώνες Στίβου, που είχαν γίνει στη Λάρνακα, την Πάφο και την Αμμόχωστο.

 

Όταν το 1946 πήρε το Κυριακίδειο Βραβείο στους Παγκύπριους Μαθητικούς Αγώνες για την επίδοσή του στο άλμα εις ύψος,  επιλέγηκε για να συμμετάσχει την επόμενη χρονιά στην ομάδα που θα εκπροσωπούσε την Κύπρο στους Πανελλήνιους Αγώνες, οι οποίοι θα γίνονταν στο Παναθηναϊκό Στάδιο στην Αθήνα. Έτσι, το καλοκαίρι του 1947 ο Βαλεντίνος ταξίδεψε με την ομάδα του ΓΣΕ και τις ομάδες των άλλων κυπριακών γυμναστικών συλλόγων στην Αθήνα και έλαβε μέρος στα αθλήματα της σκυταλοδρομίας και του άλματος εις ύψος.

 

Σπουδές στο Λονδίνο- Επιστροφή στην Κύπρο

Το 1948 φεύγει για σπουδές στο Λονδίνο. Εγγράφεται και φοιτά στο Central School of Arts and Crafts. Διδάσκεται κεραμική κοντά σε μεγάλους κεραμίστες, τη  Dora Billington και αργότερα στον Bernard Leach. Το 1951 επιστρέφει στην Κύπρο και  μέσα από αντίξοες οικονομικές συνθήκες, στήνει το δικό του μικρό εργαστήρι δίπλα σε εκείνο τού πατέρα του Χρήστου. Τα πρώτα αντικείμενα βλέπουν το φως: μικρές κούπες, βάζα και τασάκια για τουρίστες. Στο δρόμο για την Σαλαμίνα και την Έγκωμη, πολλοί σταματούν να δουν και να γνωρίσουν τι έκρυβε το κουζαρκό και να γνωρίσουν τον Βαλεντίνο όπως ο Γιώργος Σεφέρης, η Αθηνά Ταρσούλη,ο συγγραφέας Lawrence Durrel, ο ιστορικός Steven Runciman, ο ποιητής  John Lehman και η συγγραφέας Freya Stark.

 

Το Φεβρουάριο του 1952 ο Βαλεντίνος εκθέτει για πρώτη φορά έργα του στην Κύπρο. Για την έκθεση που φιλοξενείται στο οίκημα του Βρετανικού Συμβουλίου ο Αδαμάντιος Διαμαντής δημοσιεύει στα Κυπριακά Γράμματα επαινετικά σχόλια.  Τα χρέη των σπουδών και της συντήρησης του κουζαρκού δεν τον αφήνουν να χαρεί την επιτυχία του.

Την 1η Οκτωβρίου 1957, μετά από πρόταση για εργοδότηση στο Ινστιτούτο Καλών Τεχνών της Βαγδάτης, ο Βαλεντίνος εγκαθίσταται στην Ιρακινή πρωτεύουσα. Καλείται να δημιουργήσει και να στελεχώσει τμήμα κεραμικής στο εν λόγω ανώτατο εκπαιδευτικό ίδρυμα. Εκεί γνωρίζει τεράστια αναγνώριση και η Βαγδάτη γίνεται η δεύτερή του πατρίδα. Πηγαινοέρχεται στην Κύπρο έχοντας επαφή με το καλλιτεχνικό γίγνεσθαι του τόπου, ειδικά μετά την ίδρυση του Επιμελητηρίου Καλών Τεχνών το 1964. Η τουρκική εισβολή τον βρίσκει στην Κύπρο ενώ κατά την κατάληψη της Αμμοχώστου, καράβι τού οποίου επέβαινε επιστρέφοντας από την Ιταλία, λόγω της έκρυθμης κατάστασης αποβιβάζει τους επιβάτες  στο λιμάνι της Βυρητού. Επιστρέφει στη Βαγδάτη, στα καθήκοντα του. Μήνες μετά, με τη βοήθεια του Ερυθρού Σταυρού, πληροφορείται την κατάληξη και εγκατάσταση των συγγενών του στη Λεμεσό.

 

Ο επαναπατρισμός το1985

Το 1979, με την ανάληψη της εξουσίας  από τον Saddam Hussein τα πράγματα γίνονται δύσκολα στη Βαγδάτη. Έτσι, το 1985 επαναπατρίζεται, μετά από σχεδόν τριαντάχρονη διαμονή, ο Βαλεντίνος τον τίτλο του Ιδρυτή του Τμήματος Κεραμικής της Ακαδημίας και του Ινστιτούτου Καλών Τεχνών και τον τίτλο του πρωτεργάτη της σύγχρονης Ιρακινής κεραμικής που του απέδωσε η Ένωση Ιρακινών Καλλιτεχνών.  Επιλέγει μια πόλη, ένα λιμάνι και ένα σπίτι κοντά στη θάλασσα. Η Λεμεσός απαντά στη μνήμη της Αμμοχώστου. Στο σπίτι και εργαστήρι του, απέναντι από την επίχωση στο μεγάλο, ευήλιο και ευάερο εργαστήρι του που βλέπει τη θάλασσα. Το στοιχείο του νερού του  θυμίζει την γενέτειρα του την Αμμόχωστο αλλά και τη Βαγδάτη, τη δεύτερη πατρίδα του. Ράφια γεμάτα  πλαστικά κουτιά με μείγματα εφυαλώσεων από τις μελέτες του σε κυπριακά πετρώματα, μπουκάλια με δείγματα από τις συνταγές του,  εκατοντάδες μικρά ψημένα δείγματα πηλού από τις έρευνες του στην εφυάλωση και στα κυπριακά ορυκτά όπως ο χαλκός και ο κελαδονίτης. Μια πλούσια και μοναδική έρευνα πάνω στην αγγειοπλαστική, πρόθυμος να παραδώσει το αρχείο, τις γνώσεις και τα αποτελέσματα των πειραμάτων του. Όνειρο του ήταν να παραδώσει όλο αυτό το αρχείο στη  Σχολή Καλών Τεχνών του ΤΕΠΑΚ ,  από την οποία πιστεύει ότι δεν πρέπει να απουσιάζει τμήμα κεραμικής καθώς η κεραμική αποτελεί το διαχρονικό μάρτυρα της πολιτισμικής ιστορίας της Κύπρου.

 Στο εργαστήρι του ο Βαλεντίνος αρχίζει να δημιουργεί ενώ συνάμα παραδίνει και μαθήματα. Το 1986 και για ένα χρόνο συνεργάζεται με το Τμήμα Βιομηχανικής Κατάρτισης  του υπουργείου Εμπορίου και Βιομηχανίας μελετώντας προοπτικές αναβίωσης και ανάπτυξης της κεραμικής στον τόπο. Το 1988 διορίζεται με απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου στη Μορφωτική Υπηρεσία του Υπουργείου Παιδείας ως υπεύθυνος για τις κυπρο-αραβικές πολιτιστικές σχέσεις. Την εν λόγω θέση θα διατηρήσει μέχρι το 1998. Τον Οκτώβριο του 1990 με πρωτοβουλία του καλλιτέχνη ιδρύεται ο Πολιτιστικός Σύνδεσμος Κύπρου-Αιγύπτου « Νίκος Νικολαίδης » ενώ το όραμα του για την ίδρυση ενός αραβικού πολιτιστικού κέντρου δεν ευοδώθηκε. Την ίδια χρονιά, ο καλλιτέχνης τιμάται από την πολιτεία για τη συμβολή του στη σύγχρονη τέχνη ενώ το 2002 τιμάται για τη συνολική του προσφορά στην τέχνη της κεραμικής από την Ακαδημία Γραμμάτων των Ηνωμένων Πολιτειών Αμερικής. Το 2008 τού απονέμεται το Αριστείο Γραμμάτων και Τεχνών.

 

Το έργο του

Από τα πρώτα χρόνια των σπουδών και μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του 60, ο Βαλεντίνος  ζωγραφίζει και σχεδιάζει. Αυτό συμβαίνει όταν οι συνθήκες δεν επιτρέπουν πρακτικά την ενασχόληση με την κεραμική. Τοπία της Κύπρου όπως και όψεις του Λονδίνου και της Βαγδάτης, με νερομπογιά, μολύβι και μελάνι, συνιστούν τη θεματολογία του. Με τη πάροδο του χρόνου, διαπιστώνει τη σημασία του σχεδιασμού για την κεραμική διακόσμηση. Το σχέδιο με μολύβι ή πενάκι παραμένει στην προτίμηση του. Καθοριστική για την εξέλιξη της κεραμικής του όσον αφορά τις φόρμες και τη διακόσμηση τους είναι η μελέτη της αρχαϊκής ελληνικής αγγειοπλαστικής στο Βρεττανικό μουσείο. Εκεί πρωτοβλέπει επίσης δείγματα κεραμικής της Κυπρογεωμετρικής και της Κυπροαρχαϊκής περιόδου. Έτσι οι πρώτες δημιουργίες του είναι επηρεασμένες από αντικείμενα των μόλις προαναφερθέντων περιόδων όπως επίσης από παραδοσιακά αγγεία του νησιού: κούπες, βάζα και πιάτα με εγχάρακτη ή ανάγλυφη διακόσμηση, με ή χωρίς εφυάλωση Οι πρώτες συμμετοχές σε εκθέσεις είναι γεγονός: Arts and Crafts στο Victoria and Albert Museum και Young British Painters στη γκαλερί Redfern του Λονδίνου, το 1951.

Με την επιστροφή του στην Κύπρο ξαναπαίρνει στα χέρια του τον πηλό τού Βαρωσιού. Με τόλμη δοκιμάζει αναμείξεις, εφυαλώσεις και ψησίματα. Το 1955 εκθέτει στο Crafts Center του Λονδίνου και ένα χρόνο μετά, μαζί με άλλους στην Heals Mansard Gallery. Ανθρωπόμορφα και ζωόμορφα σχέδια ή στυλιζαρισμένα μοτίβα κοσμούν διακοσμητικά και χρηστικά αντικείμενα χωρίς εφυάλωση ή διατυπωμένα με την τεχνική του sgraffito.

Στο Ιράκ γνωρίζει τα έργα των Σουμερίων, των Ακκάδων, των Βαβυλωνίων και των Ασσυρίων που αποτέλεσαν τον πολιτισμό της Μεσοποταμίας για χιλιετίες. Εντυπωσιάζεται από κτίσματα επενδυμένα με εφυαλωμένα κεραμικά πλακίδια όπως η περίφημη Πύλη της Ιστάρ και το ανάκτορο στη Νινευή. Η ιδέα για επιτοίχια έργα γεννιέται.

 

Επιτοίχια κεραμικά

Η ατομική έκθεση του Βαλεντίνου στη Πνευματική Στέγη Λευκωσίας το 1965 άνοιξε το δρόμο για τρεις σημαντικές παραγγελίες επιτοίχιων έργων. Το πρώτο κεραμικό προορίζεται για την αίθουσα του υπό ανέγερση τότε διεθνούς αερολιμένα Λευκωσίας, το δεύτερο για τα γραφεία της οινοβιομηχανίας ΚΕΟ στο Λονδίνο και το τρίτο για το ξενοδοχείο Ασπέλια στην περίκλειστη σήμερα περιοχή της Αμμοχώστου και του οποίου η τύχη παραμένει άγνωστη.

Το έργο του αεροδρομίου μήκους 7,5 μέτρων και ύψους 2 μέτρων πραγματοποιήθηκε στη Βαγδάτη και η φιλοτέχνηση του κράτησε ενάμισι χρόνο. Αναρτήθηκε στην αίθουσα αναχωρήσεων του αεροδρομίου Λευκωσίας που εγκαινιάστηκε το Μάρτιο του 1968. Φέρει τον τίτλο « Γέννηση και Αναγέννηση ». Η ιστορία του νησιού από τη κάθοδο ελληνικών φυλών μέχρι την ανεξαρτησία συνοψίζεται εικαστικά στο μνημειώδες έργο. Πρόκειται για ανάγλυφες παραστάσεις με μυκηναικές οκτώσχημες ασπίδες και άλλα σύμβολα της κυπριακής παράδοσης και ιστορίας. Το 1987, με κρατική μέριμνα το έργο μεταφέρεται στις κρατικές αποθήκες χωρίς ιδιαίτερες ζημιές από τον πόλεμο. Το 2012 αναρτάται στο Συνεδριακό Κέντρο Λευκωσίας με αφορμή της ανάληψης της Προεδρίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης από το κράτος και δύο χρόνια μετά, το έργο αράζει στην αίθουσα υποδοχής του Διεθνούς Αεροδρομίου Λάρνακας.

Στις ίδιες δομικές και κατασκευαστικές αρχές στηρίζει ο καλλιτέχνης και το έργο « Η ιστορία του κυπριακού κρασιού ». Αυτό πραγματοποιείται το1969 για το παράρτημα της οινοβιομηχανίας ΚΕΟ στο Λονδίνο. Μέσα σε λευκές περιοχές της κεραμικής επιφάνειας, μήκους 340 εκ. και ύψους 290 εκ., συνωστίζονται σάτυροι, θεοί, μαινάδες, σταυροφόροι, βασιλιάδες και μοτίβα. Η ιστορία του κρασιού της Κύπρου ξετυλίγεται σε μια ανάγλυφη παραστατική διατύπωση.

Λίγο πριν εγκαταλείψει οριστικά τη Βαγδάτη, το 1985, ο Βαλεντίνος ολοκληρώνει ένα μνημειώδες επιτοίχιο έργο. Επενδύει με πέντε χιλιάδες κεραμικά εφυαλωμένα κομμάτια τον τοίχο που περιφράζει τη Λέσχη Αξιωματικών της ιρακινής πρωτεύουσας. Κυματιστές ψηφίδες,  λαϊκά μοτίβα και καλληγραφήματα μεταξύ άλλων, συμβάλλουν στην αφήγηση της ιστορίας της Μεσοποταμίας. Η τύχη του έργου παραμένει άγνωστη.

Στην ίδια ενότητα δουλειάς περιλαμβάνονται και οι γνωστές επιτοίχιες κυκλικές συναθροίσεις, τα γνωστά Talisman, όπως ο ίδιος ονομάζει μερικές από αυτές. Για τις ανάγκες των  μονοχρωματικών αυτών συνθέσεων, ο καλλιτέχνης δανείζεται μεταξύ άλλων μοτίβα από τα υφαντά του Ιράκ και την κουφική γραφή που συνταιριάζει με εκείνα της δικής του επινόησης. Στη βάση της ιδέας του ομόκεντρου, σχηματισμοί μοτίβων εκδηλώνουν κυκλική διαδοχή. Έργα της κατηγορίας αυτής παρουσιάστηκαν σε ατομική έκθεση στη Γκαλερί Ρέμπραντ το 1983 και πολύ αργότερα, το 1996, στα πλαίσια της μεγάλης ατομικής έκθεσης του στην Καστελιώτισσα.

 

Οι κούπες

Οι κούππες συνιστούν τη δεύτερη μεγάλη ενότητα έργων του. Το κατεξοχήν - λόγω δομής -  φιλόξενο δοχείο τον γοητεύει από τα πρώτα χρόνια ενασχόλησης του με την κεραμική. Ο Βαλεντίνος κοσμεί τις μέσα όψεις του δοχείου με λαικά αραβικά μοτίβα και γραφές ή άλλα σχήματα, κυρίως γεωμετρικά. Το 1983 ο Βαλεντίνος παρουσιάζει και πάλι στη γκαλερί Ρέμπραντ νέα του έργα. Μεταξύ αυτών και κούππες διακοσμημένες στο εσωτερικό με ελληνική γραφή.

Ο καλλιτέχνης θαυμάζει το έργο  του αλεξανδρινού ποιητή, Καβάφη. Μελετά την ποίηση στην ευρύτερη της μορφή και τη γραφή ως δομικό στοιχείο έκφρασης. Υποστηρίζει μάλιστα ότι η προσωδία της ελληνικής γλώσσας – ο τονισμός, το ύφος, η μελωδία, ο ρυθμός μιας πρότασης – εφαρμόζεται στην αραβική γραφή που ο ίδιος την ορίζει ως «οπτική προσωδία ». Σύμφωνα με τον Βαλεντίνο, η σχέση των γραπτών ρυθμών της αραβικής με τους αντίστοιχους προφορικούς της ελληνικής γλώσσας είναι δεδομένη. Η υφολογική σύγκλιση των δύο γλωσσών που ο καλλιτέχνης επιχειρεί συχνά στο έργο του, ορίζεται από τον ίδιο ως « εικαστική προσωδία ». Όσο για την οργανική σχέση ανάμεσα σε φόρμα και γραφή, αυτή διατυπώνεται στις κούπες ως σύζευξη μιας πλέξης, μιας επίστρωσης σχηματικής - ιερογλυφικής θα έλεγα - με αντικείμενο ταγμένο να κατακρατεί περιεχόμενο και να κοσμεί συνάμα.

 

« Πηλόγλυπτα »

Την τρίτη και τελευταία σημαντική κατηγορία έργων του Βαλεντίνου συνιστούν τα « Πηλόγλυπτα». Προτείνονται από τον καλλιτέχνη γύρω στο 1990, αλλά δείγματα τους περιλήφθηκαν πολύ παλαιότερα σε ατομική έκθεση στη Πνευματική Στέγη Λευκωσίας το 1965 και στη γκαλερί Merlin στην Αθήνα, ένα χρόνο αργότερα. Κομμάτια από πηλό, συχνά καμωμένα στον τροχό και στο χέρι μαζί,  κενά στο εσωτερικό, συνταιριάζονται σε κάθετη διάταξη ώστε να συνιστούν στήλη. Πρόκειται για κεραμικές ογκομετρικές ορθώσεις που παραπέμπουν σε οβελίσκους της αρχαιότητας. Τα εν λόγω έργα είναι περίοπτα και το ύψος τους κυμαίνεται από 65εκ μέχρι και 400εκ. Μερικά υπόκεινται σε ελαφριά εφυάλωση ενώ άλλα διατηρούν το φυσικό χρώμα και την υφή του πηλού. Πρόκειται για τρισδιάστατη απεικόνιση της αραβικής γραφής, υποστηρίζει ο ίδιος. Πρόκειται στην ουσία για λόγο σε τρεις διαστάσεις και σε κάθετη διάταξη. Καμπυλόμορφες και γωνιώδης φόρμες αλληλοδιαδέχονται και συνταιριάζονται συνάμα για να προσδώσουν στην ολότητα του έργου τον εύγλωττο χαρακτήρα που ο δημιουργός τόσο επιθυμεί. Ο καλλιτέχνης εγείρει ζητήματα όπως, μεταξύ άλλων, της εδραίωσης  του έργου στο χώρο, της εμπέδωσης της στατικότητας ενός έργου μέσω της κάθετης διάθεσης του και της δυνατότητας πρόσληψης και προσαρμογής  του φωτός στην επιφάνεια και στην εσώτερη δομή του.

 

Eφυάλωση- παγκόσμια πρωτοπορία

Κοινό στοιχείο των έργων του είναι η εφυάλωση που χρησιμοποιεί. Η βάση της εφυάλωσης που χρησιμοποιεί ο καλλιτέχνης είναι κυρίως ορυκτά της Κύπρου όπως ο κελαδονίτης (celadonite), το οποίο μάλιστα η Κύπρο εξήγαγε σε μεγάλες ποσότητες αιώνες πριν. Με το υλικό αυτό άρχισε να πειραματίζεται ο Βαλεντίνος για τις εφυαλώσεις του από το 2000, όταν το ανακάλυψε σε μεγάλες ποσότητες στο χωριό Καπέδες. Σπάζει το πέτρωμα και στη συνέχεια το αλέθει  για να το περάσει  από διάφορα είδη σίτας, παράγοντας μια διαβάθμιση από πολύ ψιλό μέχρι χοντρό κόκκος κάτι που  παίζει καθοριστικό ρόλο στο τελικό αποτέλεσμα. Ψήνει τον αλεσμένο σελαδονίτη, ο οποίος με την όπτηση γίνεται κόκκινος.  Έχοντας αυτό ως βάση,  δημιουργεί διάφορες αναμίξεις και προσμίξεις υαλωμάτων και ψήνει σε διαφορετικές θερμοκρασίες, δημιουργώντας διαφορετικό χρώματα και χρωματισμούς. Στο ψήσιμο το υάλωμα δίνει χρώματα διαβαθμίσεις από κόκκινο, καφές, κεραμιδί. Ανακαλύπτει ότι το σελάτοναϊτ δεν υπάρχει στα λεξικά της κεραμικής και έχει φοβερές δυνατότητες ως ύλη ικανή να δεχτεί προσμίξεις σε υαλώματα ή να αναμιχθεί απευθείας μέσα στον πηλό.

Τα πιο πρόσφατα του έργα είναι μικρά μπολ, τόσο μικρά όσο χωρούν στην παλάμη του ενός χεριού. Καμωμένα  τροχό από πορσελάνη, ανάλαφρα σαν ένα φύλλο. Μικρά με ποικίλη υφή  και χρωματισμούς ψημένα με τις τελευταίες έρευνες του στην εφυάλωση χρησιμοποιώντας κυπριακά πετρώματα. Νιώθω ότι έφτασα το τέλειο λέει ο ίδιος, κρατώντας μια μικρή κούπα στο χέρι του. Αυτή είναι η κεραμική, λέει, να την πάρεις στα χέρια σου, να την χαϊδέψεις και να νιώσεις την υφή της γης, τη ζεστασιά της φωτιάς.

 

Εκθέσεις- Διακρίσεις

Το έργο του παρουσίασε σε ατομικές εκθέσεις στη Βαγδάτη, Λευκωσία, Αθήνα, Παρίσι, Λονδίνο, Βόννη, Βερολίνο, Βουκουρέστι, Μαδρίτη. Έργα του βρίσκονται σε μουσεία σε Ιράκ, Αγγλία, Αίγυπτο, Ισπανία κ.α. Το 2001 το Διεθνές Βιογραφικό Κέντρο του Κέμπριτς τον περιέλαβε στον τόμο Great Minds of the 21st Century, ενώ το 2002 η Παγκόσμια Ακαδημία Γραμμάτων των ΗΠΑ του απένειμε τιμητική διάκριση για τη συμβολή του στην παγκόσμια κεραμική. Το 2005 το Διεθνές Βιογραφικό Κέντρο του Κέμπριτζ τον αξιολόγησε ως ένα από τους 100 κορυφαίους καλλιτέχνες του 2005, στην έκδοση 100 Top Artists 2005. To 2007 τιμήθηκε από την κυπριακή κυβέρνηση με το Αριστείο Γραμμάτων, Τεχνών και Επιστημών. Το 2017 εκπροσώπησε την Κύπρο στην 57η Μπιενάλε της Βενετίας.

Το 2013, οι Πολιτιστικές Υπηρεσίες του Υπουργείου Παιδείας και Πολιτισμού διοργάνωσαν στο Κέντρο Ευαγόρα Λανίτη στη Λεμεσό μεγάλη αναδρομική έκθεση του Βαλεντίνου Χαραλάμπους.  Έκθεση κεραμικής του καλλιτέχνη φιλοξένησε και το Δημοτικό Κέντρο Τεχνών  Λεμεσού – Αποθήκες Παπαδάκη το χειμώνα του 2021.

 

 

Ποιητική συλλογή  

Ο Βαλεντίνος μικρός διάβαζε πολύ και έγραφε κατά καιρούς στίχους. Τα τελευταία χρόνια συγκέντρωσε τα ποιήματα που διάλεξε σε ένα μικρό τόμο με τίτλο « Ιστό της Αράχνης», εκδόσεις Εν τύποις, 2018.

«Υποκλιθείτε!../ Είμαι ο Πηλός/ Τη βαβούρα αφήστε/ και σταθείτε με σεβασμό./ Είμαι ο Πηλός,/ το υλικό που διάλεξε ο Θεός/ Με τα’ άγια Του τα χέρια/ έφτιαξε –αλί-εμάς./ Εμάς που δεν ντρεπόμαστε/ να λέμε πως του μοιάζουμε…/ Υποκλιθείτε! Είμαι ο Πηλός.» (Προσταγή, Ο ιστός της αράχνης.)

 

 

Πηγές

1. Μεγάλη Κυπριακή Εγκυκλοπαίδεια

2. «Βαλεντίνος Χαραλάμπους- Από πηλό, από γυαλί, από φωτιά, στοργή κι αγάπη», Μαρίνα Σχίζα, Λευκωσία, 2017, Πολιτιστικό Ίδρυμα της Τράπεζας Κύπρου