Περιστερώνας ποταμός

Image

Ποταμός μήκους 36 περίπου χιλιομέτρων, στην επαρχία Λευκωσίας. Οφείλει την ονομασία του στο ομώνυμο χωριό δίπλα στο οποίο ρέει.

 

Ο ποταμός της Περιστερώνας μαζί με τον ποταμό του Ακακίου και το ρυάκι Μερίκα αποτελούν τους τρεις κύριους παραπόταμους του Σερράχη, ο οποίος εκβάλλει στον κόλπο της Μόρφου δυτικά του Συριανοχωρίου. Το σημείο συμβολής των τριών παραποτάμων βρίσκεται περί τα 2 χιλιόμετρα βορειοδυτικά του χωριού Αυλώνα.

 

Οι πηγές του ποταμού βρίσκονται στα βουνά της Πιτσιλιάς και ιδιαίτερα μεταξύ των βουνών Παπούτσα (1.554 μέτρα) και Πλατύς (1.420 μέτρα). Από τις πηγές του μέχρι την ένωσή του με τον ποταμό του Ακακίου, ο ποταμός της Περιστερώνας ρέει πάνω στα πυριγενή πετρώματα του Τροόδους (κυρίως διαβάσες, γάββρους, πλαγιογρανίτες, βερλίτες και λάβες), τις αποθέσεις του σχηματισμού Λευκωσίας (ασβεστολιθικοί ψαμμίτες, κροκάλες και ψαμμιτικές μάργες), τα αμμοχάλικα της Πλειστόκαινης περιόδου (σύναγμα) και τις πρόσφατες αλλουβιακές αποθέσεις της Ολόκαινης γεωλογικής περιόδου. Τα είδη των εδαφών που αναπτύχθηκαν πάνω στα πετρώματα της διαδρομής του είναι τα πυριτιούχα, τα φαιοχώματα, οι ερυθρογαίες και τα προσχωσιγενή.

 

Αν και η βροχόπτωση που δέχεται ο ποταμός ψηλά στις πηγές του ξεπερνά τα 800 χιλιοστόμετρα, ωστόσο η μέση ετήσια βροχόπτωση στο κυριότερο τμήμα της διαδρομής του κυμαίνεται μεταξύ 300 και 400 χιλιοστομέτρων.

 

Οι κυριότερες καλλιέργειες κατά μήκος της κοιλάδας του ποταμού είναι τα σιτηρά. Όμως το νερό του αξιοποιήθηκε είτε με λαγούμια, είτε με εκτροπές, είτε ακόμη με διατρήσεις και έτσι μια σχετικά μεγάλη αρδευόμενη έκταση κατά μήκος της κοίτης του βρίσκεται υπό εντατική εκμετάλλευση, κυρίως με εσπεριδοειδή, φυλλοβόλα οπωροφόρα δέντρα και διάφορα είδη λαχανικών. Στο σημείο συμβολής του ποταμού της Περιστερώνας με τους δυο άλλους παραπόταμους του Σερράχη κατασκευάστηκε, μεταξύ 1971 και 1973, το χωμάτινο φράγμα των Μασάρων, χωρητικότητας 2.273.000μ³. Σκοπός του φράγματος ήταν ο εμπλουτισμός των υπογείων υδροφόρων οριζόντων της περιοχής τα οποία λόγω άγριας ανεξέλεγκτης εκμετάλλευσης, αντιμετώπιζαν πρόβλημα υπεράντλησης. Το φράγμα βρίσκεται στο κατεχόμενο από το 1974 από τα τουρκικά στρατεύματα εισβολής τμήμα της Κύπρου.