Εκπαιδευτικό ινστιτούτο που ιδρύθηκε το 1972 και άρχισε τη λειτουργία του το 1973 στο κτηριο της Παιδαγωγικής Ακαδημίας Κύπρου. Το έργο του Ινστιτούτου είναι λειτουργικό και αναπτυξιακό και καλύπτει όλες τις βαθμίδες και πολλές δραστηριότητες της εκπαίδευσης. Λειτουργικές δραστηριότητες είναι η παιδαγωγική κατάρτιση και η ενδοϋπηρεσιακή επιμόρφωση των εκπαιδευτικών, ενώ αναπτυξιακές είναι η εκπαιδευτική έρευνα, τεχνολογία και τεκμηρίωση.
Η ανάγκη
Στην πρώτη μεταανεξαρτησιακή περίοδο (1960-1965) την ευθύνη της ελληνικής παιδείας, και, κατ’ επέκταση, το ζήτημα της επιμόρφωσης των εκπαιδευτικών αναλαμβάνει η Ελληνική Κοινοτική Συνέλευση Κύπρου (Ε.Κ.Σ.Κ.). Η επιμόρφωση συνεχίζει να εξαντλείται στο πλαίσιο επιμορφωτικών δράσεων από τους επιθεωρητές των σχολείων ή ξένους εμπειρογνώμονες, με εκπαιδευτικά συνέδρια, και μετεκπαιδεύσεις μικρού αριθμού εκπαιδευτικών στο εξωτερικό, γεγονός που προφανώς δεν καλύπτει την ανάγκη ύπαρξης ενός θεσμοθετημένου πλαισίου επιμόρφωσης. Το ζήτημα αυτό τίθεται σε νέες βάσεις, μετά από την ίδρυση του Υπουργείου Παιδείας, το 1965.
Ο Κωνσταντίνος Σπυριδάκις, πρώτος Υπουργός Παιδείας, κατά τη διάρκεια της συμμετοχής του στη 15η Διεθνή Συνδιάσκεψη της UNESCO, θα αναφερθεί στην ανάγκη για ποιοτική εκπαίδευση, την οποία θα συνδέσει με την ανάγκη «ανανέωσης» του διδακτικού προσωπικού και την επιμόρφωση του υφιστάμενου μέσα από τη συγκρότηση ενός Παιδαγωγικού Ινστιτούτου Ενδοϋπηρεσιακής Επιμόρφωσης. Η ανάγκη για την καθιέρωση ενός μόνιμου κέντρου για την περαιτέρω κατάρτιση των αποφοίτων της Παιδαγωγικής Ακαδημίας Κύπρου περιλαμβάνεται ήδη στο Β΄ Πενταετές Σχέδιο Ανάπτυξης της Κυπριακής Δημοκρατίας, γεγονός που φανερώνει την υφιστάμενη ανησυχία, αλλά και τους σχεδιασμούς της Κυβέρνησης του Αρχιεπισκόπου Μακαρίου για το συγκεκριμένο θέμα.
Στη θέση του πρώτου Διευθυντή του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου τοποθετείται από τις 4 Δεκεμβρίου 1972 ο Ιωάννης Γ. Κουτσάκος, Γενικός Επιθεωρητής Μέσης Εκπαίδευσης. Το 1973 το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο υφίσταται και επίσημα ως θεσμός, παρά το γεγονός ότι στο προσωπικό του Ινστιτούτου καταγράφονται μόνο δύο πρόσωπα, ο Γ. Κουτσάκος και ο Ανδρέας Μαλέκος, ο οποίος τοποθετείται ως υπεύθυνος εποπτικών μέσων.
Στα Λατσιά
Τον Νοέμβριο του 1996 ένα πάγιο αίτημα του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου θα ικανοποιηθεί, καθώς υλοποιείται η απόφαση για τη μεταφορά του σε νέο οίκημα στα Λατσιά. Στον ίδιο χώρο με το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο συστεγάζεται και το Πανεπιστήμιο Κύπρου.
Μετά το 1984, έτος κατά το οποίο αναπτύσσεται έντονη επιμορφωτική δραστηριότητα, στους χώρους του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου μεταστεγάζεται η Υπηρεσία Εκπαιδευτικής Τεχνολογίας. Το γεγονός αυτό, όπως επισημαίνει ο Διευθυντής του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου Δρ Παναγιώτης Περσιάνης, δημιουργεί επιπρόσθετες ανάγκες σε επίπεδο αιθουσών.
Στη δεκαετία του 1990 επισυμβαίνουν σημαντικές μεταβολές στον χώρο της Παιδείας, τόσο σε επίπεδο προσεγγίσεων όσο και σε επίπεδο μεθόδων και μέσων που χρησιμοποιούνται. Η μεγαλύτερη επανάσταση προκύπτει με την ένταξη των νέων τεχνολογιών και ειδικότερα των Η/Υ στην Εκπαίδευση, γεγονός που δημιουργεί την ανάγκη για νέες υποδομές και για το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο. Την ίδια περίοδο κορυφώνεται η επιμορφωτική δραστηριότητα με την ανάπτυξη του Προγράμματος Δ/ΠΤΥΧ, το οποίο στοχεύει στην αναβάθμιση του Πτυχίου της Παιδαγωγικής Ακαδημίας Κύπρου (Π.Α.Κ.) και απευθύνεται στο σύνολο των εκπαιδευτικών της Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης.
Το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο συμβάλλει ενεργά στην κατάρτιση των αναλυτικών προγραμμάτων για τα σχολεία της πρωτοβάθμιας, δευτεροβάθμιας και τριτοβάθμιας παιδείας στην Κύπρο και διακρίνεται σε τέσσερις τομείς:
Από το 2002 η Υπηρεσία Ανάπτυξης Προγραμμάτων του Υπουργείου Παιδείας και Πολιτισμού υπάγεται στο Ινστιτούτο. Υπό την αιγίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, και ως μέρος της εκπαιδευτικής πολιτικής του Συμβουλίου της Ευρώπης, το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο συμμετέχει στο πρόγραμμα ΣΩΚΡΑΤΗΣ (ένα πρόγραμμα για την προώθηση της συνεργασίας, κοινών εκπαιδευτικών σχεδίων και την εδραίωση της Ευρωπαϊκής διάστασης στην Παιδεία), το πρόγραμμα ERASMUS (ένα πρόγραμμα διαπανεπιστημιακής συνεργασίας και ανταλλαγής φοιτητών) και το πρόγραμμα COMENIUS (ως μέρος της ανάπτυξης των Ευρωπαϊκών σχεδίων για την εκπαίδευση των εκπαιδευτικών).
Παράλληλα προς την εκπαιδευτική ανάπτυξη, το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο συμβάλλει και στην πολιτιστική ανάπτυξη με τη διοργάνωση σεμιναρίων και με τις εκδόσεις του.
Το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο αρχικά στεγαζόταν στον τωρινό χώρο του Πανεπιστημίου Κύπρου στην Αγλαντζιά, τα τελευταία όμως χρόνια στεγάζεται στα Λατσιά, μαζί με παράρτημα του Πανεπιστημίου Κύπρου, ενώ ένα παράρτημά του λειτουργεί και στη Λεμεσό.
Σήμερα, στο κεντρικό κτήριο του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου Κύπρου στεγάζονται οι βασικές υπηρεσίες του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου (Γραφείο Διεύθυνσης, Τομέας Επιμόρφωσης, Τομέας Τεχνολογίας και Τομέας Τεκμηρίωσης, Βιβλιοθήκη, Εργαστήρια Η/Υ, Υποστηρικτικά Εργαστήρια και Αίθουσες Διδασκαλίας). Στο ίδιο κτηριακό συγκρότημα στεγάζεται το Κέντρο Εκπαιδευτικής Έρευνας και Αξιολόγησης, η Υπηρεσία Ανάπτυξης Προγραμμάτων (από το 2002). Διατίθενται ακόμα, χώρος στέγασης για τους λειτουργούς των Αναλυτικών Προγραμμάτων, του Διαδικτυακού Σχολείου (ΔΙΑ.Σ.) και, από τον Ιούλιο του 2013, της Μονάδας Διαχείρισης Έργων Ευρωπαϊκών Ταμείων του Υ.Π.Π. (Ε.Κ.Τ.). Στον χώρο του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου υπάρχουν αίθουσες συνεδριάσεων, στούντιο ηχογραφήσεων, σύγχρονα οπτικοακουστικά μέσα και καφετέρια.
Πηγές: