Τράπεζα Κύπρου & Εφημερίδα Πολίτης

Gallinula chloropus. Οικογένεια: Rallidae. Είναι αποδημητικό πουλί που έρχεται στην Κύπρο από την Ευρώπη το φθινόπωρο, καθοδόν προς την Αφρική, και την άνοιξη, όταν επιστρέφει στην Ευρώπη. Ένας αριθμός τέτοιων πουλιών μένει στην Κύπρο για να διαχειμάσει, όταν δε ο χειμώνας είναι βαρύς και τα φράγματα και οι αλυκές γεμίζουν, πολλά αρκοπετείναρα μένουν για να γεννήσουν στην Κύπρο. Το πουλί αυτό το συναντούμε πάντα στους βαλτότοπους, ιδίως στους ποταμούς που διατηρούν νερά, έστω και στάσιμα, στους υδατοφράκτες και στις δυο αλυκές. Αρέσκονται σε βάλτους με πολλή βλάστηση, ιδίως καλάμια και βλούδια.

Το αρκοπετείναρον έχει χρώμα ζωηρό μαύρο, κόκκινο ράμφος με κίτρινο χρώμα στην άκρη του, και μια κόκκινη ασπίδα στο μέτωπο. Στο σημείο που τα φτερά (οι γαλάτες) ενώνονται με το κορμί, φέρει κάτασπρη ταινία. Το κάτω μέρος της ουράς του, που είναι κοντή, είναι άσπρο με μαύρη λωρίδα στο κέντρο σαν κορδέλα. Τα πόδια του είναι πράσινα, γι’ αυτό και το επιστημονικό του όνομα στην ελληνική είναι υδρόρνις η χλωρόπους, αν και φέρουν και κόκκινο χρώμα, σαν δακτυλίδι, πάνω από τα γόνατα που δεν καλύπτονται με πούπουλα. Έχει δάκτυλα μεγάλα που όμως δεν ενώνονται με μεμβράνη όπως στα άλλα υδρόβια πουλιά, αν και κολυμπά θαυμάσια. Όταν πετά τα πόδια του είναι τεντωμένα προς τα πίσω. Είναι πουλί με πολλές ικανότητες: περπατά με μεγάλα γρήγορα βήματα, κολυμπά θαυμάσια, καταδύεται με πολλή άνεση, αντέχει στον βυθό όπου αναζητά την τροφή του και αναρριχάται εύκολα στους θάμνους και στα χαμηλά δέντρα. Η φωνή του είναι δυνατή και μονότονη, σχεδόν μελωδική, από ένα δισύλλαβο κελάηδημα: κουρουκ-κιττικ, κουρουκ - κιττικ. Τρέφεται με υδρόβια έντομα, διάφορους σπόρους που μεταφέρουν οι ποταμοί, και χόρτα, κυρίως τους τρυφερούς βλαστούς τους. Κάνει τη φωλιά του από ξερά χόρτα, συνήθως καλαμόφυλλα, πάνω σε επιπλέοντα ξερά χόρτα ή σε θάμνους μέσα στο νερό και πάνω σε χαμηλά κλαδιά δέντρων που κρέμονται πάνω από τα νερά των λιμνών ή ποταμών. Γεννά 6-10 ασπροκαφέ ή πρασινοκαφέ αυγά με κοκκινωπά στίγματα, που εκκολάπτονται σε 22 μέρες. Τα μικρά, μόλις βγουν από το αυγό, πηδούν στο νερό ακολουθώντας τους γονείς τους.

Στην Κύπρο έχουν παρατηρηθεί ότι γέννησαν στον υδατοφράχτη Αμμοχώστου, στην Αθαλάσσα, στη λίμνη Ακρωτηρίου, στο Συριανοχώρι και σε μικρό ποταμό μεταξύ Μύρτου και Ασωμάτου όπου βρέθηκε το 1972 μια φωλιά με 7 αυγά.

Όπως τα περισσότερα υδρόβια και παρυδάτια πουλιά, έτσι και το αρκοπετείναρον είναι προστατευόμενο γιατί είναι πολύ χρήσιμο. Το κρέας του δεν τρώγεται.