Σμιθ Τζορτζ
Η αποκρυπτογράφηση της Κυπροσυλλαβικής
Άγγλος γλωσσολόγος, ασσυριολόγος. Αποκρυπτογράφησε την Κυπροσυλλαβική Γραφή. Ο Τζορτζ Σμιθ γεννήθηκε στην Αγγλία στις 26 Μαρτίου 1840 και πέθανε στις 19 Αυγούστου 1876. Ανακάλυψε και μετέφρασε πρώτος το Έπος του Γκιλγκαμές, ένα από τα αρχαιότερα γνωστά γραπτά λογοτεχνικά έργα.
Κυπροσυλλαβική Γραφή
Αποκρυπτογράφησε το κυπριακό συλλαβάριο μελετώντας τις κυπριακές επιγραφές. Το 1871 παρουσίασε τη μελέτη του On the Reading of the Cypriote Inscriptions («Ανάγνωση των κυπριακών επιγραφών»), στην οποία κατέδειξε πειστικά ότι το συλλαβάριο αποτύπωνε αρχαϊκή διάλεκτο της Ελληνικής. Στην αποκρυπτογράφηση συνέβαλαν και άλλοι, όπως ο αιγυπτιολόγος Σάμιουελ Μπιρτς (Samuel Birch, 1813-1885) και μετέπειτα ο γερμανός νομισματολόγος Γιοχάνες Μπράντις (Johannes Brandis, 1830-1873). Ολοκληρωμένη μελέτη παρουσίασε κατόπιν ο Γερμανός φιλόλογος Μόριτς Σμιτ (Moritz Schmidt, 1823-1888), ενώ ο Γερμανός διαλεκτολόγος Χάινριχ Άρενς (Heinrich L. Ahrens, 1809-1881) προσέφερε την πρώτη εκτενή ερμηνεία των κειμένων.
Περίπου 1000 επιγραφές είχαν βρεθεί σε διάφορες περιοχές, οι οποίες ποίκιλλαν ως προς την έκταση και την αξιοπιστία. Χρονολογούνται στον 6ο αιώνα, ενώ δεν έχουν εντοπιστεί γνωστές επιγραφές πριν από τον 8ο αιώνα. Οι περισσότερες βρέθηκαν σε μνημεία και περιείχαν απλώς ονόματα νεκρών. Έχουν ανακαλυφθεί αρκετές αναθηματικές επιγραφές, αλλά ελάχιστα συνεισέφεραν στην αποκρυπτογράφηση. Οι σπουδαιότερες πινακίδες, οι οποίες έπαιξαν αποφασιστικό ρόλο στην ερμηνεία της γραφής, ήταν κυρίως αυτές που βρέθηκαν στην Έγκωμη και στην Πάφο.
Βλέπε λήμμα: Η γλώσσα κατά την Αρχαϊκή Περίοδο
Το σημαντικότερο κείμενο της κυπροαρχαϊκής εποχής είναι η χάλκινη πινακίδα του Ιδαλίου, της πόλης που οφείλει την ύπαρξή της στο εμπόριο χαλκού. Το τοπωνύμιο «Ιδάλιο» καταγράφεται ως Ed-di-al στην Ακκαδικής, ο οποίος απαντά στη στήλη του βασιλιά των Ασσυρίων Σαργών Β περί το 707 π.Χ. Η πινακίδα χρονολογείται μεταξύ 480-470 π.Χ., όπως έχει καταλήξει πλέον η έρευνα, παρ' ότι είχαν υπάρξει ποικίλες εκτιμήσεις ως προς τη χρονική της τοποθέτηση. Η συμβολή της στην αποκρυπτογράφηση του συλλαβαρίου ήταν σημαντική εξαιτίας της έκτασής της (είναι γραμμένη και από τις δύο πλευρές, χρησιμοποιεί δε 53 συλλαβογράμματα) και περιέχει τη γραπτή συμφωνία που συνήψε ο βασιλιάς του Ιδαλίου Στασίκυπρος με τον γιατρό Ονάσιλο και τους αδελφούς του, ότι θα τους παραχωρήσει γη ως αντάλλαγμα για την περίθαλψη των τραυματισμένων στρατιωτών του.
Εντούτοις, δεν πρέπει να παραβλεφθεί ο σημαντικός ρόλος που διαδραμάτισε μια άλλη μικρότερη πινακίδα του Ιδαλίου, η οποία χρονολογείται τον 4ο αιώνα π.Χ. και συνέβαλε σημαντικά στην αποκρυπτογράφηση, επειδή είναι δίγλωσση: περιέχει φοινικικό κείμενο τριών στίχων και κατόπιν ελληνικό κείμενο τεσσάρων στίχων. Η επιγραφή αυτή βοήθησε τον Σμιθ να οδηγηθεί στο συμπέρασμα ότι το κυπριακό συλλαβάριο αποτυπώνει ελληνική γλώσσα (ξεκινώντας πρώτα από την αναγνώριση κυρίων ονομάτων), με αποτέλεσμα να στρέψει την αποκρυπτογράφηση προς το ορθό συμπέρασμα.
Πρώιμη ζωή και πρώιμη σταδιοδρομία
Ως γόνος εργατικής οικογένειας στη βικτωριανή Αγγλία, ο Σμιθ είχε περιορισμένες δυνατότητες να αποκτήσει επίσημη εκπαίδευση. Σε ηλικία 14 ετών, μαθητεύτηκε στον εκδοτικό οίκο Bradbury and Evans με έδρα το Λονδίνο για να μάθει τη χάραξη χαρτονομισμάτων, στην οποία και διακρίθηκε. Από τα νεανικά του χρόνια, τον γοήτευε ο πολιτισμός και η ιστορία της Ασσυρίας. Στον ελεύθερο χρόνο του, διάβαζε ό,τι ήταν διαθέσιμο σε αυτόν σχετικά με το θέμα. Το ενδιαφέρον του ήταν τόσο έντονο που, ενώ εργαζόταν στην τυπογραφική εταιρεία, περνούσε τις ώρες του μεσημεριανού του γεύματος στο Βρετανικό Μουσείο, μελετώντας δημοσιεύσεις σχετικά με τις σφηνοειδείς πινακίδες που είχαν ανασκαφεί κοντά στη Μοσούλη του σημερινού Ιράκ από τους Austen Henry Layard, Henry Rawlinson και Hormuzd Rassam, κατά τη διάρκεια των αρχαιολογικών αποστολών του 1840-1855. Το 1863 ο Σμιθ παντρεύτηκε τη Μαίρη Κλίφτον (1835-1883) και απέκτησαν έξι παιδιά.
Βρετανικό Μουσείο
Το φυσικό ταλέντο του Σμιθ στις σπουδές σφηνοειδούς παρατηρήθηκε για πρώτη φορά από τον Σάμιουελ Μπιρτς, αιγυπτιολόγο και διευθυντή του Τμήματος Αρχαιοτήτων, ο οποίος έφερε τον νεαρό στην προσοχή του διάσημου Ασσυριολόγου σερ Χένρι Ρόλινσον.
Ήδη από το 1861, εργαζόταν απογεύματα ταξινομώντας και καθαρίζοντας τη μάζα των εύθρυπτων θραυσμάτων πήλινων κυλίνδρων και πινακίδων στις αποθήκες του Βρετανικού Μουσείου. Το 1866 ο Σμιθ έκανε την πρώτη του σημαντική ανακάλυψη, την ημερομηνία καταβολής του φόρου από τον Ιηού, βασιλιά του Ισραήλ, στον Σαλμανέζερ Γ'. Ο σερ Χένρι πρότεινε στους διαχειριστές του Μουσείου να συμμετάσχει ο Σμιθ στην προετοιμασία του τρίτου και τέταρτου τόμου του βιβλίου The Cuneiform Inscriptions of Western Asia (Οι σφηνοειδείς επιγραφές της Δυτικής Ασίας. Μετά τον θάνατο του Γουίλιαμ Χ. Κόξ το 1869 και με συστατικές επιστολές από τους Ρόουλινσον, Λέιαρντ, Γουίλιαμ Χένρι Φοξ Τάλμποτ και Έντουιν Νόρις, ο Σμιθ διορίστηκε ανώτερος βοηθός στο Τμήμα Ασσυριολογίας στις αρχές του 1870.
Ανακάλυψη επιγραφών
Οι πρώτες επιτυχίες του Smith ήταν οι ανακαλύψεις δύο μοναδικών επιγραφών στις αρχές του 1867. Την πρώτη, μια ολική έκλειψη του ήλιου κατά τον μήνα Σιβάν που αναγράφεται στην πινακίδα Κ51, τη συνέδεσε με τη θεαματική έκλειψη που συνέβη στις 15 Ιουνίου 763 π.Χ., μια περιγραφή της οποίας είχε δημοσιευθεί 80 χρόνια νωρίτερα από τον Γάλλο ιστορικό François Clément (1714-1793) στο L'art de vérifier les dates des faits historiques. Η άλλη ήταν η ημερομηνία της εισβολής των Ελαμιτών στη Βαβυλωνία το 2280 π.Χ.
Το 1871, ο Σμιθ δημοσίευσε τα "Annals of Assur-bani-pal", μεταφρασμένα και μεταφρασμένα, και κοινοποίησε στη νεοσύστατη Εταιρεία Βιβλικής Αρχαιολογίας μια εργασία με θέμα "Η πρώιμη ιστορία της Βαβυλωνίας", καθώς και μια έκθεση για την αποκρυπτογράφηση των κυπριακών επιγραφών.
Έπος του Γκιλγκαμές και αποστολή στη Νινευή.
"Η πινακίδα του κατακλυσμού", η ενδέκατη πινακίδα του έπους του Γκιλγκαμές περιγράφει πώς οι θεοί έστειλαν έναν κατακλυσμό για να καταστρέψουν τον κόσμο. Όπως και ο Νώε, ο Ουτναπιστίμ είχε προειδοποιηθεί και κατασκεύασε μια κιβωτό για να στεγάσει και να διατηρήσει τα έμβια όντα. Μετά τον κατακλυσμό, έστειλε τα πουλιά να αναζητήσουν στεγνή γη (Βρετανικό Μουσείο).
Μετάφραση του έργου του Ασουρμπανιπάλ "Ο πρώτος αιγυπτιακός πόλεμος" από τον κύλινδρο Rassam.
Το 1872, ο Σμιθ απέκτησε παγκόσμια φήμη με τη μετάφραση της Χαλδαϊκής διήγησης του Μεγάλου Κατακλυσμού, την οποία διάβασε ενώπιον της Εταιρείας Βιβλικής Αρχαιολογίας στις 3 Δεκεμβρίου. Στο ακροατήριο ήταν και ο εν ενεργεία πρωθυπουργός, Ουίλιαμ Γιούαρτ Γκλάντστοουν.
Σύμφωνα με τις μαρτυρίες των συναδέλφων του στο αναγνωστήριο, την ημέρα της ανακάλυψης, όταν ο Σμιθ συνειδητοποίησε τι διάβαζε "άρχισε να βγάζει κομμάτια από τα ρούχα του" και να τρέχει γύρω-γύρω στο δωμάτιο φωνάζοντας από χαρά.
Το έργο αυτό είναι περισσότερο γνωστό σήμερα ως η ενδέκατη πινακίδα του Έπους του Γκιλγκαμές, ενός από τα αρχαιότερα γνωστά λογοτεχνικά έργα, που ανακαλύφθηκε από τον Χορμούζντ Ρασάμ το 1853 σε μια αρχαιολογική αποστολή για το Βρετανικό Μουσείο για λογαριασμό του συναδέλφου και μέντορά του Όστιν Χένρι Λέιαρντ. Τον επόμενο Ιανουάριο, ο Έντουιν Άρνολντ, εκδότης της Daily Telegraph, κανόνισε να μεταβεί ο Σμιθ στη Νινευή με έξοδα της εν λόγω εφημερίδας και να πραγματοποιήσει ανασκαφές με σκοπό να βρει τα χαμένα κομμάτια της ιστορίας του Κατακλυσμού. Το ταξίδι αυτό είχε ως αποτέλεσμα όχι μόνο την ανακάλυψη ορισμένων χαμένων πινακίδων, αλλά και θραυσμάτων που κατέγραφαν τη διαδοχή και τη διάρκεια των βαβυλωνιακών δυναστειών. Την ίδια στιγμή η μετάφραση του έργου έδωσε πειστικές απαντήσεις από που πήραν τον αρχικό μύθο οι Εβραίοι καταγράφοντας τον στην Παλαιά Διαθήκη.
Τον Νοέμβριο του 1873 ο Σμιθ αναχώρησε και πάλι από την Αγγλία για τη Νινευή για μια δεύτερη αποστολή, αυτή τη φορά με έξοδα του Μουσείου, και συνέχισε τις ανασκαφές του στο tell του Kouyunjik (Νινευή). Μια περιγραφή των εργασιών του παρατίθεται στο βιβλίο Assyrian Discoveries, που δημοσιεύθηκε στις αρχές του 1875. Το υπόλοιπο του έτους αφιερώθηκε στη συγκόλληση και μετάφραση των αποσπασμάτων που αφορούσαν τη δημιουργία, τα αποτελέσματα της οποίας δημοσιεύθηκαν στο The Chaldaean Account of Genesis (1880, σε συνεργασία με τον Archibald Sayce).
Τελική αποστολή και θάνατος
Τον Μάρτιο του 1876, οι διαχειριστές του Βρετανικού Μουσείου έστειλαν τον Σμιθ για άλλη μια φορά να ανασκάψει την υπόλοιπη βιβλιοθήκη του Ασουρμπανιπάλ. Στο İkizce, ένα μικρό χωριό περίπου εξήντα μίλια βορειοανατολικά του Χαλεπίου, αρρώστησε από δυσεντερία και πέθανε στο Χαλέπι στις 19 Αυγούστου 1876. Άφησε μια σύζυγο και εξι παιδιά στα οποία η βασίλισσα χορήγησε πρόσοδο 150 λιρών.
Πηγές:
Φώτο Γκάλερι
